اصلاح قیمت بنزین با طرح بانک انرژی

به گزارش تین نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، در نشست اقتصاد سیاسی بنزین و اصلاحات اقتصادی که به میزبانی مرتضی کاظمی اقتصاددان، برگزار شد، گروهی از صاحب نظران اقتصادی به بحث و تبادل نظر درباره یکی از چالش برانگیزترین موضوعات اقتصادی کشور پرداختند. این نشست به بررسی ابعاد مختلف سیاست گذاری در خصوص قیمت بنزین و راهکارهای اصلاحی آن اختصاص داشت. در این جلسه، تحلیلگران به نقد و بررسی سیاست های فعلی در زمینه قیمت گذاری بنزین و اثرات آن بر اقتصاد کشور پرداختند و پیشنهادهای مختلفی در جهت اصلاحات ساختاری و بهبود وضعیت موجود مطرح کردند. از جمله مهم ترین مباحث مطرح شده، توجه به ناکارآمدی سیستم فعلی قیمت گذاری و ضرورت اصلاحات تدریجی به ویژه در بخش های انرژی و نفت بود.

برخی از سخنرانان نیز بر لزوم خصوصی سازی در صنایع مرتبط با نفت و انرژی تأکید کردند تا بتوان با کاهش وابستگی به دولت، سیستم اقتصادی کشور را از رانت جویی و فساد نجات داد. در کنار این مباحث، بحث هایی نیز در خصوص الزامات اجتماعی و سیاسی اصلاحات اقتصادی نیز مطرح  و تاکید شد که برای اجرای هرگونه تغییرات ساختاری، باید نظرات و خواسته های عمومی مردم به طور جدی در نظر گرفته شود. این نشست، با بررسی ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، به دنبال یافتن راهکارهایی برای عبور از بحران های اقتصادی و توسعه پایدار کشور بود.

علیرضا توکلی کاشی؛ اصلاح یارانه های انرژی 

علیرضا توکلی کاشی، اقتصاددان، در ابتدای این نشست به ارائه طرحی برای «اصلاح یارانه های انرژی» پرداخت و اظهارکرد: تضمین بهره مندی مساوی همه شهروندان از منابع انرژی، کاهش تدریجی قیمت انرژی در ایران با قیمت های جهان، امکان انتقال سهمیه ها به نسل آینده و... از مزیت های این طرح است.  یک فرض اساسی در این طرح وجود دارد و آن این است که نظام، حاکمیت و مردم تصمیم گرفته اند مسائل مرتبط با انرژی و بنزین را حل کنند، چرا که این مساله موانع بسیاری ایجاد کرده است.

او توضیح داد: طرح ارائه شده به طور مشخص بر پایه راهکاری قیمتی استوار است و مکانیزم حمایتی و جبرانی برای مردم در نظر دارد. این طرح نه تنها بنزین، بلکه تمامی حامل های انرژی از جمله گازوئیل، گاز، پتروشیمی و برق را شامل می شود، زیرا این حامل ها به شدت درهم تنیده اند و نمی توان یکی را بدون توجه به دیگری اصلاح کرد.

توکلی کاشی گفت: در این طرح، هیچ گونه وابستگی به بودجه دولت وجود ندارد و حتی می تواند برای دولت درآمد مالیاتی ایجاد کند. قیمت گذاری نیز بر اساس نرخ جهانی عمده فروشی  انرژی انجام شده است و هدف آن، نزدیک کردن قیمت داخلی به قیمت های جهانی است.

او با اشاره به روند تاریخی قیمت بنزین در ایران بیان کرد: در سال ۴۳، قیمت بنزین پنج ریال بود و در دوره ای به ۸۵ درصد قیمت جهانی رسید. اما روند تورم عمومی و تثبیت قیمت ها در سال های بعد باعث شد که این فاصله به مرور افزایش یابد. اکنون قیمت بنزین در ایران کمتر از پنج درصد قیمت جهانی است.

