نگاهی به دستاوردهای راه‌آهن تهران-تبریز-بستانآباد
یکی از رویکرد‌های اصلی وزارت راه و شهرسازی، توسعه طرح‌های حمل‌ونقلی واقع در کریدورهای بین‌المللی به ویژه پروژه‌های ساخت و توسعه راه‌آهن است و با بهره‌برداری از راه‌آهن میانه-تبریز که فاز اول آن، امروز با حضور رئیس جمهوری افتتاح می‌شود، گام بلندی در مسیر توسعه ترانزیت کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب، در کل اقتصاد کشور برداشته می‌شود.
یکی از رویکرد‌های اصلی وزارت راه و شهرسازی، توسعه طرح‌های حمل‌ونقلی واقع در کریدورهای بین‌المللی به ویژه پروژه‌های ساخت و توسعه راه‌آهن است و با بهره‌برداری از راه‌آهن میانه-تبریز که فاز اول آن، امروز با حضور رئیس جمهوری افتتاح می‌شود، گام بلندی در مسیر توسعه ترانزیت کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب، در کل اقتصاد کشور برداشته می‌شود.
شبکه ریلی به عنوان یکی از بخش‌های مهم سیستم حمل‌ونقل نقش عمده‌ای را در عرصه اقتصادی، صنعتی و اجتماعی کشور‌ها ایفا می‌کند و به واسطه مزایای خاص و نسبی که در مقایسه با سایر بخش‌های حمل‌ونقلی از جمله هوایی، جاده‌ای و دریایی دارد توانسته سهمی برای خود داشته باشد.
با اتصال ۴ مرکز استان جدید به شبکه ریلی کشور طی دو سال گذشته، یکی از مهمترین اهداف دولت تدبیر و امید در توسعه شبکه ریلی کشور محقق شد و اتصال استان آذربایجان شرقی از مسیر میانبر به شبکه راه‌آهن کشور نیز در راستای این هدف صورت گرفته است.
طرح احداث راه‌آهن دوخطه میانه- بستانآباد- تبریز به طول ۲۰۳ کیلومتر با هدف کاهش مسیر ریلی از شمال غرب به مرکز کشور در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت که مسیر میانه– بستان آباد به طول ۱۳۲ کیلومتر بخشی از طرح فوق است و در ۶ قطعه و بخشی ازقطعه هفتم، از ایستگاه موجود راه آهن میانه شروع شده و با گذر از مسیری کوهستانی که از شهرهای ترکمانچای و تیکمه داش عبور کرده، به ایستگاه راه‌آهن بستانآباد متصل می‌شود. این پروژه در شرایط اقلیمی۲۰درصد دشت، ۳۰ درصد تپه ماهور و ۵۰ درصد کوهستانی واقع شده است.
راه‌آهن میانه-بستانآباد-تبریز قطعه طلایی پازل ترانزیت ایران در کریدورهای بین‌المللی
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی با اشاره در رابطه با این خط ریلی گفته است: ایران از نظر موقعیت سوق الجیشی با قرار گرفتن در چهارراه ترانزیتی جهان، مرکز و کانونی برای ترانزیت در کریدورهای بین‌المللی شمال-جنوب و شرق- غرب محسوب می‌شود. امروزه رویکرد وزارت راه و شهرسازی در خصوص توسعه طرح‌های حمل‌ونقلی واقع در کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی مورد استقبال کشورهای دیگر قرار گرفته است و «سه کریدور از پنج کریدور مهم در اتصال شرق آسیا به اروپا، از ایران عبور می‌کنند.
وی تصریح کرد: راه‌آهن میانه- تبریز یکی از بخش‌های مهم این کریدورهای بین‌المللی است که از مرزهای شمال شرق و جنوب شرق کشور تا غرب آسیا و اروپا امتداد پیدا می‌کند.
