◄ ریل در تحریم یار دریا می‌شود
یک کارشناس حمل‌ونقل پیش‌بینی کرد که با ظرفیت‌های حمل‌ونقل ریلی می‌توان انتظار داشت که بخش ریلی، درصدی از نقش بخش دریایی را که امروز گرفتار تحریم است بر عهده بگیرد.
یک کارشناس حمل‌ونقل پیش‌بینی کرد که با ظرفیت‌های حمل‌ونقل ریلی می‌توان انتظار داشت که بخش ریلی، درصدی از نقش بخش دریایی را که امروز گرفتار تحریم است بر عهده بگیرد.
محمد ساطعی در گفتگو با هفته‌نامه «حمل‌ونقل» به روابط دوستانه ایران و کشورهای همسایه در حمل‌ونقل ریلی اشاره کرد و گفت: «با توجه به اینکه در بخش ریلی روابط خوبی با کشورهای همسایه عراق، ترکیه، آذربایجان، افغانستان و کشورهای آسیای میانه اتصالات خوبی برقرار است که ارتباطات دوستانه و خوبی هم دراین‌بین شکل‌گرفته است، می‌توان انتظار داشت که طرح‌ها و پروژه‌های بین‌المللی پیش‌بینی‌شده به‌خوبی اجرا و اتصال شبکه ریلی ایران با شبکه‌ای بین‌المللی بیشتر خواهد شد.»
او همچنین عنوان می‌کند که با تقویت حمل‌ونقل ریلی می‌توان از موقعیت استراتژیک کشور برای بازیابی نقش ایران در کریدورهای شرق به غرب و راه ابریشم که چین اجرای آن را در دستور کار دارد، ایفا کرد.
بااین‌حال ساطعی عنوان می‌کند که با وجود مزیت‌هایی که در زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی کشور وجود دارد، این مد حمل‌ونقل با کمبود ناوگان مواجه است و به همین دلیل، میانگین حمل بار نسبت به شبکه ریلی رقم چندان قابل‌توجهی نیست.
ساطعی برقراری تناسب بین ناوگان و ریل را در گرو تأمین منابع مالی شرکت‌های دانست و عنوان کرد که درحال‌حاضر کمبود ناوگان باعث شده تا سهم ریل از ترانزیت داخلی و خارجی چندان چشم‌گیر نباشد.
این کارشناس ریلی همچنین عنوان کرد: «شبکه ریلی از چنان ظرفیتی برخوردار است که می‌توان انتظار داشت با تکیه‌بر این مد حمل‌ونقل، ضمن اینکه رونق و توسعه اقتصادی کشور، تسریع شود، بخشی از تبعات تحریم حمل‌ونقلی دریایی را جبران کرد و بخشی از ترانزیت بار دریایی را به بخش ریلی منتقل کرد و از تبعات تحریم بر بخش حمل‌ونقل ریلی کاست. »
ساطعی گفت: «کما اینکه امروز بخشی از کالاها با دورزدن مسیر دریایی از طریق خط ریلی، از چین بارگیری و کانتینرها از قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان عبور و نهایتا به ایران می‌رسند، بدون اینکه از راه دریا عبور داده شوند و مشمول دور جدید تحریم‌های دریایی شوند.»
این کارشناس حمل‌ونقلی ریلی در پاسخ به این سؤال که وضعیت ریل کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید گفت: «درحال‌حاضر وضعیت حمل‌ونقل ریلی از منظر زیرساختی بسیار قوی و خوبی است اما با وجود مزیت زیرساخت مناسب، حمل‌ونقل ریلی کشور به عارضه کمبود ناوگان مبتلاست.»
ساطعی ادامه داد: «بالغ‌بر ۱۳ هزار کیلومتر شبکه ریلی در کشور وجود دارد که این رقم بیانگر توان و ظرفیت بالای زیرساخت‌های ریلی در کشور است، اما توازن بین ناوگان باری و مسافری زیرساخت‌های شبکه ریلی برقرار نیست. درحال‌حاضر به‌ازای هر کیلومتر خط ۴ هزار تن بار حمل می‌شود. این عدد از تناسب بین ۴۵ میلیون تن بار ریلی سالانه‌ای که ۴۵ میلیون تن بار در ۱۳ هزار کیلومتر تردد می‌کند، به دست می‌آید.»
