◄ عارضه رسوب کالا در بنادر
درحالی‌که بنادر و کشتیرانی ما در حال گذار از اولین پس‌لرزه‌های تحریم هستند، عباس آخوندی به همراه مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، به کمیسیون عمران می‌رود تا برای برون‌رفت از وضعیت فعلی بنادر چاره‌اندیشی کنند.
درحالی‌که بنادر و کشتیرانی ما در حال گذار از اولین پس‌لرزه‌های تحریم هستند، عباس آخوندی به همراه مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، به کمیسیون عمران می‌رود تا برای برون‌رفت از وضعیت فعلی بنادر چاره‌اندیشی کنند. محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس هم دراین‌باره عنوان کرد که سه‌شنبه شانزدهم مردادماه، کمیسیون عمران میزبان عباس آخوندی وزیر راهوشهرسازی، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، به همراه سایر مسئولان دولتی جهت برنامه‌ریزی بنادر پس از تحریم به کمیسیون عمران خواهند آمد.
او در گفتگو با هفته‌نامه «حملونقل» عنوان کرد: «در راستای برنامه‌ریزی و مدیریت تجارت کالاها در دوران پس از تحریم، وزیر راهوشهرسازی به همراه مدیرعامل سازمان بنادر جهت دستیابی به راهکارهای مناسب برای گذار از دوران تحریم، جلسه‌ای را برگزار خواهند کرد.» رضایی‌کوچی بر اهمیت نقش بنادر در تجارت کشور تأکید کرد و گفت: «بنادر و مرزهای آبی کشور حدود ۷۰ درصد از تجارت کشور را بر عهده دارند و با توجه به اینکه پس‌لرزه‌های تحریم، رکود نسبی را در این حوزه ایجاد کرده است، باید تمهیدات و برنامه‌های لازم برای مقابله با تحریم‌ها صورت بگیرد.»
به گفته رضایی‌کوچی بررسی وضعیت تبادلات ارزی نیز یکی دیگر از مباحثی است که در این جلسه موردبحث و بررسی قرار خواهد گرفت. رئیس کمیسیون عمران در این گفتگو با تاکید بر افزایش آمار و زمان رکود کالاها در بنادر و محوطه‌های انباری کالاها عنوان کرد که این موضوع نیز در جلسه موردبررسی قرار خواهد گرفت. در همین باره یک کارشناس این حوزه در گفتگو با هفته‌نامه «حملونقل» بر این باور است که اوضاع رکود و کسادی بیش از گذشته در بنادر رخنه خواهند کرد. او از رکود سه تا چهارماهه کالاها در بنادر خبر داد.
او با این عبارت که بارها با مسئولان دراین‌باره صحبت کرده‌ایم و نتیجه نگرفته‌ایم با ناامیدی اذعان داشت که در این دوران حجم کانتینرهای خالی که حجم زیادی از محوطه بنادر را تصاحب کرده‌اند، قابل‌توجه است. این کارشناس عنوان کرد: «پیش از رسیدن اوضاع به این وضعیت بارها آنچه را که به‌عنوان راهکار و علاج به ذهنمان می‌رسید به دولتمردان ارائه کرده‌ایم؛ لذا می‌توان پیش‌بینی کرد که رکود کالا، کسادی و همچنین کاهش گردش مالی بنادر و کشتیرانی کشور در دور جدید تحریم‌هاشدت بیشتری به خود بگیرد.»
انباشت کالاها در بنادر کشور
درعین‌حال که دولت و مجلس به‌زودی برای ساماندهی وضعیت بنادر به شور خواهند نشست، معاون امور بندری سازمان بنادر و دریانوردی از افزایش تناژ کالاهای متروکه در بنادر خبر داد و این‌گونه آمار داد که حدود ۱۲ درصد از محوطه‌های نگهداری کالا توسط کالاهای متروکه اشغال شده است. محمدعلی حسن‌زاده، با ابراز تأسف از افزایش رسوب کالاها در بنادر عنوان کرد که آمار رسوب نسبت به سال گذشته افزایش چشم‌گیری داشته است. چنانچه ۱۵ درصد از محوطه‌های نگهداری کالا در بندر امام در اشغال کالاهای متروکه و رسوبی است.
به گفته او ۲۲۵ هزار تن کالای متروکه و ۱۴۳ هزار تن کالای رسوبی در بندر امام خمینی وجود دارد و ۱۳ انبار و مخزن در بندر امام در اشغال کالاهای متروکه است که با پیگیری‌های سازمان بنادر تعیین تکلیفی دراین‌باره نشده است.