این اقتصاددان ادامه داد: برای اصلاح این وضعیت، باید افزایش قیمت ها به شکل تدریجی انجام شود. اگر بخواهیم طی پنج سال به قیمت جهانی برسیم، هر سال نیاز به افزایش ۶۵ درصدی قیمت بنزین داریم. اما اگر این بازه به ۲۰ سال افزایش یابد، رشد سالانه تنها ۱۳ درصد خواهد بود. به هر حال، با مکانیزم جبرانی که طراحی شده، امکان کاهش بازه زمانی وجود دارد.

توکلی کاشی افزود: در این طرح، سهمیه حامل های انرژی پایه مانند نفت خام و گاز طبیعی به صورت مساوی میان تمام مردم ایران توزیع می شود. هر فرد می تواند این سهمیه را نگهداری کند یا در بازاری مشخص به متقاضیان بفروشد. مصرف کنندگان عمده، مانند پالایشگاه ها، این سهمیه را خریداری می کنند و به شرکت ملی نفت تحویل می دهند.

او توضیح داد: برای مدیریت این فرآیند، بانک انرژی ایجاد می شود. افرادی که مایل به فروش سهمیه خود نیستند، می توانند آن را در این بانک نگهداری کنند. مصرف کنندگان نیز در صورت نیاز می توانند از این بانک وام انرژی دریافت کنند.

وی اظهار کرد : مزیت این طرح این است که یارانه های قیمتی ناشناس و غیرشفاف فعلی، شفاف و شناسنامه دار می شوند. همه افراد به صورت مساوی از منابع انرژی بهره مند می شوند و محصولات نهایی مانند بنزین، گازوئیل و برق نیز به قیمت واقعی عرضه خواهند شد.

توکلی کاشی تأکید کرد: اصلاح قیمت ها به تدریج و با کاهش تخفیف یارانه ها انجام می شود تا از ایجاد شوک اقتصادی جلوگیری شود. صنایع و بنگاه ها نیز فرصت خواهند داشت تا خود را با شرایط جدید وفق دهند.

او افزود: در این مدل، دولت سهم مستقیمی از منابع ندارد، اما می تواند از کل چرخه تولید، توزیع و مصرف انرژی مالیات دریافت کند. این مالیات ها شامل مراحل استخراج، انتقال و مصرف نهایی خواهند بود.

وی در پایان گفت: این طرح سهم نسل های آینده را نیز در نظر گرفته است و امکان انتقال سهمیه انرژی به افراد تازه متولدشده وجود دارد. با اجرای این مدل، منابع انرژی به صورت عادلانه و شفاف میان مردم توزیع خواهد شد و مشکلات فعلی در ساختار یارانه ها برطرف خواهد شد.

عباس آخوندی؛ اصلاحات اقتصادی در ایران بدون سرمایه اجتماعی غیرممکن است

عباس آخوندی، وزیر پیشین راه و شهرسازی، در ادامه به موضوع اصلاحات اقتصادی و یارانه ها پرداخت و گفت: هر نوع اصلاحات در کشور، پیش نیازهای خاص خود را دارد. اولین و مهم ترین پیش نیاز، ایجاد سرمایه اجتماعی است. بدون سرمایه اجتماعی، نه دولت می تواند اصلاحاتی انجام دهد و نه مردم پذیرای تغییرات خواهند بود.:

وی با اشاره به وضعیت فعلی اقتصاد ایران اظهارکرد: مشکل ما تنها یک بحران اقتصادی نیست، بلکه این بحران نتیجه مسائل عمیق تر و ساختاری است. در واقع، ما با وضعیتی مواجه هستیم که سازوکارهای اقتصادی و رقابتی در آن به حاشیه رانده شده و در این زمینه دجار بلاتکلیفی مطلق هستیم.

