◄ قطارهای هوشمند لاستوچکا جدیدترین دستاورد حمل و نقل ریلی تزارها
روسیه تلاش می کند تا با استفاده از فناوری های نوین، شبکه ریلی خود را بهبود بخشد و به روز کند. یکی از جدیدترین دستاوردهای این کشور در حوزه حمل و نقل مسافری، راه اندازی سیستم قطارهای هوشمند خودران با نام "لاستوچکا" است.
در سال‌های اخیر، استفاده از هوش مصنوعی و فناوری های هوشمند در سطح جهانی به طرز چشمگیری افزایش یافته و حمل و نقل ریلی نیز از این تحولات بهره مند شده است. این پیشرفت‌ها نه تنها به بهبود کارایی و ایمنی سیستم های حمل و نقل کمک کرده‌اند، بلکه تجربه سفر را برای مسافران نیز بهبود بخشیده اند.
روسیه، به عنوان بزرگ ترین کشور جهان، یکی از قدیمی ترین و وسیع ترین شبکه های ریلی را داراست. این کشور با مساحتی بالغ بر 17 میلیون کیلومتر مربع، نیازمند یک سیستم حمل و نقل کارآمد و مدرن است تا بتواند به نیازهای جابجایی جمعیت و کالا پاسخ دهد. با این حال، روسیه با چالش های متعددی مواجه است، به ویژه چالش های ناشی از تحریم ها که می تواند بر توسعه و بهبود زیرساخت های حمل و نقل تأثیر بگذارد.
در این راستا، روسیه تلاش می کند تا با استفاده از فناوری‌های نوین، شبکه ریلی خود را بهبود بخشد و به روز کند. یکی از جدیدترین دستاوردهای این کشور در حوزه حمل‌و‌نقل مسافری، راه اندازی سیستم قطارهای هوشمند خودران با نام "لاستوچکا" است. این سیستم به عنوان یک نوآوری در صنعت حمل و نقل ریلی شناخته می شود و می تواند به کاهش هزینه‌ها، افزایش ایمنی و بهبود تجربه سفر مسافران کمک کند.
قطار "لاستوچکا" به فناوری های پیشرفته ای مجهز است که امکان کنترل خودکار و هوشمند قطار را فراهم می آورد. این فناوری شامل سیستم های هوش مصنوعی، حس گرهای پیشرفته و ارتباطات بی سیم است که به قطار اجازه می دهد تا به طور مستقل حرکت کند و با شرایط مختلف سازگار شود.
نخستین قطارهای بدون راننده در روسیه با نام «لاستوچکا» به تازگی فعالیت خود را در جابجایی مسافران در حلقه مرکزی شبکه راه‌آهن مسکو آغاز کرده اند و از ایمنی بیشتری نسبت به قطارهای سنتی برخوردارند. به لطف وجود سیستم خودکار، این لوکومیتوها قادر هستند تصمیمات را به مراتب سریع تر از انسان اتخاذ کنند. به گفته مسئولان شرکت راه آهن روسیه، این قطار هوشمند توسط دانشمندان روسی طراحی شده است. اگرچه این قطار به صورت خودکار حرکت می کند، اما یک راننده در کابین حضور دارد که بر روند سفر نظارت کرده و درب ها را باز و بسته می کند. این قطار همچنین می تواند سرعت خود را محاسبه کند تا در صورت انحراف از برنامه، به موقع به جدول زمانی بازگردد. آزمایش های مربوط به سیستم های قطارهای کاملاً خودکار و بدون دخالت راننده تا پایان سال جاری به اتمام خواهد رسید و با ورود این نوع قطارها به سیستم حمل و نقل ریلی، مسافران سفرهای سریع تر و ایمن تری را تجربه خواهند کرد.
بر اساس اظهارات مقامات شرکت راه‌آهن روسیه، قطار خودران «لاستوچکا» در زمره سیستم‌های حمل‌و‌نقل خودکار سطح سوم قرار دارد و در سطح چهارم، هیچ راننده ای در کابین وجود نخواهد داشت. انتظار می رود که قطارهای سطح چهارم از سال 2026 در روسیه به مرحله بهره برداری برسند.
در کشورهای غربی، نگرانی هایی درباره قطارهای بدون راننده مطرح شده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده در نشریه Wired، هزینه استخدام یک راننده در ایالات متحده به طور قابل توجهی کمتر از هزینه های توسعه و بیمه هایی است که در صورت گسترش استفاده از قطارهای خودکار به شدت افزایش خواهد یافت.