این کارشناس حمل‌ونقل در ادامه با بررسی تناسب بین ترانزیت بار و شبکه ریلی در سایر کشورها گفت: «متوسط حمل بار جهانی به ازای هر کیلومتر خط حدود ۱۰ هزار تن است که این رقم در کشوری مانند چین ۴۵ هزار تن اعلام‌شده است. این در حالی است که ما هم بر پایه زیرساخت‌های مناسبی که در کشور داریم می‌توانیم انتظار داشته باشیم که متوسط حمل بار ریلی در ایران نیز افزایش یابد.»
ساطعی در ادامه عنوان کرد: «از پایین‌بودن نسبت حمل ریلی به حجم زیرساخت‌ها بیانگر عدم‌کفایت ناوگان در بخش‌های باری و مسافری است و باید تأمین ناوگان نقش ریلی در حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی را افزایش داد.»
او در پاسخ به این سؤال که تأمین و ایجاد توان بین ناوگان و زیرساخت‌های ریلی بر عهده چه بخشی است گفت: «به‌صورت عمومی و در بیشتر کشورهای مطرح اروپایی زیرساخت‌ها توسط دولت ساخته و فراهم می‌شود و تأمین ناوگان هم بر عهده بخش خصوصی است. تنها معدودی کشور مانند روسیه هستند که مسئولیت هر دو بخش زیرساخت و ناوگان بر عهده دولت است.»
ساطعی اضافه کرد: «برای دستیابی به عدد ۱۳۰میلیون تن حمل بار سالانه در شبکه ریلی باید ۲۰ هزار واگن باری فعلی به ۵۰ هزار واگن افزایش یابد. دستیابی به این رقم نیازمند این است که حداقل هزار دستگاه لوکوموتیو به شبکه اضافه شود و بخش خصوصی باید بتواند این میزان نیاز شبکه ریلی را از طریق واردات، تولید و تعمیرات و بازسازی تأمین کند. آمار تولیدکنندگان واگن در کشور بیانگر این موضوع است که به‌اندازه کافی تولیدکننده در کشور وجود دارد و می‌توان با اتکا به آنها نیاز کشور را تأمین کرد.»
این کارشناس حمل‌ونقل ریلی توسعه و تأمین نیازمندی‌های شبکه ریلی را درگرو ارائه تأمین منابع مالی دانست و گفت: «اما باید جاذبه لازم و جذب سرمایه‌گذار برای تأمین، خرید و تولید واگن توسط بخش خصوصی به وجود بیاید. برای ایجاد جذابیت نیاز به منابع مالی بانکی ارزان‌قیمت وجود دارد تا شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی که امروز حدود ۳۵ شرکت حمل‌ونقل ریلی باری هستند، بتوانند یا تأمین منابع موردنیازشان، طرح‌های توسعه‌ای خود را به مرحله اجرا درآورند.»
او ابراز امیدواری کرد که با ارائه تسهیلات بانکی مناسب، علاوه بر رفع موانع مالی شرکت‌های فعلی، سرمایه‌گذاران جدیدی نیز به این بخش وارد شوند و بخشی از نیاز شبکه نیز توسط شرکت‌های تازه‌نفس تأمین شود.
این کارشناس ریلی همچنین با اشاره به توافقات اخیر ایران و ترکیه برای توسعه ریل دو کشور از تهران به استانبول و آنکارا گفت: «با وجود هم‌عرض بودن خطوط ریلی ایران و ترکیه و اینکه هر دو خط بر اساس استاندارد اروپا ساخته شده‌اند، امکان اتصال به یکدیگر وجود دارد کما اینکه پیش‌تر نیز این دو خط تا وان وجود داشت و این مسیر فعال است.»
ساطعی توضیح داد: «دراین‌بین به دلیل اینکه از روی دریاچه ریلی نبود، واگن‌ها از طریق کشتی دریاچه را طی می‌کردند و به آن‌سوی وان منتقل می‌شدند اما در برنامه‌ریزی جدید قرار بر این است که خط ریلی از شمال دریاچه کشیده شود و اتصال یکپارچه‌ای بین تهران-آنکارا و تهران-استانبول برقرار شود. با برقراری این خط ریلی از طریق آنکارا و استانبول ما به شبکه‌های ریلی اروپایی نیز متصل می‌شویم و این‌گونه نقش ایران در اتصال کریدور شرق به غرب نیز کامل می‌شود و از این طریق خط ریلی ایران به قلب اروپا و تا آلمان و اسپانیا نیز وصل می‌شود.»
او در ادامه عنوان کرد که تقویت خط ریلی ایران و ترکیه موجب افرایش سهم ایران از خط ابریشم که چین امروز متولی و خواهان راه‌اندازی آن است می‌شود.»