او در خصوص رسوب کالاها در بندر شهید رجایی نیز آمار داد که ۹۵ هزار TEU کالای کانتینری و حدود سه‌میلیون‌تن کالاهای غیر کانتینری بیش‌ازحد استاندارد نگهداری و انبارشده‌اند. حسن‌زاده گفت: «مجموعا حدود ۱۲۱ هزار کانتینر ۲۰ فوت در بنادر داریم و هنوز صاحبان کالا امیدوارند که بتوانند آنها را ترخیص کنند.»
حسن‌زاده عنوان کرد که طبق قوانین ضریب اشغال محوطه‌ها به ۶۰ درصد وجود دارد و صاحبان کالاها باید هزینه‌های شامل سه زمانِ دوئل تایم، زمان رسوب کالا و زمان متروکه‌شدن را پرداخت کنند. به گفته حسن‌زاده سازمان بنادر به تجار و صاحبان کالاهای پنج تا ده روز مهلت جهت انجام تشریفات بندری می‌دهد و زمان رسوب کالا در بازه زمانی سه‌ماهه است و در این زمان نیز صاحب کالا، هزینه کالا را به اپراتورها می‌دهد. او بر این اعتقاد است که زمان متروکه‌شدن هرچه کوتاه‌تر باشد بهتر است و هرچه این زمان طولانی‌تر باشد به معنای اشغال محوطه‌های بندری و از دست رفتن، زمان است.
مقصر رسوب کالا در بنادر گمرک نیست
یک کارشناس حملونقل دریایی نیز با بیان اینکه پنجره واحد گمرک بسیاری از کارها را تسهیل کرده، گفت: «آنچه سبب می‌شود تا کالا در گمرک معطل شود، دستگاه‌های صادرکننده مجوزها هستند.» مسعود دانشمند با اشاره به تعدد مجوزهایی که دولت درزمینه صادرات، واردات یا ترانزیت باید بدهد گفت: «به‌عنوان‌مثال اگر شرکت حملونقل کالا بخواهد کالایی که یک واردکننده سفارش واردات و حمل آن را داده، از مبادی گمرکی ترخیص کند، درصورتی‌که خوراکی باشد باید سازمان غذا و دارو و وزارت جهاد کشاورزی، صنعتی باشد وزارت صنعت، ورزشی باشد وزارت ورزش و جوانان و موارد دیگر مجوزهای لازم را صادر کنند؛ به اینها مجوزهای سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای و مجوزهای بانکی را هم بیفزایید.»
دانشمند ادامه داد: «بنابراین کافی است یکی از این مجوزها با تاخیر صادر شود، درنتیجه گمرک نمی‌تواند مجوز ترخیص یا خروج کالا را صادر کند؛ آنکه در این میانه متضرر می‌شود، واردکننده یا صادرکننده کالاست که بارش چند روز در گمرک معطل می‌شود.» او پیشنهاد کرد: «دستگاه‌های صادرکننده مجوزهای صادرات و واردات، همکاری خود با گمرک را افزایش دهند تا شعار این دستگاه دولتی مبنی بر اینکه «گمرک محل عبور کالاست نه رسوب کالا»، محقق شود. چراکه کالاهایی که در گمرک رسوب می‌کنند از کیفیتشان کاسته می‌شود و این موضوع به هدر‌رفت سرمایه ملی در کشور می‌انجامد.»
به گفته دانشمند پروسه آزمایش کالاها نیز بسیار طولانی است و گاهی تا دو ماه به طول می‌انجامد. او توضیح می‌دهد: «روند طولانی پروسه آزمایشگاهی محموله‌ها عموما طولانی است و این موضوع در مورد مواد غذایی یا پتروشیمی که انبارداری ویژه‌ای را می‌طلبند، مخرب و آسیب‌رسان است و زیان هنگفتی را متوجه تاجر می‌کنند.»
این کارشناس همچنین به کمبود زیرساخت‌های لازم برای تسریع در ترخیص کالاها اشاره کرد و گفت: «درحالی‌که امروز سامانه‌های دولتی روی بستر اینترنت فعال هستند، اما در بنادر و اسکله‌ها، زیرساخت‌های لازم مانند اینترنت پرسرعت مهیا نیست و این مسئله باعث صرف زمان بیشتر می‌شود.»
در عین حال گزارش آماری سازمان بنادر و دریانوردی گویای این مطلب است که حملونقل کالا در این حوزه نسبت به سال قبل۷/۶ درصد کاهش یافته است.
طبق گزارش این مرجع در سیزدهم مردادماه سال ۹۶ حدود ۵۴.۹۰ میلیون‌تن کالا در بنادر تخلیه و بارگیری شدند، در حالی که امسال در چنین روزی حدود ۵۱.۲۴ میلیون تن کالا در بنادر ترانزیت شدند. در این گزارش آمده بود که حجم صادرات نفت نیز حدود 12/4درصد کاهش داشته است.
