◄ راه آهن قزوین - رشت، شریان ارتباطات منطقه‌ای
راهآهن به‌عنوان شریان ارتباطات موثر منطقه‌ای، یکی از ابزارهای توسعه ملی است و افتتاح طرح استراتژیک راهآهن قزوین - رشت افتخار بزرگی است که موجب رشد حمل‌ونقل بار، مسافر و ترانزیت خواهد شد.
راهآهن به‌عنوان شریان ارتباطات موثر منطقه‌ای، یکی از ابزارهای توسعه ملی است و افتتاح طرح استراتژیک راهآهن قزوین - رشت افتخار بزرگی است که موجب رشد حمل‌ونقل بار، مسافر و ترانزیت خواهد شد.
توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی بدون تردید در توسعه متوازن و پایدار نقش اساسی داشته و با توجه به اولویت آن در جهان امروز، نقشی استراتژیک در اقتصاد ملی ایفا می‌کند.
تأثیر راهآهن در تولید ناخالص ملی، اشتغال‌زایی و به‌عنوان یک شاخص، لازمه توسعه بخش‌های اقتصادی، تجارت، صنعت، کشاورزی و دیگر زیر بخش‌های مربوطه غیرقابل‌انکار است و به‌نوعی دستیابی به حمل‌ونقل ریلی مناسب یک مزیت استراتژیک است.
صنعت حمل‌ونقل ریلی، صنعتی بالقوه است که با برنامه‌ریزی و تخصیص بودجه مناسب و مدیریت صحیح قادر است به عنوان یکی از عوامل رشد و توسعه کشور ایفای نقش کند.
علت تاثیر قابل توجه صنعت راهآهن در کاهش قیمت تمام‌شده حمل‌ونقل بار و مسافر، وجود مزایای نسبی حمل‌ونقل ریلی نسبت به حمل‌ونقل جاده‌ای در حمل‌ونقل انبوه بار و مسافر به ویژه در مسافت‌های طولانی، کاهش قابل ملاحظه در مصرف حامل‌های انرژی، ایمنی بیشتر و سازگاری با محیط‌زیست است و هرچه قیمت سوخت به قیمت واقعی خود نزدیک شود، صرفه و مزیت اقتصادی حمل‌ونقل ریلی به نسبت جاده بیشتر خواهد شد.
مزیت‌های حمل‌ونقل ریلی در چهار حوزه ایمنی، زیست محیطی، انرژی و هزینه‌های تعمیر و نگهداری، بسیار حائز اهمیت است چنانکه در بحث ایمنی، ریسک تصادفات جاده‌ای 24 برابر تصادفات ریلی است، البته هر چند که شدت حوادث ریلی به نسبت جاده‌ای بیشتر است اما تعداد حوادث ریلی معمولا بسیار اندک می‌باشد.
از منظر محیط زیستی، حمل‌ونقل جاده‌ای هشت برابر حمل‌ونقل ریلی در تولید آلاینده‌های زیست محیطی نقش دارد، اما سیستم حمل‌ونقل ریلی در چارچوب حمل‌ونقل پاک قرارگرفته و گسترش آن موجب کاهش حمل‌ونقل جاده‌ای خواهد شد که در نتیجه منجر به کاهش آلودگی هوای شهرها و کاهش تخریب محیط‌زیست خواهد شد.
حمل‌ونقل جاده‌ای با سهم 76 درصد از جابجایی مسافرین بر حسب نفر کیلومتر و سهم 88 درصدی از تن کیلومتر بار حمل شده، عامل انتشار 97.6 درصد از گازهای گلخانه‌ای است اما شیوه ریلی با سهم 24 درصد از جابجایی مسافر و 12 درصد بار، عامل انتشار 2.4 درصد از گازهای گلخانه‌ای است.