آخوندی ادامه داد:  طرح های اقتصادی، حتی اگر از لحاظ ریاضی درست باشند، در محیط اقتصادی فعلی ایران قابلیت اجرا ندارند.  این محیط به گونه ای است که اجازه نمی دهد هیچ ایده یا مدلی به درستی عمل کند. بنابراین، آغاز اصلاحات باید از بازسازی سرمایه اجتماعی و نهادهای دولتی شروع شود.

وی با انتقاد از شرایط موجود گفت: در چنین وضعیتی، دولت نه تنها نماینده ملت نیست، بلکه توانایی نمایندگی منافع عمومی را نیز از دست خواهد داد.. اگر خزانه داری وجود نداشته باشد و دولت نتواند بر منابع عمومی نظارت کند، چگونه می توان انتظار داشت که مردم اصلاحات اقتصادی را باور کنند؟

آخوندی تأکید کرد: بحث اصلاح یارانه ها یا تغییر قیمت بنزین، پیامد مسائل عمیق تری است. اصلاح قیمت ها، خود نمی تواند آغازگر یک تغییر باشد، بلکه نتیجه بازسازی ساختارها و تقویت نهادهای دولتی است. به همین دلیل، طرح هایی مانند مدل پیشنهادی آقای دکتر توکلی، هرچند از لحاظ نظری ممکن است جذاب باشند، در عمل نمی توانند در محیط فعلی ایران موفق شوند.

او در پایان خاطرنشان کرد: به نظر من، بزرگ ترین خطر پیش روی ما این است که با پذیرش مفهوم “بی دولتی”، بخواهیم یک جامعه را بدون وجود دولت اداره کنیم. چنین رویکردی در واقع تیر آخر را به پیکر جامعه می زند و ما را از هرگونه امکان اصلاحات واقعی دور می کند.

غنی نژاد؛ دولت از تعلل دست بردارد

دکتر موسی غنی نژاد، اقتصاددان، با انتقاد از رویکرد دولت در خصوص قیمت حامل های انرژی گفت: الان ما گرفتار بی عملی هستیم که چرا این قدر تعلل می شود؟ حداقل این است که دولت از امسال به اندازه نرخ تورم بانک مرکزی، قیمت ها را افزایش دهد. این اقدام مساله را کامل حل نمی کند، اما حداقل از بدتر شدن اوضاع و بیشتر شدن شکاف جلوگیری می کند.

وی افزود: این کار سیگنال مهمی به مردم می دهد که دولت می خواهد کاری بکند. نباید این ترس فلج کننده در دولت وجود داشته باشد. حتی اقدامات کوچک و گام به گام می تواند مؤثر باشد.

غنی نژاد در پایان تأکید کرد: دولت نباید منفعل باشد و همین طور دست روی دست بگذارد. باید از امسال شروع کند و قیمت حامل های انرژی را به اندازه تورم و افزایش حقوق ها تنظیم کند. این قدم ها می تواند حداقل نشان دهنده اراده دولت برای اقدام باشد.

سپهوند؛ توجه به توازن نیروها و انگیزه ها ضروری است

مهرداد سپهوند، اقتصاددان، در اظهاراتی درباره سیاست های اقتصادی و نحوه اجرای آن ها گفت: شما به عنوان یک کارشناس نباید فقط به این فکر کنید که سیاست درست چیست، بلکه باید به نیروهایی که در اجرا دخیل هستند هم توجه داشته باشید. این بخشی است که به نظر من تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است.

او با اشاره به وضعیت دولت فعلی افزود: ما با دولتی روبه رو هستیم که نه تنها درآمدش از محل فروش نفت است، بلکه با تورم، دست در جیب مردم می کند و این را درآمدزایی می نامد. حالا این دولت به دنبال منابع دیگری می گردد و اگر از چنین دولتی بخواهیم که منابع خود را در چارچوب مشخصی مدیریت کند، با توجه به وضعیت فعلی اش بعید است که این اتفاق بیفتد.

