بندر شهید بهشتی چابهار، چهار سال پس از واگذاری راهبری به هند

شروع سال ۲۰۲۳، آغاز پنجمین سال راهبری بندر شهید بهشتی چابهار توسط "شرکت ایندیا پورتز گلوبال لیمیتد" (شرکتی دولتی زیر مجموعه وزارت بنادر و کشتیرانی و آبراهه های هندوستان) محسوب می شود.

 نتایج آماری فعالیت مشترک شرکت هندی یاد شده با پیمانکاران ایرانی طرف قراردادش (هر یک به مدت دو سال) در طول ۴ سال گذشته در نمودارهای فوق نشان داده شده است. 

به گزارش تین نیوز ، قرار بود بندر شهید بهشتی چابهار با مشارکت و سرمایه گذاری ایران و هندوستان با اتکا بر موقعیت ممتاز جغرافیایی سواحل مکران به کانونی مهم برای مبادلات محمولات ترانزیتی مابین هند، افغانستان و کشورهای آسیای میانه و حتی روسیه تبدیل شود و به تامین نیازمندیهای لجستیکی محور شرق ایران بپردازد‌.

بیشترین توفیق بندر شهید بهشتی چابهار در طول سالهای گذشته در رابطه با تخلیه کالاهای اساسی از کشتیها و بارگیری کالاهای معدنی به آنها بوده که مرتبط با نیازهای وارداتی و صادراتی کشور است و منجر به ایفای نقش فعال و موثر و محسوسی در مبادلات تجاری منطقه ای و فرا منطقه ای و همچنین شکل دهی معبری جدید برای کریدور شمال-جنوب نشده است.

در واپسین روز از سال ۲۰۲۲ (دهم دیماه ۱۴۰۱)، یک فروند کشتی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با ظرفیت ۶۵۰۰ تی ای یو با پهلوگیری در بندر شهید بهشتی، تعداد قابل توجهی کانتینر حمل شده از مبدا بنادر چینی را به چابهار رساند. 

 قرار است این سرویس مستقیم بین بنادر چین و چابهار در صورت تداوم استقبال صاحبان کالا، به طور مستمر ادامه پیدا کند.

 با این وجود، همچنان اکثر شرکتهای مالک کانتینر و صاحبان کالای هندی از بندر شهید بهشتی چابهار به عنوان کانون حمل و نقل محمولات کانتینری خود استفاده نمی کنند و سهم ترافیک ناچیزی از ترافیک آن دارند و بیشتر توجه آنها به بندرعباس معطوف است.

 تیرماه ۱۴۰۰، پرویز فتاح رئیس بنیاد مستضعفان گفته بود که با تکیه بر استعدادهای بندرعباس و بندر چابهار می توان ۵ میلیون تن کالا را از طریق سواحل جنوبی و شبکه ریلی و جاده ای کشور به روسیه ترانزیت کرد، اما تاکنون آماری مبنی بر تحقق این موضوع منتشر نشده است‌. 

آبان ۱۴۰۰، سفیر هندوستان در ایران در سفری که به بندر شهید رجایی داشت از اهمیت بندرعباس برای انجام تبادلات تجاری بین دو کشور و اهمیت آن برای کریدور شمال - جنوب سخن گفت ولی اشاره خاصی به موضوع چابهار نداشت.

دی و بهمن ماه سال ۱۴۰۰، کنفرانسی با حضور مقامات مختلف بخشهای دولتی و خصوصی در چابهار برگزار شد تا به نقش پذیری بنادر شهید بهشتی و شهید کلانتری در عرصه ترانزیت و مبادلات بین المللی کالاها با استفاده از مزیت منطقه آزاد و معافیت آن از تحریم های بین المللی کمک کند، اما در نهایت منجر به ایجاد شتاب خاصی در این خصوص نشد‌.

مرداد ۱۴۰۱، سارباناندا سونووال، وزیر بنادر، کشتیرانی و آبراهه های هندوستان در یک سفر رسمی به ایران به همراه مدیر عامل شرکت "ایندیا پورتز گلوبال لیمیتد" از چابهار بازدید کرد و گفت: توسعه بندر چابهار به اندازه یک پروژه ملی می تواند برای هند اهمیت داشته باشد.

تاکنون ۸ دستگاه جرثقیل موبایل ساحلی، به ارزش تقریبی ۲۵ میلیون دلار (به عنوان بخشی از سرمایه گذاری تعهد شده ۸۵ میلیون دلاری هندوستان) به بندر شهید بهشتی چابهار منتقل شده اما اجازه استفاده از آنها از سوی طرف هندی تا زمان تعیین تکلیف قرارداد بلندمدت داده نشده است.

 در همین حال، علی اکبر صفایی، مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی کشورمان اخیرا اعلام کرد که به محض تخصیص زمین، احداث یک بندر تجاری بزرگ اقیانوسی جدید را در منطقه کوه مبارک در نزدیکی جاسک با استفاده از منابع آن سازمان آغاز خواهد شد‌ و از سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی نیز در این ارتباط استقبال می شود.

ظرفیت کنونی بندر شهید بهشتی چابهار بالغ بر ۸ و نیم میلیون تن در سال است و با ساخت بندر تجاری اقیانوسی جدید در منطقه کوه مبارک، ظرفیت سالانه تخلیه و بارگیری در بنادر تجاری ایران در سواحل مکران در یک افق زمانی که تاریخی برای آن اعلام نشده است، به بیش از ۵۰ میلیون تن می رسد.

- منابع:

- روابط عمومی اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان

- آرشیو صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

- خبرگزاری مانا

- خبرگزاری ایلنا

- خبرگزاری مهر

- آرشیو نشریه تخصصی ترابران