آقای روحانی ریل را دریابید!

این روزها حمل ریلی بار کم شده و می‌گویند در حمل بارهای غیرنفتی دچار رکود شده‌ایم و اگر هم بار داشته باشند، با جاده حمل می‌کنند. تبلیغات زیادی کردیم که ریل موجب صرفه‌جویی در مصرف سوخت است، اما نرخ گازوئیل آنقدر ارزان است که اگر مصرف سوخت کامیون، ۵۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر هم باشد، باز هم حمل‌ونقل جاده‌ای نسبت به ریلی، به صرفه خواهد بود. درخواست ما از شما این است که فکری به حال نرخ سوخت کنید.

همچنین قرار بود وزارت نفت مابه‌تفاوت یارانه سوخت را به ریلی‌ها بدهد، اما نداد و در این زمینه کسی پاسخگو نیست. آقای رئیس‌جمهور! درخواست ما از شما این است که فکری به حال کسب و کار ریلی کنید. چرخ این کسب‌وکار این روزها نمی‌چرخد. کسی پول خود را در حمل‌ونقل ریلی بار و مسافر هزینه نمی‌کند و ریسک سرمایه‌گذاری‌های دیگر کمتر است. تا کی قرار است مسئولان، از نرخ بلیت قطار بکاهند و وعده بازپرداخت یارانه آن را دهند و دست آخر نیز پرداخت نشود؟

به نظر می‌رسد مطلوب آن است در بخش‌های مختلف، با اهرم‌های قیمتی جاذبه سرمایه‌گذاری ایجاد شود؛ نه با خطابه و چشم‌انداز. سود بانکی بسیار بالاست و کسی جرات نمی‌کند با گرفتن وام بانکی در حمل‌ونقل ریلی سرمایه‌گذاری کند. برای دادن همین وام هم، بانک‌ها وثیقه‌های هنگفت و «زود نقدشونده» طلب می‌کنند. باید فکری به حال بانک‌ها شود. به بانک‌ها تکلیف می‌شود در طرح‌های بی‌بازده دولتی سرمایه‌گذاری کنند و بانک هم ضرر طرح‌ها را از وام‌گیرندگان بخش خصوصی می‌گیرد! بیرون می‌کشد.

در چنین شرایطی دولت یاور بخش خصوصی است یا رقیب آن؟ در چنین شرایطی نه تنها باید نگران جذب سرمایه داخلی بود، بلکه امکان فرار سرمایه به خارج هم وجود دارد. پرسش ما این است اکنون که سرمایه داخلی به طور مطلوب جذب نمی‌شود، چرا سرمایه خارجی وارد کشور نمی‌شود؟ چرا برای هواپیما سرمایه‌گذار خارجی می‌آید اما برای صنعت ریلی نمی‌آید؟ سال‌هاست در انتظار تامین فاینانس برای برقی کردن خط‌آهن تهران- مشهد هستیم.

از سوی دیگر با وجود مشکلات متعدد در زمینه نوسازی ناوگان و نگهداری زیرساخت ریلی و پیشرفت طرح‌های توسعه ریلی، وعده‌های جدیدی مانند راه‌اندازی قطار پرسرعت تهران- اصفهان مطرح می‌شود و این نشان می‌دهد اولویت‌ها به درستی مشخص نشده است. ابتدا باید پروژه‌های ناتمام خطوط جدید ریلی و خطوط دوخطه را به پایان رساند. از سوی دیگر بهتر است به جای وارد کردن خطوط لوکس به خطوط مختلف که توجیه اقتصادی هم ندارند، هزینه آن صرف راه‌اندازی تعمیرگاه مناسب برای قطارهای فعلی شود تا بتوانیم آنها را به طور مناسب تعمیر و نگهداری کنیم و ایمنی را افزایش دهیم.

افزایش ایمنی باید در اولویت باشد بنابراین راه‌آهن باید راه‌اندازی و فراگیر کردن سامانه کنترل خودکار قطارها تلاش را در دستور کار قرار داده و سامانه تضمین کیفیت قطعات مرتبط با ایمنی را کامل کند. در این زمینه لازم است در ایستگاه‌های قطار، آتش‌نشانی و سامانه امداد و نجات تقویت شده و دوباره طرح پزشک قطار اجرا شود. همچنین باید برای رفاه و آرامش فکری کارکنان راه‌آهن فکری شود.

سعید قصابیان - کارشناس حمل‌ونقل ریلی