سپهوند در ادامه تأکید کرد: در اینجا باید توازن نیروها را در نظر گرفت. این موضوعی است که امیدوارم در آینده به شکل جدی تری به آن پرداخته شود.

وی با اشاره به نقش انگیزه ها در سیاست گذاری اقتصادی گفت: وقتی شما مکانیزمی طراحی می کنید، باید تعاریف مشخصی برای آن داشته باشید. باید دید افرادی که قرار است این سیاست ها را اجرا کنند، با چه انگیزه هایی هدایت می شوند و این انگیزه ها آیا می توانند بهینگی مورد نظر را فراهم کنند یا نه. مثلاً وقتی از منابع نفتی صحبت می شود، آیا مکانیزمی که طراحی می کنیم به بهینگی اقتصادی ختم خواهد شد؟

او در پایان گفت: این که سیاست هایی برای مدیریت منابع بین نسلی در نظر گرفته شود، به عنوان یک نقطه شروع خوب و منطقی است. اما باید این مسائل را پخته تر و با در نظر گرفتن همه جزئیات و انگیزه های موجود دنبال کرد.

خالقی؛ اصلاحات اقتصادی نیازمند بازتعریف نقش دولت و مردم است

امیرحسین خالقی، پژوهشگر اقتصادی، درباره اصلاحات قیمتی و مالکیتی اظهار کرد: زمانی که از هزینه فرصت صحبت می کنیم، در واقع داریم به این اشاره می کنیم که چه میزان درآمدی ممکن است از دست برود یا چه میزان بهره وری از منابع ملی می توانست حاصل شود. وقتی بحث اصلاح قیمتی مطرح می شود، این به نوعی به اصلاحات مالکیتی نیز گره می خورد.

او با اشاره به مدل های استفاده از منابع ملی گفت: ما سه گزینه پیش رو داریم: یا وضع موجود را حفظ کنیم، یا منابع را به صندوق ثروت ملی انتقال دهیم،  یا دست به توزیع منابع میان مردم بزنیم. به نظر من، گزینه سوم می تواند گامی در راستای توزیع قدرت و مهار دولت باشد. این رویکرد علاوه بر منافع اقتصادی، از منظر سیاسی نیز قابلیت دفاع دارد، چراکه می تواند باعث ایجاد مشوق هایی برای کاهش سلطه دولت بر اقتصاد شود.

خالقی به چالش های اجرایی این اصلاحات اشاره کرد و گفت: یکی از مسائل مهم این است که وقتی مالکیت به مردم منتقل می شود، باید شرایطی تعیین شود، مثلاً نرخ بهره چگونه تنظیم شود یا چگونه می توان به پالایشگاه ها وام اختصاص داد. این ها مسائلی هستند که در اجرا می توانند چالش زا باشند.

وی همچنین به مشکلات ساختاری نظام اقتصادی کشور اشاره کرد: در شرایط کنونی، صادر کردن نفت یا محصولات دیگر در جمهوری اسلامی با محدودیت های فراوانی مواجه است. این وضعیت به نوعی می تواند باعث ایجاد الیگارشی شود که توزیع ثروت و منابع را دچار اختلال می کند. سوال مهم این است که آیا نظام سیاسی توان مدیریت چنین تغییراتی را دارد؟

خالقی در پایان تأکید کرد: بازار، ویژگی پیش بینی ناپذیری دارد و وقتی عوامل دیگری مانند محدودیت های تکنولوژیکی و عدم دسترسی به دانش جهانی به آن افزوده می شود، اصلاحات اقتصادی بسیار پیچیده تر خواهد شد. به خصوص وقتی صحبت از رسیدن به قیمت های جهانی می شود، باید تخصیص بهینه منابع تضمین شود. اما در شرایط فعلی که ابزارهای لازم مانند فناوری و دانش کافی در اختیار نیست، اجرای چنین اصلاحاتی اصلاً کار ساده ای نخواهد بود.

