معماری لجستیک و حمل‌ونقل چندوجهی، نقشه راه آینده
پروژه «معماری تفصیلی لجستیک و حمل‌ونقل چندوجهی» تعریف شده و اجرای آن پس از فرایند جذب مشاور که از دی‌ماه سال 97 آغاز شده است، با توجه به مراحل و شرح خدمات تدوین شده برای این پروژه، می‌توان آن را یکی از مهمترین اقدامات در زمینه ساماندهی لجستیک در کشور دانست.
مهدی صفری مقدم*: پروژه «معماری تفصیلی لجستیک و حمل‌ونقل چندوجهی» تعریف شده و اجرای آن پس از فرایند جذب مشاور که از دی‌ماه سال 97 آغاز شده است، با توجه به مراحل و شرح خدمات تدوین شده برای این پروژه، می‌توان آن را یکی از مهمترین اقدامات در زمینه ساماندهی لجستیک در کشور دانست.
برای شناخت وضعیت امروز لجستیک کشور و تهیه نقشه راهی برای دستیابی به یک لجستیک کارا لازم است ابتدا به این سوال پاسخ دهیم: «مهمترین تفاوت بین یک لجستیک کارا و اثربخش و یک لجستیک معیوب چیست؟»
نهادهای مطرح بین‌المللی مانند بانک جهانی و سازمان ملل پاسخ این سوال را با مجموعه گسترده‌ای از مطالعات و بررسی‌های موردی در کشورهای توسعه‌یافته و اقتصادهای نوظهور یافته‌اند. کشورهای توسعه‌یافته که از دهه‌ها قبل مفهوم لجستیک را خلق کرده و از آن بهره گرفته‌اند، و اقتصادهای نوظهور که لجستیک را به عنوان مرکبی برای شتاب اقتصادی یافته‌اند، عامل اصلی موفقیت لجستیک در یک کشور را، وجود ارتباط و هماهنگی بین همه ذی‌نفعان دانسته‌اند. هارمونی و همگرایی بازیگران لجستیک در کشور ما نیز نیاز شناخته‌شده‌ای است. نهادها و شوراهای فرابخشی در این حوزه، همگی با هدف ایجاد این یکپارچگی شکل گرفته‌اند؛ اما همواره جای خالی یک نقشه راه جامع برای یکپارچگی لجستیک کشور احساس شده است.
نیاز به نقشه راهی که همه بازیگران را با تمام نقش‌ها و عملکردها شناسایی کند، فرآیندهای موجود، جریان‌های داده و ابزارها و فناوری‌های مورد استفاده را درمقایسه با مدل‌های مرجع و نمونه‌های موفق جهانی ارزیابی کند و کوتاهترین مسیر حرکت به سمت وضع مطلوب را نشان دهد، منجر به همکاری معاونت حمل‌ونقل و معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه‌وشهرسازی شده‌است.
در این راستا پروژه‌‌ای با عنوان «معماری تفصیلی لجستیک و حمل‌ونقل چندوجهی» تعریف شده و اجرای آن پس از فرایند جذب مشاور، از دی‌ماه سال 97 آغاز شده است. با توجه به مراحل و شرح خدمات تدوین شده برای این پروژه، می‌توان آن را یکی از مهمترین اقدامات در زمینه ساماندهی لجستیک در کشور دانست.
در این پروژه همه گروه‌های ذی‌نفع و ذی‌نقش در لجستیک کشور با در نظر گرفتن نقش و عملکرد هریک شناسایی خواهند شد. فعالیت‌های انجام‌شده توسط هر بازیگر، اعم از فعالیت‌های حاکمیتی، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، نظارتی، عملیاتی و بهره‌برداری، به دقت و با جزئیات کافی احصا، و کلیه فرایندهای لجستیک به صورت منسجم و جامع مدل‌سازی خواهند شد. نیازمندی‌ها و انتظارات بازیگران در سطوح قوانین و مقررات، ساختارها، سیاست‌ها، ارتباطات بین بخشی، فرایندها، سامانه‌های اطلاعاتی، ابزارها و فناوری‌ها از دیگر موضوعات مورد بررسی در این پروژه است.
خروجی‌های این پروژه را می‌توان علاوه بر نقشه راه جامع لجستیک کشور، فهرستی از پروژه‌های مورد نیاز برای ساماندهی لجستیک کشور و شرح خدمات آن‌ها، پیشنویس موافقت‌نامه‌ها و قوانین مورد نیاز، استانداردهای داده و سامانه‌های اطلاعاتی وضع مطلوب، زبان مشترک بازیگران لجستیک و معماری تکنولوژی وضع مطلوب دانست.
با توجه به گستردگی پروژه و نگاه جامع موجود در اجرای آن، فرصت مناسبی برای همه بازیگران لجستیک کشور به وجود آمده است که نظرات و انتظارات خود را در جریان تدوین نقشه راه لجستیک کشور وارد نمایند. در این زمینه تا کنون چندین جلسه با بازیگران بخش‌های دولتی و خصوصی، شامل سازمان بنادر و دریانوردی، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، شرکت راه‌آهن، گمرک، شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی، کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایان موسسات و شرکتهای حمل‌ونقل داخلی کالای کشور، انجمن صنفی شرکتهای حمل‌ونقل بین‌المللی ایران، اتحادیه مالکان کشتی ایران، انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته برگزار شده و مراجعه به سایر بازیگران تا دریافت نظرات و انتظارات کلیه ذی‌نفعان ادامه خواهد داشت.
امید می‌رود این پروژه با نگاه مثبت و همکاری تمامی بازیگران لجستیک کشور، مسیر ساماندهی لجستیک کشور را به صورت علمی هموار نماید.
*مدیرکل دفتر طرح جامع و مدل‌های حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی
