جشن 100 سالگی راه آهن سراسری ایران با عینک انگلیسی ها و آلستوم !

لوکوموتیوی که اولین قطار مسافربری امروزی جهان را در شبکه راه آهن عمومی بریتانیا حمل کرد در سال 1825 توسط یک شرکت که بعدها زیرمجموعه آلستوم قرار گرفت، ساخته شد و به این مناسبت جشن 200 سالگی راه آهن این کشور در سال2025  تحت عنوان  Railway 200 برپا خواهد شد.

میدان‌دار و محور اصلی این جشن یک شرکت بخش‌خصوصی نام‌آشنا و قدرتمند در صنعت ریلی بریتانیا و جهان یعنی آلستوم خواهد بود؛ شرکتی که سالهاست در ایران نیز از محصولات آن استفاده می‌کنیم و نیازی به معرفی به اهالی ریل ایران ندارد.

جشن 200 سالگی راه‌آهن بریتانیا می‌تواند برای فعالان صنعت ریلی ما چه در بخش دولتی و چه غیر دولتی که در تدارک برگزاری جشن 100 سالگی راه آهن سراسری ایران هستند، الهام بخش باشد و بدون مقایسه شرایط و امکانات و تاریخچه بسیار طولانی‌تر صنعت ریلی در انگلستان، قطعا نکات و ظرایفی را که آنها برای برگزاری چنین جشنی بسیج کرده و مدنظر قرار داده‌ اند، درس های فراوانی برای دست‌ اندرکاران و مجریان جشن 100 سالگی راه آهن سراسری ایران دربرخواهد داشت.

راه‌ اندازی راه‌ آهن سراسری(ملی) ایران از جمله رویدادهای مهم تاریخ معاصر کشور و از نقاط عطف توسعه ایران است. چهارم اسفند ۱۳۰۵ هجری شمسی لایحه تاسیس راه‌آهن سراسری ایران تصویب شد. این لایحه که در روز اول اسفند ماه از سوی مهدی قلی هدایت وزیر فواید عامه به مجلس شورای ملی ارائه شد با موافقت نمایندگان به تصویب رسید.

در ۲۳ مهرماه ۱۳۰۶ اولین کلنگ ساختمان راه‌ آهن سراسری در تهران، محل فعلی ایستگاه راه‌آهن تهران بر زمین زده شد. این راه آهن بندر شاهپور (بندر امام خمینی فعلی) در ساحل خلیج فارس را به بندر شاه (بندر ترکمن فعلی) در ساحل دریای مازندران متصل می‌کرد.

با عنایت به فرا رسیدن 100 سالگی تاسیس راه‌آهن سراسری ایران در سال 1406، ایده برگزاری رویدادی به این مناسبت در شان جایگاه راه‌آهن از سوی موسسه مطبوعاتی ترابر یار نوید(تین) مطرح شد و تشکل‌های اصلی بخش‌خصوصی ریلی کشور با حمایت و همراهی شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران برگزاری این رویداد را در دستور کار قرار داده‌اند.

به این منظور در پاییز و زمستان سال 1403 جلسات هم‌ اندیشی و هم‌ افزایی با حضور مسئولان انجمن صنفی شرکت‌ های حمل‌ و‌ نقل ریلی، انجمن صنایع ریلی و مدیران ارشد راه‌ آهن برگزار شده و ایده‌‍‌ هایی برای برگزاری هر چه باشکوه‌ تر این جشنواره مطرح شده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. ساخت مستند سینمایی با موضوع صد سالگی راه آهن ملی به کارگردانی و تهیه کنندگی رضا عاطفی یکی از برنامه های این جشنواره است. مجری طرح این مستند بلند، خانه فیلم تین است که در یکسال گذشته، با هدف تولید آثار سینمایی و سریال و مستند در موسسه اطلاع‌رسانی و مطبوعاتی ترابر یار نوید (تین) شروع به کار کرده است. ایده‌ها و برنامه‌های دیگر همچون ساخت سمفونی راه‌آهن ملی، ساخت فیلم‌های سینمایی با محوریت ریل و قطار، تولید ترانه‌هایی با محتوای مرتبط با راه‌آهن، برگزاری کنسرت‌های موسیقی با ترانه‌های ریلی، رویدادهای گردشگری ریلی و ... نیز در جشنواره بزرگ 100 سالگی راه‌ آهن پیش‌بینی شده است.

 بزرگان ریلی انگلستان در مراسم رونمایی از جشن 200 سالگی راه‌آهن

 سی‌ام ژانویه 2025 ، 11 بهمن ماه 1403آلستوم، شرکت پیشرو در حمل‌و‌نقل هوشمند و پایدار، اعلام کرد در تابستان پیش رو میزبان بزرگترین گردهمایی وسایل نقلیه ریلی تاریخی بریتانیا و به عبارت دقیق‌ تر بزرگترین رویداد صنعت ریلی بریتانیا به مناسبت دویستمین سالگرد تاسیس راه آهن مدرن در این کشور خواهد بود.