آردم؛ تقدم سیاست بر اقتصاد و نقد ساختاری حاکمیت

علی آردم، کارشناس مسائل سیاسی، با تأکید بر تقدم امر سیاسی بر امر اقتصادی گفت: ما تا زمانی که مسائل سیاسی بنیادین را حل نکنیم، امکان اصلاحات اقتصادی پایدار وجود ندارد. در حقیقت، باید ابتدا به این سؤال پاسخ دهیم که آیا اصلاً اراده ای برای انجام این تغییرات وجود دارد یا خیر.

او با اشاره به مفهوم کلاینتیسم (حامی پروری) در سیستم های سیاسی نفت محور توضیح داد: این مدل نشان می دهد که حکومت، منابع نفتی را در اختیار دارد و آن ها را برای حفظ قدرت میان حامیان خود توزیع می کند. در چنین سیستمی، منابع به جای تخصیص بهینه برای عموم جامعه، به صورت هدفمند میان گروه های خاص تقسیم می شود. طرح هایی که به پیش فرض هماهنگی دولت و ملت برای حل مسائل اقتصادی اشاره دارند، در واقعیت با ساختار موجود سازگار نیستند.

آردَم افزود: اگر امروز دولت به سمت طرح های گران سازی قیمت بنزین یا سایر کالاها می رود، دلیل اصلی آن بحران مالی است. در این شرایط، دولت بیشتر به دنبال مکانیزم هایی است که بتواند در برابر اعتراضات احتمالی مقاومت کند و راه حلی کوتاه مدت برای مشکلات مالی خود پیدا کند. این نوع سیاست گذاری، به جای پرداختن به علت های اصلی، تنها معلول سیستم حاکم است.

وی در پایان تصریح کرد: مشکل اساسی این است که سیستم به جای حل بنیادین مسائل، همچنان منابع را برای تقویت حامیان خود صرف می کند. این نوع نگاه، نه تنها مانع اصلاحات واقعی است، بلکه موجب تشدید بی اعتمادی عمومی و تداوم بحران ها می شود.

ناطقی؛ لزوم اصلاح شیوه هزینه کرد منابع انرژی

محمد ناطقی، اقتصاددان، با تأکید بر مساله اساسی مدیریت منابع گفت: سؤال درست این نیست که آیا باید قیمت بنزین را گران کنیم یا خیر، بلکه باید پرسید چرا ما سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار برای ارزان سازی انرژی هزینه می کنیم؟ آیا این منابع نمی توانند به شیوه ای بهتر صرف شوند؟

او با اشاره به تبعات یارانه های گسترده انرژی توضیح داد: ما سیستمی ایجاد کرده ایم که جامعه ای از ذی نفعان شکل گرفته است؛ به طوری که اگر بخواهیم قیمت بنزین را افزایش دهیم، همین مردم که آسیب دیده اصلی هستند، اعتراض خواهند کرد. این به معنای آن است که از ابتدا سیستم غیرکارآمد طراحی شده است.

ناطقی پیشنهاد داد: اگر نمی خواهیم هیچ تغییری اساسی ایجاد کنیم، حداقل باید قیمت بنزین را متناسب با تورم افزایش دهیم تا از بدتر شدن اوضاع جلوگیری شود. هرگونه انفعال و عدم اصلاح در این زمینه به نابودی تدریجی سیستم اقتصادی منجر خواهد شد.

او با انتقاد از نبود ایده های نو در سیاست گذاری اقتصادی افزود: به عنوان کسی که سال ها در حوزه سرمایه گذاری فعالیت کرده ام، می بینم که متأسفانه در ایران هیچ گاه ایده جدیدی وجود ندارد و همیشه با روش های سنتی به دنبال حل مسائل هستیم. وقت آن رسیده که با اندیشه ای کارآمد و مدرن تر عمل کنیم.

