استثمار موبایلی

مقایسه قوانین و مقررات جاری در استارت‌آپ Uber با بزرگ‌ترین نوع ایرانی آن یعنی «اسنپ» نوعی نگاه از بالا به پایین در روابط کارفرما-راننده را به تصویر می‌کشد. استارت‌آپی که نزدیک به 5 سال پیش به دست «شهرام شاهکار»، جوان MBA خوانده در بریتانیا و کانادا تاسیس شد و پس از گذشت این ‌زمان، کنسرسیوم «ایرانسل» را تشویق به سرمایه‌گذاری 20 میلیون دلاری کرد.

به گزارش تین نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، هرچند تا همین ‌الان هیچ اطلاعات شفاف و روشنی که به تایید حسابرس معتمد رسیده باشد از میزان درآمد و هزینه‌های «اسنپ» منتشر نشده و این شرکت در مقابل درخواست رسانه‌ها برای افشای اطلاعات مالی خود مقاومت می‌کند؛ اما بحث بر سر مشروعیت «اسنپ» به عنوان بزرگ‌ترین استارت‌آپ تاکسی اینترنتی ایران که در حال گسترش مویرگی شعبه‌های خود به سراسر ایران است؛ بالا گرفته است.

رانندگان تاکسی که با مشکلات پیچیده و بروکراسی پیشرفته‌ای برای فعالیت مواجهند، همواره این سوال را مطرح می‌کنند که چگونه «اسنپ» زیر بار دریافت مجوزی مورد درخواست شهرداری نمی‌رود و رانندگان فعال در این اپلیکیشن نیز با مشکلات مشابه رانندگان تاکسی برای فعالیت مواجه نیستند؟ فقط به این فهرست نگاه کنید:

یک راننده تاکسی برای فعالیت باید هر سه ماه یک‌بار گواهی معاینه فنی دریافت کند.

یک راننده تاکسی باید کارنامه تاکسی داشته باشد.

سن فرسودگی تاکسی 10 سال است و پس از این، فعالیت تاکسی تعلیق می‌شود.

یک راننده تاکسی باید برای فعالیت هزینه نصب تاکسی‌متر (که اصلا استفاده‌ای از آن نمی‌شود) را پرداخت کند.

راننده تاکسی‌های دوگانه‌سوز، باید هر شش ماه یک‌بار برای تست‌های فنی مخزن گاز خودرو، به مراکز مجاز بروند و هزینه بدهند.

راننده تاکسی برای خروج از شهر محدودیت دارد.

فقط خود صاحب تاکسی حق رانندگی در تاکسی را دارد.

راننده تاکسی تحت نظارت سازمان تاکسیرانی است.

راننده تاکسی برای نوسازی تاکسی خود باید وام با بهره 18 درصد بگیرد.

نرخ بیمه شخص ثالث تاکسی از نرخ بیمه خودروهای دیگر، بالاتر است.

به این فهرست می‌توان موارد دیگری را هم اضافه کرد؛ اما تا همین‌جا، یک راننده «اسنپ» یا دیگر تاکسی‌های اینترنتی، هیچ‌ یک از محدودیت‌هایی که فهرست شد را ندارد!

هر چند رانندگان فعال زیرنظر «اسنپ» نیز برای خود مشکلاتی متصور هستند. آنها از بالا بودن حق کمیسیون دریافتی شرکت که به ‌تازگی از 13 درصد درآمد کل روز به 15 درصد افزایش ‌یافته می‌گویند و اینکه چنین رقمی با وجود هزینه‌های بالای نگهداری خودرو، سرسام‌آور است.

در نبود آمار شفاف و درست از طرف «اسنپ» مدیر ارشد مارکتینگ این استارت‌آپ، در اسفندماه سال 96 اعلام کرده بود که «300 هزار راننده و 10 میلیون کاربر فعال (مسافر) وجود دارند که نرم‌افزار این شرکت را دانلود کرده‌اند.» قطعا از آن زمان تاکنون، با وجود خیل جوانان تحصیلکرده‌ای که به صف متقاضیان کار می‌پیوندند و دست ‌خالی برمی‌گردند و با خودرو اقدام به «مسافرکشی» می‌کنند، این اعداد بزرگ‌تر هم شده است.

