توسعه سواحل مکران بدون برنامه ماند؟/ تهدید هند برای جا ماندن چابهار از کریدورهای منطقه ای

به گزارش تین نیوز به نقل از تجارت نیوز، منطقه مکران، واقع در جنوب شرقی ایران و سواحل دریای عمان، از اهمیت اقتصادی و ژئوپلیتیکی بالایی برخوردار است. توسعه این منطقه نه تنها می تواند به ارتقای جایگاه ایران در تجارت بین المللی کمک کند، بلکه منجر به توسعه و رفاه خود منطقه خواهد شد.

همچنین توسعه زیرساخت های بندری این منطقه مانند بندر چابهار، می تواند جایگاه ایران را در کریدورهای بین المللی تقویت کند. اما این منطقه تاکنون آن چنان مورد توجه مسئولان نبوده و با توجه به وجود طرح های متعدد جهت ارتقای این منطقه، هنوز بهبودی حاصل نشده است.

مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری، در جلسه روز چهارشنبه 24 آذرماه هیئت دولت، در مورد توسعه سواحل مکران، با اشاره به مباحث مطرح شده از سوی چند تن از اعضای هیات دولت تاکید کرد: تاکنون یک طرح کلان و کلی به عنوان نقشه راه توسعه مکران وجود نداشته و دستگاه های مختلف هر کدام به اقتضای ماموریت ها و مسئولیت های خود در این زمینه اقداماتی انجام داده اند.

وی با بیان اینکه در ماه های گذشته جلساتی با محوریت توسعه دریامحور و تعیین نقشه راه منطقه مکران در هیئت دولت برگزار شده، افزود: کیفیت آنچه قرار است در این سواحل صورت گیرد، به هیچ وجه نباید از اقدامات کشورهای همسایه پایین تر باشد، لذا هماهنگی های لازم صورت گرفته است تا از مشاوران تراز اول بین المللی برای تهیه طرح کلان و نقشه راه توسعه منطقه مکران بهره گرفته شود.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، با توجه به لزوم تکمیل و اجرای طرح پروژه های زیرساختی منطقه مکران، تصویب نامه ۱۳ بندی در این زمینه ابلاغ و در تاریخ 12 آذرماه سال جاری به تائید رئیس جمهوری رسید. از این رو، مشخص نیست که چرا با وجود تائید این تصویب نامه 13بندی، پزشکیان از نبود نقشه راه سخن به میان آورده است.

وزیران عضو شورای توسعه سواحل مکران، مصوبه ای با محوریت توسعه منطقه مکران تصویب کردند. طبق این مصوبه، وزارت امور اقتصادی و دارایی، دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران و صندوق توسعه ملی موظفند برای حمایت از سرمایه گذاران و تسریع در تامین اعتبارات طرح پروژه های منطقه، اقدامات لازم برای اخذ مجوزهای قانونی برای برداشت پنج میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی را ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه انجام دهند.

از تاریخ تائید این تصویب نامه بیش از 10 روز می گذرد و تاکنون باید مجوزهای قانونی برای برداشت پنج میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی فراهم می شد. اما تاکنون هیچ خبری در مورد اخذ مجوزهای لازم برای انجام این طرح ارائه نشده و رئیس جمهوری پس از این مصوبه ها از لزوم برنامه ریزی برای این منطقه سخن به میان آورده است.

تکالیف وزارتخانه های راه و نفت برای تسریع اجرای طرح پروژه های زیر ساختی

طبق این تصویب نامه وزارت راه و شهرسازی مکلف شده است که برنامه های خود در زمینه تسریع در اجرای طرح پروژه های زیرساختی مانند طرح توسعه بندر شهید بهشتی، بندر کوه مبارک و مطالعات راه آهن کوه مبارک – بندر عباس، فرودگاه کوه مبارک، راه های ساحلی، مواصلاتی و شبکه داخلی را ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه به دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران ارائه کند.