خیرخواهان؛ لزوم ارائه و مقایسه طرح های متنوع برای اصلاحات اقتصادی

جعفر خیرخواهان، اقتصاددان، با تأکید بر اهمیت پیشنهادهای متنوع و بررسی عمیق آن ها گفت: من این طرح را ارزشمند و مفید می دانم، اما کافی نیست. باید انواع شیوه ها و روش ها ارائه شود تا از مقایسه آن ها بتوانیم بهترین راه حل را پیدا کنیم.

وی با تأکید بر نقش دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در اصلاحات تدریجی گفت: دانشگاه های ما که اکنون در حالت خموده هستند، باید به این موضوعات توجه کنند. اگر این مسائل در فضای عمومی نیز مطرح شود و مردم نسبت به آن حساس شوند، می توانیم امیدوار باشیم که تغییرات مثبتی رخ دهد. حتی نامزدهای انتخاباتی در آینده می توانند از میان این طرح ها بهترین را انتخاب کنند و گام های اصلاحی را بردارند.

خیرخواهان با اشاره به بحران های جاری در اقتصاد کشور افزود: قیمت بنزین در ایران تنها ۵ درصد قیمت جهانی است. این در حالی است که هیچ کشوری چنین شرایطی را ندارد. مصرف بنزین در کشور به شکل وحشتناکی افزایش یافته است و دولت، به دلیل کمبود دانش و فکر، بی عملی را ترجیح می دهد. به نظر می رسد تنها راه حل در اقدامات جمعی موسسات دانشگاهی و اندیشمندان است. این اقدامات باید به فضای عمومی بیاید و به شکل جدی در دستور کار قرار بگیرد.

او در پایان اظهار کرد: این اصلاحات اگرچه بلندمدت هستند، اما زمان به سرعت می گذرد و اجرای آن ها می تواند ما را به سمت توسعه پایدار هدایت کند.

قاسمی؛ تحلیل ناکارآیی بازار سیاست در ایران و تأثیر آن بر اقتصاد

مجتبی قاسمی، صحبت های خود را با تأکید بر مشکلات بازار سیاست در ایران آغاز کرد: بازار سیاست در ایران به شدت ناکارآست. اطلاعات ناکامل، شفافیت پایین و عدم تقارن اطلاعات، این بازار را در وضعیتی قرار داده که ناکارآیی آن به دیگر بخش ها نیز منتقل می شود.

او توضیح داد که ناکارآیی های اقتصادی در ایران ریشه در همین مشکلات بازار سیاست دارند تا زمانی که این ناکارآیی ها در بازار سیاست اصلاح نشود، نمی توانیم انتظار اصلاحات اقتصادی واقعی داشته باشیم. بهترین طرح ها اگر توسط بدترین مجریان اجرا شوند، نتیجه ای نخواهند داشت.

قاسمی سپس به اهمیت سرمایه اجتماعی و پیوند آن با حزب ها و سیاست گذاری در ایران اشاره کرد و افزود: سرمایه اجتماعی در ایران به شدت وابسته به وضعیت بازار سیاست است. در ایام انتخابات، احزاب به طور موقت ظاهر می شوند، اما در حقیقت این احزاب  پایگاه مردمی واقعی ندارند و بیشتر به اسم گذاری ها و تبلیغات محدود می شوند.

او با اشاره به ضعف های ساختاری در نهادهای سیاسی کشور تأکید کرد: بازار سیاست در ایران به قدری نحیف است که نمی تواند طرح ها و اصلاحات را به درستی اجرا کند. به نظرم اصلاحات باید از همین نقطه اصلاحات ساختاری در خود بازار سیاست آغاز شود.

قاسمی در پایان از فرصت فراهم شده برای طرح این مسائل تشکر کرد و امیدوار بود که این مباحث در جهت اصلاحات واقعی مورد توجه قرار گیرد.