به همین مناسبت جمعه ، شنبه و یکشنبه اول تا سوم آگوست 2025 برابر با 10 تا 12 مردادماه 1404 سایت تاریخی Litchurch Lane Alstom در شهر دربی انگلستان برای اولین بار پس از 50 سال به روی عموم باز خواهد شد. به این ترتیب بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین کارخانه قطار باقی‌ مانده بریتانیا میزبان بیش از 50 دستگاه خودروهای ریل نورد از گذشته، حال و آینده راه‌ آهن خواهد بود.

این رویداد بخشی از جشن‌ های گسترده‌ تر راه‌ آهن 200 است؛ جشنی یک ساله به مناسبت افتتاح راه‌ آهن در مسیر استاکتون و دارلینگتون در 27 سپتامبر 1825 و سفری ریلی که راه‌آهن مدرن بریتانیا را به وجود آورد.

چهره‌های ارشد صنعت ریلی بریتانیا و اروپا در مراسم روز پنج‌شنبه 30 ژانویه که در آن میزبانی آلستوم در این رویداد بزرگ رونمایی شد، شرکت کردند. سخنران های این مراسم جیان لوکا ارباچی؛ رئیس منطقه اروپا در شرکت آلستوم، اما رابرتز؛ مدیر جشنواره راه‌آهن 200 و باگی شنکر؛ نماینده حزب کارگر در دربی جنوبی بودند. سرهنگ جان ویلسون معاون امور حمل‌و‌نقل و لجستیک نهاد پادشاهی بریتانیا و پیت واترمن، موسیقیدان و سازنده آهنگ‌های به یادماندنی مرتبط با راه‌آهن بریتانیا نیز در این مراسم حضور داشتند.

لوکوموتیوهای آنتیک به نمایش گذاشته خواهند شد

در مراسم مورد اشاره، مجموعه‌ای از لوکوموتیوهای تاریخی و موزه‌ای  که نشان دهنده تحول نیروی کشش از بخار به دیزل و برق هستند  در لیچرچ لین به نمایش گذاشته شدند و در رویداد اصلی در اگوست نیز این لوکوموتیوها و نمونه های بیشتر به نمایش گذاشته خواهند شد.

از جمله نمونه لوکوموتیوهای تاریخی به نمایش درآمده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لوکوموتیو بخار موزه سرنایجل گریسلی ساخته شده توسط کمپانی لوکوموتیوسازی گریسلی در سال 1937 .
• لوکوموتیو بخار موزه راه‌آهن جنوبی، متعلق به راه‌آهن ساحل غربی نیروی دریایی بازرگانی بریتانیا ساخته شده در سال 1945.
• لوکوموتیو  دیزلی متعلق به شرکت یوروفونیکس در خط هند بریتانیا ساخته شده در سال 1963.
• لوکوموتیو دیزلی کلاس 50 متعلق به GB Railfreight مستقر در راه آهن Severn Valley ساخته شده در سال 1968.
• لوکوموتیو دیزلی کلاس 57 متعلق به Direct Rail Services که ابتدا در سال 1965 با کد 47225 ساخته شد و سپس در سال 2002 بازسازی شد.
• لوکوموتیو دیزلی کلاس 66 متعلق به  GB Railfreight  برای استفاده در انگلستان که در سال 2025 بازسازی شده است.
• لوکوموتیو برقی کلاس 390 پندولینو که در سال 2002 برای قطار مسافربری پرسرعت ساحل غربی ساخته شده است.
• لوکوموتیو برقی آونترا کلاس 701 و لوکوموتیو برقی آونترا کلاس 720 ساخته شده در سال 2024 که ​​توسط راه آهن جنوب غربی بریتانیا به کار گرفته شده‌اند.

بد نیست بدانید اولین لوکوموتیوی که بر روی خط ریلی بین دو شهر استاکتون و دارلینگتون به کار گرفته شد به صورت مشترک توسط شرکتی به نام رابرت استفنسون و شرکتی مستقر در نیوکاسل ساخته شد. این اولین شرکت در جهان بود که به طور خاص برای ساخت نیروی کشش راه آهن ایجاد شد و بعداً همین شرکت چندین مورد از اولین لوکوموتیوها را برای کشورهای دیگر در سراسر جهان ساخت.

شرکت مذکور از طریق ادغام های پی در پی، در سال 1989 بخشی از آلستوم شدند و به این ترتیب شرکت آلستوم ارتباط مستقیم و پیوندی تاریخی با راه اندازی راه آهن مدرن در بریتانیا پیدا کرد و به عبارت دیگر آلستوم نگهبان میراث منحصر به فرد صنعت ریلی در بریتانیا شد.

