عبور از ایستگاه «توقف نابجا» با قطار آموزش
«غذای نذری» و «حملونقل ریلی» همان‌قدر به هم بی‌ربط هستند که صحبت کردن از فساد مالی یک فوتبالیست افریقایی در یک آیین خواستگاری ایرانی.
«غذای نذری» و «حملونقل ریلی» همان‌قدر به هم بی‌ربط هستند که صحبت کردن از فساد مالی یک فوتبالیست افریقایی در یک آیین خواستگاری ایرانی.
به گزارش روزنامه گسترش تجارت، با این حال از آنجا که هیچ‌چیز در دنیا غیرممکن نیست و با ظهور شبکه‌های اجتماعی و دست به‌دست شدن مطالب متنوع، به دیدن و شنیدن عجایب و غرایب عادت کرده‌ایم، پای غذای نذری نیز امروز به صفحه حملونقل باز شده و ارتباطش با قطار و حملونقل ریلی دستمایه این گزارش شده است!
در یکی دو هفته گذشته در شبکه‌های مجازی مانند اینستاگرام و تلگرام، ویدئویی به اشتراک گذاشته می‌شود که در آن راننده یک قطار باری، برای دقایقی قطار را متوقف کرده تا غذای نذری دریافت کند. هرچند در نگاه نخست، این اتفاق ممکن است برای مخاطبان خنده‌دار و برای کسانی که بیشتر در مطالب تعمق می‌کنند، عجیب باشد، اما از منظر تخصصی، موضوعی قابل تامل و پرسش‌برانگیز است. در این زمینه می‌توان این پرسش را مطرح کرد که آیا چنین توقف‌های بدون برنامه‌ای، تخلف به شمار نمی‌رود؟ و اگر چنین است، آیا کارکنان راه‌آهن از جمله لکوموتیورانان در این زمینه آموزش‌های لازم را ندیده و از نتایج آن، بی‌اطلاع هستند؟ همچنین باید این پرسش را مطرح کرد که روند نظارت بر چنین توقف‌های خارج از برنامه‌ای چگونه است؟ در پاسخ به این پرسش‌ها نظر کارشناسان را جویا شده‌ایم.
به گزارش گسترش‌تجارت، با توجه به استقبال پایین مردم و صاحبان کالا از حملونقل ریلی، مسئولان راه‌آهن ایران در چند سال گذشته و به‌ویژه در دولت یازدهم، بارها بر لزوم حرکت به موقع قطارها و پرهیز آنها از توقف‌های خارج از برنامه تاکید کرده‌اند. در این زمینه، کاهش تاخیر قطارها از مبدا، از دستاوردهای این تلاش‌ها بوده است اما ویدئوی منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر «توقف لکوموتیوران برای دریافت غذای نذری» نشان میدهد کنترل توقف‌های خارج از برنامه قطارها، هنوز نیاز به برنامه‌ریزی و نظارت مسئولان دارد.
احمد خشنودی، کارشناس حملونقل ریلی در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» در پاسخ به پرسشی مبنی بر قابل رصد بودن توقف‌های خارج از برنامه قطارها گفت: برنامه سیر و حرکت قطارها، مشخص است و از طریق «ای‌وی‌ال» (سامانه کنترل قطار) پیگیری می‌شود. از سوی دیگر علت توقف قطارها، به‌طور منظم در برنامه حرکت قطار (گراف نفیس) ثبت می‌شود و قابل دسترسی است.
او افزود: توقف‌های برنامه‌ای، مشخص هستند، به‌عنوان نمونه توقف برای برپایی نماز که در برنامه سیر قطارها از پیش دیده شده است، البته علت توقف قطارها فقط محدود به دلایل برنامه‌ای نیست.
این کارشناس با بیان اینکه حدود یک سال است در راه‌آهن درحال کار روی علت‌های توقف قطارها هستیم، گفت: در این زمینه، دلایل توقف‌ها در خوشه‌های مختلف دسته‌بندی و تغییرات آن، هر روز، ثبت، ضبط و تحلیل می‌شود تا با الگوریتم‌های داده‌کاوی بتوانیم آنها را پیش از وقوع (۲ ساعت پیش از وقوع) تا حد امکان پیش‌بینی کنیم.