علاقه مندان؛ تحلیل تدریج اصلاحات و تأثیر آن بر اقتصاد

علاقه مندان به طرح مشکلات جاری و بحث بر سر اصلاحات تدریجی پرداخت. او به مقایسه وضعیت فعلی با یک بیمار سرطانی اشاره کرد و گفت: مثل یک بیمار سرطانی هستیم که نباید از خوردن غذا یا زندگی عادی خود دست برداریم، بلکه باید تکاپو و فعالیت خود را ادامه دهیم. این طرح ها، مثل دادن ریال یا دلار به مردم، در واقع جزئی از برنامه های اصلاحی است که در جنبه های مختلف قابل بحث هستند.

او سپس به قانون جدید اشاره کرد: از سال ۱۴۰۱، طبق ماده ۱۶، صنایعی که بیش از یک مگاوات برق مصرف می کنند، باید حداقل یک درصد برق خود را از بازار برق سبز خریداری کنند. البته این مقدار تنها یک درصد است که به نظر خیلی ناچیز می آید، اما همین حرکت کوچک باعث راه اندازی تحولاتی در حوزه انرژی خورشیدی شده است.

علاقه مندان سپس به تجربه اندونزی در زمینه انرژی و اصلاحات تدریجی اشاره کرد و افزود: کشورهایی مثل اندونزی این نوع اصلاحات تدریجی را با موفقیت تجربه کرده اند، و ما هم می توانیم از چنین مدل هایی استفاده کنیم. اگرچه نحوه اجرایی این تغییرات باید به دقت بررسی شود، اما از رها کردن وضعیت و عدم اصلاحات جزئی باید پرهیز کنیم.

او در پایان تأکید کرد: رها کردن مشکلات اقتصادی و نپرداختن به تدابیر اصلاحی به منزله خودکشی است. باید به طور جدی این مسائل را بررسی و اجرا کنیم.

فرحبخش؛ چک لیست برای سیاست های اقتصادی و چالش های افزایش قیمت بنزین

علی فرحبخش ، اقتصاددان، در صحبت های خود تأکید کرد که هر سیاست اقتصادی باید یک چک لیست دقیق داشته باشد تا تمامی جوانب و جزئیات آن سنجیده شود.

او با اشاره به تجربه کاری خود در بخش کنترل ابزار دقیق هواپیمایی، گفت: در هر پروژه ای باید تمامی جزئیات را تیک زد، چرا که کوچک ترین اشتباه می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد. همین امر در سیاست های اقتصادی هم صدق می کند.

او ادامه داد: برای هر سیاستی باید زمان بندی مشخصی داشته باشیم. این که چه زمانی شروع شود، چه زمانی تمام شود و چه سیاستی باید همزمان با آن یا پس از آن اجرا شود، مهم است. به ویژه در بحث بنزین، قبل از حل مشکل بنزین باید همه چیز مشخص باشد.

فرحبخش سپس به افزایش قیمت بنزین پرداخت و گفت: وقتی قیمت بنزین به مراتب پایین تر از قیمت واقعی اش است، حتی افزایش ۲۰ یا ۲۵ درصدی هم نمی تواند تأثیر زیادی در کاهش مصرف بگذارد. در بخش عرضه نیز در کوتاه مدت، هیچ تأثیر زیادی از افزایش قیمت نخواهیم دید، چرا که نمی توان ظرف دو ماه با درآمد حاصل از این افزایش، پروژه های بزرگ مانند پالایشگاه ها و نیروگاه ها را راه اندازی کرد.

او در نهایت به خطرات بد اجرا کردن این طرح اشاره کرد: بد اجرا کردن این طرح از اجرا نکردن آن بسیار بدتر است. اگر در اجرای این طرح اشتباه کنیم، ممکن است مثل آبان ۹۸ دوباره سال ها زمان نیاز باشد تا کسی بتواند موضوع اصلاح قیمت ها را مطرح کند.