به لحاظ وجود مزایای نسبی ریل به جاده برای جابجایی حجم انبوه بار و مسافر به خصوص در مسافت‌های طولانی، کاهش قابل ملاحظه در مصرف انرژی. ایمنی فوق‌العاده بالا، کاهش آلاینده‌های زیست محیطی و رفاه و آسایش بیشتر، تسهیل قابل توجهی در کاهش قیمت تمام شده در حمل‌ونقل بار و مسافر دارد.
کاهش ۵.۵ ساعته زمان سفر از تبریز به تهران
خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور، با اشاره به احجام عملیات اجرایی و مزیت‌های حمل‌ونقلی راه‌آهن میانه-بستانآباد-تبریز نیز گفته است: در مجموع ۶۵ میلیون متر مکعب عملیات خاکی، ۱۵ کیلومتر تونل و پل دو خطه در این پروژه ریلی اجرا می‌شود و کاهش ۵ و نیم ساعته زمان سفر و ۱۱۴ کیلومتری طول مسیر اتصال مرکز شمالغرب به شبکه ریلی سراسری را به دنبال دارد.
وی خاطرنشان کرد: راه‌آهن میانه-بستانآباد-تبریز علاوه بر اینکه الگو و نمادی از توان مهندسی کشور است، می تواند نمونه بی‌نظیری برای صادرات خدمات فنی ـ مهندسی نیز باشد.
توسعه شبکه ریلی بدون تردید در توسعه متوازن و پایدار نقش اساسی داشته و دارای اولویت بالایی است. همچنین سهم تعیین کننده آن در تولید ناخالص ملی و نقش پیش‌نیاز آن در توسعه بخش‌های اقتصادی، تجارت، صنعت و کشاورزی و دیگر زیربخش‌های اجتماعی و اقتصادی قابل انکار نیست.
جابه‌جایی ۷ میلیون تن بار و ۲ میلیون مسافر در افق طرح ریلی میانه-بستانآباد-تبریز
عباس خطیبی، معاون ساخت و توسعه راه‌آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل با اشاره به اجرای راه‌آهن میانه-بستانآباد-تبریز به صورت دو خطه برای اولین بار در کشور اظهار داشت: یکی از دلایل اجرای دو خط همزمان در این طرح ریلی، توجیه فنی-اقتصادی و ظرفیت قابل قبول آن مبنی بر جابه‌جایی ۷ میلیون تن بار و ۲ میلیون مسافر در افق طرح است.
بر اساس اطلاعات آماری شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور، بهره برداری از این طرح ریلی در افق طرح، صرفه‌جویی سالانه ۱۶ میلیون لیتر مصرف سوخت، سالانه ۱۴۰ میلیارد ریال کاهش آلاینده‌ها، اشتغال‌زایی مستقیم برای ۲۰۰ نفر، کاهش خسارت‌های حوادث رانندگی و رونق اقتصادی ۸ هزار میلیارد ریالی را به همراه دارد.
گفتنی است، در دوره ساخت و توسعه راه‌آهن میانه-بستان-تبریز نیز اشتغال‌زایی بالایی در سطح استان ایجاد شده و کمک شایانی به اقتصاد منطقه ای شمال غرب کشور داشته است.
ریل‌گذاری استاندارد در راه‌آهن میانه-بستانآباد-تبریز باعث شده که سرعت سیر قطار باری به ۱۲۰ کیلومتر برساعت و قطار مسافری به ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت مهیا شود. در سال اول بهره‌برداری شاهد جابجایی یک میلیون نفر مسافر و دو میلیون تن بار خواهیم بود.
اما این پایان کار نیست، طرح راه‌آهن میانه-بستانآباد-تبریز که کلنگ آن در سال ۱۳۷۹ به زمین خورد و تا پیش از سال ۱۳۹۲ حدود ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشت، هم اکنون از پیشرفت فیزیکی ۸۵ درصدی برخوردار است و طبق دستور وزیر راه و شهرسازی باید تا پایان سال آینده ۴۴ کیلومتر باقیمانده از بستانآباد تا ایستگاه خاوران واقع در شرق شهر تبریز آماده افتتاح و بهره‌برداری شود.