او با اشاره به ویدئوی منتشر شده در فضای مجازی یادآوری کرد: علت توقف قطارها را می‌توان به دلایل برنامه‌ای و دلایل ناشی از خرابی‌های علائم، خط، دیزل و... تقسیم کرد و به‌عنوان کسی که در حوزه دلایل توقف قطارها کار می‌کنم، در هیچ یک از این دسته‌بندی‌ها تا امروز، علتی با عنوان توقف به دلیل دریافت غذای نذری مشاهده نکرده بودم!
ضعف نظارت بر سیر قطارها
خشنودی مهم‌ترین ضعف در زمینه ثبت و ضبط دلایل تاخیر قطارها را دخالت نیروی انسانی در این کار دانست و افزود: احتمال خطای نیروی‌انسانی حتی در جمع ساده، ۲ عدد مربوط به تاخیر همواره وجود دارد که این خطای انسانی همه جای دنیا وجود دارد و ما سعی در کاهش آن داریم. این کارشناس تاکید کرد: برای مدیریت، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در همه مسائل و مشاغل، همواره محتاج اندازه‌گیری هستیم. تصمیم‌گیری درست در سازمان‌های موفق دنیا، براساس داده‌ها انجام می‌شود و تا وقتی نتوانیم داده‌های مربوط به دلایل توقف قطارها را به درستی و با دقت بالا ثبت و ضبط کنیم و تا زمانی که نتوانیم این داده‌ها را از داده‌های غلط، پاکسازی کنیم، نمی‌توانیم فرآیند تصمیم‌سازی یا مدیریت دلایل توقف قطارها را، به‌درستی و براساس الگوریتم‌های درست علمی انجام دهیم؛ بنابراین به نظر می‌رسد نظارت موجود بر توقف قطارها، همان نظارت مرسوم و همراه با خطای نیروی‌انسانی است تاکنون بوده و کارایی مشهودی نخواهد داشت.
او با اشاره به اینکه اداره کل سیر و حرکت راه‌آهن، مرجع کنترل نحوه سیر قطارهاست، گفت: کارکنان این بخش راه‌آهن زحمات زیادی می‌کشند اما مسئله اصلی در چنین توقف‌های خارج از برنامه‌ای، مسئله نبود آموزش موثر و مطلوب است. درواقع در اتفاق رخ داده در زمینه توقف قطار برای دریافت غذای نذری، ضعف و نبود آموزش به‌شدت مشاهده می‌شود.
به گفته این کارشناس، در بحث رصد تاخیر قطارها یا پیش‌بینی وقوع آنها به میان می‌آید، دقت کار حتی تا یک‌دهم ثانیه باید بالا رود که کار، علمی باشد؛ هرچند امری دشوار است و باید با الگوریتم‌های دقیق داده‌کاوی انجام شود. بر همین اساس، فرهنگ تاخیر چند دقیقه‌ای، در سامانه سیر و حرکت موفق فاجعه به شمار می‌رود. این مسئله، باید برای همه کارکنان راه‌آهن تبدیل به باور و تفکری همگانی شود زیرا نمی‌توان در بخشی از سازمان، مسیری را آغاز کرد اما با سهل‌انگاری یک فرد یا بخش، کل روند زیر سوال رود. او با تاکید بر اهمیت پیش‌بینی پذیر کردن توقف غیربرنامه‌ای قطار گفت: اگر حرکت قطار براساس برنامه سیر باشد، هرگز اتفاق‌هایی مانند توقف خارج از برنامه رخ نمی‌دهد.
توقفی مشمول تنبیه و پیگیری
به گفته خشنودی، توقف‌های خارج از برنامه قطار به دلایل مختلف از جمله آنچه در ویدئوی منتشر شده قابل مشاهده است، می‌تواند کل برنامه سیر قطارها را دچار اختلال کرده و موجب تغییر در برنامه سیر یا تاخیر سایر قطارها شود که به هیچ عنوان مطلوب نیست. این مسئله تخلف روشن از قوانین سیر و حرکت به شمار رفته و مشمول تنبیه و توبیخ اداری نیز خواهد شد.
ویدئوی منتشر شده در فضای مجازی نشان میدهد قطاری که لکوموتیوران آن برای دریافت غذای نذری توقف کرده، قطار باری بوده است. البته خشنودی تاکید میکند چه قطار باری باشد، چه مسافری، چنین توقف‌های خارج از برنامه‌ای هم از سوی مسافران یا صاحبان کالا قابل پیگیری است و اگر این توقف یا تاخیر از میزان معینی بیشتر شود، صاحبان کالا و مسافران می‌توانند خسارت بگیرند.