پورسلیمی؛ نقد بر ایده های سوسیالیستی در سیاست های اقتصادی و مداخله دولت

حمید رضاپورسلیمی در صحبت های خود به نقد ایده های مطرح شده توسط دکتر کاشی پرداخت و گفت: یکی از نکات اصلی که می توان از این ایده ها برداشت کرد، سوسیالیستی بودن محاسبات است. در نهایت، این نوع رویکرد ممکن است به نقض حقوق مالکیت منجر شود و دولت را قادر سازد که مداخلات گسترده ای داشته باشد.

او سپس اشاره کرد: حل مساله با روش های ساده، مانند افزایش قیمت و توزیع پول به مردم، ممکن است به نظر مفید برسد، اما در واقع فاصله گرفتن از انتقال مالکیت به مردم و حفظ انحصار دولت روی منابع است. پورسلیمی افزود که این نوع راه حل ها ممکن است باعث تقویت انحصار دولت بر زمین و منابع شود و در نتیجه شفافیت و کارآیی اقتصادی را کاهش دهد.

او در نقد اجرای چنین ایده ای گفت: اگر بخواهیم به اقتصاد سیاسی ایران توجه بیشتری داشته باشیم، باید به این نکته توجه کنیم که دولت ایران ثابت کرده که در برنامه ریزی های اقتصادی و اجرایی چندان موفق نبوده است. برنامه های متمرکز دولتی در ایران، مشابه این برنامه ها در بسیاری از کشورهای کمونیستی، اغلب با شکست مواجه شده است.

پورسلیمی همچنین درباره بانک انرژی و مداخلات دولتی در آن چنین اظهار  کرد: در این مدل، احتمالاً دوباره مداخله های گسترده ای در امور اقتصادی صورت خواهد گرفت که می تواند مشکلات جدیدی ایجاد کند.

در نهایت، او تأکید کرد که باید از روش های دقیق تر و معتبرتر برای حل مشکلات اقتصادی استفاده کرد، نه تنها با تکیه بر مداخلات دولتی.

گلوانی؛ ضرورت اصلاحات تدریجی و خصوصی سازی در صنعت نفت

امیرمحمد گلوانی در صحبت های خود به وضعیت بحرانی در کشور اشاره کرد و اظهار کرد که در سال های گذشته بهترین استراتژی برای حفظ جایگاه های مدیریتی، کار نکردن و جمع کردن نزدیکان بود. این رویکرد، به نوعی به همه سطوح مدیریتی و حتی به دولتمردان و رئیس جمهورها نیز تسری پیدا کرده است.

او ادامه داد که این بی عملی، به ویژه در میان روشنفکران و اندیشمندان، به نوعی به یک چرخه باطل تبدیل شده است. گلوانی با اشاره به ورشکستگی اجتماعی که کشور با آن روبه رو است، تأکید کرد که هیچ کاری نکردن تنها وضعیت را پیچیده تر خواهد کرد. او با یادآوری تجربه های گذشته خود در تخمین تقاضای گاز طبیعی در سال ۹۵ گفت: کسی آن زمان نمی دانست که ایران به زودی واردکننده گاز خواهد شد. این نشان می دهد که ما نیاز به تصمیم گیری های فعال و واقع بینانه داریم.

گلوانی یکی از مهم ترین ابزارهای توزیع رانت در کشور را نفت دانست و اشاره کرد که صنعت نفت در ایران یکی از بزرگ ترین ابزارهای توزیع رانت است. بسیاری از افراد، به این رانت وابسته هستند. او ادامه داد که اگر ما به سمت آزادسازی قیمت ها حرکت کنیم، باید به طور همزمان روند خصوصی سازی را در صنعت نفت آغاز کنیم. بدون خصوصی سازی، تقویت بخش عرضه نفت و بهبود کارایی آن امکان پذیر نخواهد بود.

در پایان، گلوانی پیشنهاد کرد که برای تقویت بخش نفت، باید خصوصی سازی در پایین دست این صنعت به طور جدی پیگیری شود. تنها در این صورت می توان به اصلاحات پایدار و موفق دست یافت.