در حوزه انرژی، نیز باید توجه داشت که نسبت مصرف سوخت بخش ریلی به بخش جاده‌ای یک به 6 است. از منظر هزینه‌های تعمیر و نگهداری، ناوگان ریلی (تعمیرات و نگهداری لکوموتیو و واگنهای باری و مسافری) هزینه‌های نگهداری بسیار کمتری از ناوگان جاده‌ای دارد.
اهمیت توسعه شبکه ریلی به حدی است که در برنامه ششم توسعه، توجه بسیاری به توسعه آن صورت گرفته است. علاوه بر آن رویکرد جهانی حفظ محیط‌زیست و همچنین ارتباط غیر قابل انکار با حمل صنایع فولاد و معادن که منجر به رشد اقتصادی می‌شود باعث شده تا سیاست‌گذاران کشورهای توسعه‌یافته، مبنای برنامه‌ریزی صحیح را پوشش شبکه راهآهن قرار داده و به پشتوانه آن از رشد صنعتی چشمگیری برخوردار باشند.
افتتاح طرح استراتژیک راهآهن قزوین- رشت موجب رشد چشمگیر حمل‌ونقل بار و مسافر خواهد شد؛ در سالهای اخیر توسعه شبکه ریلی در راس برنامه‌های توسعه حمل‌ونقل دولت بوده و به مهم‌ترین اولویت وزارت راه و شهرسازی تبدیل‌شده است.
سهم بودجه توسعه راهآهن به نسبت توسعه راه‌ها در سالهای اخیر رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است؛ همچنین برخورداری کشور از شبکه سراسر خطوط راهآهن و روند توسعه خطوط طی سالهای پیشین، توان بالقوه فعالیت در زمینه ترانزیت کالای بین‌المللی را فراهم کرده است.
موقعیت ویژه و استراتژیک کشور در منطقه و توجه دولت به درآمدهای ارزی ناشی از این طریق، توسعه کریدورهای ترانزیتی را سبب شده است و یکی از پروژه‌های بزرگ ریلی و ترانزیتی کشور، پروژه راهآهن قزوین - رشت است که بااتصال آتی به بندر انزلی و آستارا، اتصال بنادر شمالی و جنوبی کشور را محقق می‌کند و به‌نوعی اتصال آب‌های آزاد در جنوب کشور به دریای خزر و کشورهای قفقاز را در پی خواهد داشت.
راهآهن قزوین - رشت حلقه مفقوده ترابری - ترانزیتی کریدور شمال - جنوب که بخش وسیعی از کشورهای آسیایی و اروپایی را در بر خواهد گرفت، تکمیل می‌کند.
این پروژه به طول 165 کیلومتر و با سرعت طرح 160 کیلومتر بر ساعت برای قطار مسافری و 120 کیلومتر بر ساعت برای قطار باری، با بیش از 22 کیلومتر تونل در حالی به بهره‌برداری می‌رسد که ظرفیت باری آن حمل سالانه 6 میلیون تن بار و ظرفیت مسافری آن جابجایی یک‌میلیون نفر مسافر در سال است.
* معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی
بنام خدا و با سلام
راه آهن قزوین رشت درصورت برقراری راه آهن رشت آستارا می تواند حلقه مفقوده شبکه داخلی کریدور ریلی شمال جنوب را تکمیل نماید، لکن این شبکه ریلی در داخل کشور و همسایگان بویژه در محورهای جنوبی کشور و در کشور آذربایجان نیازمند تقویت جدی ظرفیت و کیفیت شبکه ریلی و از آنهم مهمتر نیازمند اصلاح نظام بهره برداری ریلی برای تسریع سیر قطارهای برنامه دار ترانزیتی و تسریع عملیات گمرکی قطارهای ترانزیت در مرزهای کشور و تسریع عملیات تعویض بوژی و نهایتاً هماهنگی روزافزون ترابری ریلی کشورهای طول مسیر برای تشویق حمل بار و مشارکت تدریجی صاحبان بارهای ترانزیت این محور می باشد.