او یادآوری کرد: در قوانین سیر و حرکت، پیش‌بینی لازم برای جلوگیری از این نوع توقف‌های دلخواه لوکوموتیوران در طول مسیر در نظر گرفته شده است اما اینکه قوانین، تا چه اندازه بازدارنده بوده یا ضمانت اجرایی داشته باشد، بحث دیگری است.
نبود آموزش و تعهد؛ عامل تخلف
توضیحات خشنودی نشان میدهد علاوه بر ضعف در نظارت، ضعف آموزش نیروی‌انسانی از دیگر عوامل بروز تخلفاتی مانند توقف‌های خارج از برنامه قطارها به دلایل بدون توجیه است. این مسئله را یکی دیگر از فعالان حملونقل ریلی در پاسخ به «گسترش‌تجارت» تایید میکند و چنین توقف‌هایی را تخلف می‌داند.
حسین سلیمیان‌ریزی در این زمینه گفت: به نظر می‌رسد ضعف در آموزش نیروی‌انسانی از عوامل بروز اتفاق‌هایی مانند آن چیزی است که در ویدئوی منتشر شده درباره توقف قطار برای دریافت غذای نذری می‌بینیم. البته به این موضوع، باید نبود انگیزه و تعهد کامل در برخی کارکنان را نیز اضافه کرد. سلیمیان‌ریزی یادآوری کرد: اقدام انجام شده از سوی لکوموتیوران در توقف خارج از برنامه قطار، صدرصد قابل پیگیری بوده و تخلف به شمار می‌رود. اگر چنین اتفاقی در یک قطار مسافری اتفاق می‌افتاد نیز مسافران می‌توانستند به‌طور رسمی از این موضوع شکایت کنند، به ویژه که همه قطارهای مسافری برنامه‌ای هستند و ساعت ورود و خروج آنها در ایستگاه‌های مبدا و مقصد مشخص است. به گفته وی، در باره بروز تخلف مبنی بر توقف خارج از برنامه در قطارهای مسافری، می‌توان به اداره کل برنامه‌ریزی و نظارت بر خدمات مسافری راه‌آهن شکایت کرد. همچنین شکایت از چنین توقف‌هایی در قطارهای باری با مراجعه به اداره کل سیر و حرکت و اداره کل بازرگانی و بازاریابی راه‌آهن قابل پیگیری است. آنطور که این کارشناس حملونقل ریلی می‌گوید، راه‌آهن به این شکایت‌ها رسیدگی خواهد کرد، به‌ویژه که در چند سال گذشته حساسیت بیشتری نسبت به گذشته در زمینه توقف‌های خارج از برنامه و تاخیر قطارها در مسئولان راه‌آهن ایجاد شده است. او یادآوری کرد: مهم‌ترین مسئله که در بروز چنین اتفاق‌هایی قابل تامل است و باید به آن توجه شود، ضعف آموزش و تعهد نیروی‌انسانی است. مسئولان باید این مسئله را با دقت بیشتری مورد توجه قرار دهند.
باسلام
بهتربود قبل از چاپ مقاله از صحت ماجرا مطمین میشدید که فیلم چند ثانیه ای وگرفتن نذری توسط رییس قطار که پیاده نشده نشان میدهد که توقف صرفا برای گرفتن غذای نذری نبوده منطقه فوق الذکر مسکونی بوده ونفرات زیادی روی خط بودند که لکوموتیوران به محض خروج از ترانشه بامشاهده نفرات روی خط ترمز میکند ومحل پخش نذری حدود سیصدمتر فاصله ازریل داشته که اصلا دید نداشتن که بعداز اینکه توقف انجام شده نفری برایشان نذری می اورد که برای خودش گرفته بوده متاسفانه فضای مجازی خیلی از حقایق رو وارونه نشون میدن .
نفرات روی ریل قطار چه می کردند؟ بسیاری از خطوطی ریلی از مناطق مسکونی در شهرها حومه شهرها می گذرد، اگر قرار باشد دائما نفرات روی ریل قدم بزنند که هیچ قطاری نباید باین زودیها به مقصد برسد، اصلا این فرض شما درست، چر ا بعد ازینکه بقول شما نفرات از روی ریل نرفتند( انگار که زمین فوتبال است مثلا) چرا قطار ماند تا از سیصد متری برایش نذری بیاورند؟ مگر منطقه مسکونی مجاور ریل پاسگاه و مامور و پلیس ندارد که نفرات روی ریل بوده اند؟ توجیه کمکی به حل مشکل نمی کند متاسفانه