به گفته دکتر دیوید کلارک، مدیر مرکز تحقیقات حمل و نقل دانشگاه تنسی، «مسیر توقف قطار به طور قابل توجهی بیشتر از خودروها است و ممکن است به حدود یک مایل برسد». او بیان می کند که «سیستم‌های کروز کنترل تطبیقی که بر پایه رادار و دیگر تجهیزات هوشمند طراحی شده اند و در حال حاضر در بسیاری از خودروهای لوکس مورد استفاده قرار می گیرند، می توانند برای قطارها نیز مناسب باشند، اما به دلیل زمان و فاصله زیادی که برای کاهش سرعت قطار نیاز است، هیچ راه مؤثری وجود ندارد که این سیستم بتواند به اندازه کافی مسیر جلوتر از خود را ببیند تا به موقع واکنش نشان دهد. به طور کلی، موانع متعددی وجود دارد که می‌تواند بر ایمنی سفر تأثیر بگذارد».
وی در ادامه اظهار می دارد: "ما خطوط ریلی بسته در ایالات متحده نداریم. تقریباً هیچ تقاطع ریلی خودکاری وجود ندارد و پل های عابر پیاده مشابه آنچه در روسیه دیده می شود، ساخته نشده است. گاهی اوقات افراد خودروهای خود را که بر روی ریل‌ها گیر کرده‌اند، رها می کنند. در این شرایط، بدون وجود راننده قطار، وقوع سانحه اجتناب ناپذیر است".
با این حال، امروزه ضرورت وجود قطارهای خودران به وضوح احساس می شود. برای افرادی که از این موضوع آگاه نیستند، باید ذکر کرد که پیشرفت فناوری های بدون راننده در صنعت راه آهن از زمان های دور آغاز شده است. در سال 1957، نخستین سیستم آزمایشی راننده خودکار برای قطارهای بین شهری به بهره برداری رسید.
در حال حاضر، تقریباً تمامی قطارهای فعال در شبکه راه‌آهن روسیه به سیستم های ایمنی مجهز شده اند که با سطح اول اتوماسیون سازگاری دارند. قطارهایی که از سطح دوم اتوماسیون برخوردارند و بخشی از مسئولیت‌های راننده را بر عهده می گیرند، در روسیه به مدت بیش از ۲۰ سال به طور مستمر در حال استفاده هستند. بر اساس اطلاعات موجود، چندین هزار لوکوموتیو باری به این سیستم ها تجهیز شده اند که در آن‌ها کامپیوترهای onboard وظیفه کنترل کشش و ترمز را به منظور بهینه سازی مصرف انرژی در حین حرکت قطار بر عهده دارند و همچنین سرعت را برای رعایت برنامه زمانی تنظیم می کنند.
شایان ذکر است که لاستوچکا در ابتدا به منظور استفاده در شبکه های ریلی روسیه توسط شرکت «Siemens AG» طراحی و توسعه یافته و بر اساس پلتفرم «Siemens Desiro» ساخته شده است. برای نخستین بار قرارداد تأمین 1200 واگن از سری «Desiro Rus» میان «شرکت راه‌آهن روسیه» و شرکت «زیمنس» به امضاء رسید.
نخستین تولید کننده این نوع قطارها، کارخانه‌ای در شهر کرفلید آلمان بود که در نزدیکی مرز هلند قرار دارد. در نوامبر 2013، فرآیند تولید قطارهای «لاستوچکا» در کارخانه «اورال‌سکی لوکوموتیو» آغاز گردید که سالانه حدود 200 واگن تولید می کند. همچنین، در همین کارخانه با بهره گیری از فناوری های شرکت «زیمنس»، لوکوموتیوهای باری نیز تولید می شود.
بر اساس گزارش ریانووستی، در سال 2024، روسیه و چین به توافق رسیدند که به طور فعال به توسعه راهکارهای حمل‌و‌نقل با اتوماسیون پیشرفته و فناوری های دیجیتال در چارچوب همکاری‌های خود بپردازند. یکی از ابتکارات اصلی در این زمینه، اجرای سیستم های الکترونیکی خواهد بود که به طور قابل توجهی فرآیند حمل‌و‌نقل ریلی میان دو کشور را تسهیل و تسریع می کند. با وجود تحریم‌های اعمال شده بر روسیه، این اقدام در بلند مدت می تواند به نزدیکی بیشتر شبکه‌های ریلی روسیه و چین که یکی از کشورهای پیشرو در حوزه دیجیتال است، منجر شود.
منبع: svpressa.ru
ترجمه از متن روسی: مینا اوتادی ، سید امیر بهادر هاشمی