همچنین وزارت نفت مکلف است با هماهنگی دبیرخانه شورای توسعه سواحل مکران متناسب با روند توسعه منطقه نسبت به تامین گاز مورد نیاز پروژه ها از قبیل صنایع پتروشیمی فولاد شیلات، نیروگاه آب شیرین کن و تکمیل زنجیره صنعتی و همچنین سوخت موردنیاز برای پروژه های مذکور اقدام کند.

با توجه به این تصویب نامه باید دستگاه‎ های اجرایی برای جذب سرمایه گذار توسعه طرح های مذکور و همچنین شناسایی میادین نفت و گاز در منطقه مکران اقدام کنند. این تصویب نامه در کل یک نقشه راه مهم برای توسعه این منطقه است و اگر مسئولان توجه کافی و لازم به آن داشته باشند، توسعه این منطقه می تواند یکی از مهم ترین گام ها برای توسعه ایران باشد.

طرح جاده ابریشم نوین و نقش منطقه مکران

در بهمن ماه سال 1401، گزارشی توسط معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران منتشر شد که در آن، به اهمیت منطقه مکران در افزایش فعالیت های ترانزیتی کشور اشاره شده است. رویدادهای ژئوپلتیکی در اقیانوس هند، از جمله رقابت چین و هند و درگیری هند و پاکستان باعث شده اقیانوس هند و بخش غربی آن بیش از پیش در تجارت جهان مهم شود. 

منطقه مکران می تواند شاهد یک توسعه اقتصادی دریامحور باشد و در این زمینه چابهار با توجه به ظرفیت بندری خود، می تواند به مرکز مبادله کالا برای سه کشور ایران، هند و افغانستان تبدیل شود.

اگر ایران برای توسعه این منطقه عمل نکند، کریدورهای رقیب مانند کریدور عرب-مد که هند نیز تلاش جدی برای ایجاد آن دارد، جایگزین ایران شده و کشورهای عربی با همکاری هند، به محل ترانزیت کالا و خدمات به اروپا خواهند شد.

تکمیل راه آهن چابهار-زاهدان و ضرورت گازرسانی برای توسعه منطقه

محمدعلی نشاطی، عضو اتاق بازرگانی زاهدان، در گفت وگو با تجارت نیوز عنوان کرد: توسعه سواحل مکران و بندر چابهار، نقش مهمی در توسعه ایران خواهد داشت. اتاق بازرگانی امید دارد که این مصوبه ها به توسعه این منطقه کمک کند. از موارد مهمی که در این زمینه وجود دارد، توسعه راه آهن چابهار-زاهدان است. تاکنون بیش از 50 درصد از پروژه راه آهن چابهار-زاهدان انجام شده و امید است که با توجه به تسهیلاتی که قرار است از طریق صندوق توسعه ملی برای نیازهای این منطقه به کار برده شود، این پروژه تکمیل شود.

وی ادامه داد: موضوع گازرسانی به صنایع فولادی و پتروشیمی استان نیز نقش مهمی در توسعه این منطقه دارد. خوش بختانه گاز این منطقه تامین شده و امید است که ضرورت این صنایع نیز بر همگان مشخص شود.

نشاطی تشریح کرد: توسعه بندر چابهار در این زمینه، یکی از مهم ترین موضوعاتی است که باید به آن توجه شود. بندر اقیانوسی چابهار نقش مهمی در صادرات و واردات کشور و ارتباط با همسایگان دارد و در حال حاضر نیز از این مسیر، صادرات انجام می شود.

عضو اتاق بازرگانی زاهدان در ادامه در مورد نقش سواحل مکران در طرح جاده ابریشم نوین گفت: این منطقه، منطقه ای استراتژیک بوده و امید است که به نقش مهم آن توجه شود. اتاق بازرگانی ایران در این زمینه مطالعاتی انجام داده و با توجه به ارائه تصویب نامه ها توسط دولت و تامین منابع از طریق صندوق توسعه ملی، امید است که روند توسعه این منطقه هرچه سریع تر محقق شود.