وقتی وب‌سایت «اسنپ» را باز کنید، فقط در بخش قوانین و مقررات این شرکت می‌توانید بخشی از «بیانیه‌نویسی» مدیران این استارت‌آپ را ببینید. عمده نوشته‌های این بخش، با ادبیاتی رسمی و اداری و گاه «تهدیدآمیز» برای رانندگانی است که قرار است در این شرکت مشغول به فعالیت شوند. به هنگام ثبت‌نام راننده در سامانه، این قوانین و مقررات به عنوان یک تعهدنامه از راننده اخذ می‌شود.

به‌طور مثال، «اسنپ» در این بخش، هرگونه اقدامی که از طرف راننده منجر به ورود خسارت به آنچه «شهرت، اعتبار و دارایی‌های شرکت» خوانده‌ شده را «تخلف» از قرارداد خوانده است. شرکت تحت هر شرایط و هر زمانی که بخواهد و تشخیص دهد که حضور یک راننده برای مسافران یا رانندگان «خطرناک» است می‌تواند این راننده را از چرخه فعالیت خارج کند.

«اسنپ» همچنین مسوولیت همه اقدامات و افعال کاربران که ناشی از عدم رعایت قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران باشد را از خود «سلب» کرده و به عهده شخص «راننده» (متخلف) گذاشته و تهدید کرده که در این صورت‌ حساب کاربری متخلف را مسدود خواهد کرد.

اما در آن‌سو، در وب‌سایت Uber که پایه فعالیت «اسنپ» است؛ چه شرایطی برای راننده در نظر گرفته شده است؟ «اوبر» در وب‌سایت خود اعلام کرده که رانندگان این اپلیکیشن برای تعمیر خودرو یا تعویض روغن و دیگر موارد مکانیکی خودروی خود می‌توانند با تخفیف 15 درصدی از برخی تعمیرگاه‌ها استفاده کنند.

«اوبر» همچنین 3 درصد از پرداختی رانندگان برای بنزین و 1.5 درصد از پرداختی به سوخت گاز را به رانندگان برمی‌گرداند. رانندگان «اوبر» همچنین می‌توانند از تخفیف‌های 8 تا 22 درصدی برای استفاده از خدمات تلفن همراه از یکسری از شرکت‌ها بهره ببرند.

«اسنپ» برای رانندگان خود هیچ‌گونه بیمه‌ای در نظر نمی‌گیرد اما «اوبر» به کاربران خود اطمینان داده که در صورت فعالیت برای این شرکت، بهترین بیمه درمانی برای راننده و خانواده او، مهیاست. «اوبر» در بخش‌های منطقه‌ای خود پا را از این هم فراتر گذاشته و آپشن‌های جذاب‌تری به رانندگان ارایه می‌دهد.

به‌طور مثال در نیویورک، رانندگان این اپلیکیشن از تخفیف 35 درصدی برای تعمیر و نگهداری خودرو و کلاس‌های رایگان آموزشی برخوردارند. در این منطقه رانندگان «اوبر» از 80 درصد تخفیف برای خرید تایر برخوردارند و 30 مرکز درمانی پیشرفته نیز برای آنها و خانواده‌شان در دسترس قرار داده ‌شده است.

«اسنپ» اردیبهشت پارسال، عنوان کردن اینکه به سطح درآمدی 1.6 تا 1.7 میلیارد دلاری رسیده است؛ خبر از تحولات جدید در این استارت‌آپ داد؛ اما گویا این تحولات فقط در بخش «افزایش حق کمیسیون دریافتی از رانندگان» بوده و برای رانندگان شرایط همچنان بدون تغییر مانده است.