گردآوردن مردم به بهانه صنعت ریلی

جیان لوکا ارباچی، رئیس منطقه اروپا در آلستوم در این مراسم بیان کرد: "بزرگترین گردهمایی که توسط آلستوم برای 200 سالگی راه آهن بریتانیا میزبانی می‌شود، فرصتی بی نظیر برای تجلیل از پیشرفت باورنکردنی صنعت ریلی ما در دو قرن گذشته و همچنین ترسیم کننده آینده روشن راه آهن در این کشور است."

او ادامه داد: «از سال 1825، آلستوم نقشی اساسی در شکل‌دهی نوآوری ریلی ایفا کرده است و سایت Litchurch Lane ما در قلب این میراث ارزشمند همچنان تپنده باقی مانده است. این رویداد، در مورد گرد هم آوردن مردم به بهانه صنعت ریلی است تا در مورد آنچه که به طور جمعی در این صنعت به دست آورده‌ایم فکر کنیم و از این طریق الهام‌بخش نسل بعدی برای جابجایی مرزهای آنچه در حمل‌ و‌ نقل ریلی پایدار ایجاد کرده‌ ایم، باشیم.

بزرگترین جشن ریلی بریتانیا در کنار نمایش لوکوموتیوهای تاریخی و مدرن، همچنین شامل سیر و سفر ریلی مهمانان و حاضران در این رویداد در مسیر طراحی شده به صورت نمادین در شهر دربی خواهد بود و انواع قطارهای قدیمی و جدید در این سیر تماشایی مشارکت خواهند داشت. مجموعه ای از جاذبه های نمایشگاهی همچون نمایش‌ها و غذاهای خیابانی و موسیقی زنده نیز به هیجان و زیبایی این جشنواره می افزایند.

پیش‌بینی رویدادهای جذاب جانبی برای Railway 200

در بخش دیگری از این جشن بزرگ ریلی، طرح‌‌هایی که توسط برخی از بزرگ‌ترین پیشکسوتان و چهره‌های تاریخی در راه‌ آهن‌ های بریتانیا و سایر نقاط جهان پیشنهاد یا مدل‌ سازی شده‌ اند در مرکز دهکده راه‌ آهن واقع در سایت Litchurch Lane در معرض بازدید علاقه‌مندان قرار می‌ گیرند.

 ورک شاپ‌ها و سخنرانی‌های آموزنده و جذابی نیز با مشارکت مورخان متخصص در تاریخ صنعت ریلی و مدیران برجسته این صنعت برای این رویداد تدارک دیده شده است که انتظار می‌رود در این سه روز هزاران بازدید کننده از آنها بهره‌مند شوند.

Derby Litchurch Lane یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های نورد و صنعت ریلی جهان و تنها تأسیسات بریتانیایی است که قطارها را برای بازارهای داخلی و صادراتی طراحی، مهندسی، ساخت و آزمایش می‌کند. این کارخانه توسط راه‌آهن میدلند در سال 1876 افتتاح شد و این تاسیسات در شهر دربی از سال 1839 به طور مداوم قطار می‌سازد. در سال 2022، پس از رای گیری از مردم توسط دولت ، شهر دربی در میان شهرهای مدعی به‌عنوان خانه راه‌آهن بریتانیا انتخاب شد.

اِما رابرتز، مدیر جشنواره Railway 200 درباره  این رویداد می‌گوید: "Railway 200 یک اتفاق ویژه است که در یک نسل روی می‌دهد و فرصتی برای تجلیل از نقش راه‌آهن در ایجاد ارتباطات و ایجاد رفاه است."

او می‌افزاید: راه‌آهن اینجا و در این کشور برای همه ماست. خطوط ریلی صنعت ما را رونق می‌دهند و دوستان و خانواده‌ها را گرد هم می‌آورند و ما را قادر می‌سازند از فرصت‌ها و تجربیات جدید لذت ببریم. فوق‌العاده است که شرکت "آلستوم" در دربی، خانه جدید راه‌آهن، Railway 200 را با این جشنواره مفرح جشن می‌گیرد تا همه از آن لذت ببرند.

از اتفاقات ویژه این جشنواره یکی هم این که یک دستگاه لوکوموتیو کاملاً جدید کلاس 720 Aventra ساخته شده در دربی برای Greater Anglia، شرکت مسافربری ریلی Avanti West Coast نیز یکی از مجموعه‌های 9 واگنی Pendolino خود را به نمایش خواهد گذاشت. علاوه بر این به مناسبت این رویداد مهم، لوکوموتیو شماره 390016 ساخته شده توسط آلستوم به نام "Railway 200" نامگذاری و مجدداً با کد 390200 شماره گذاری شد.

جشنواره‌ای فرصت‌ساز برای بیان داستان راه‌آهن انگلستان

راه آهن 200 فرصتی برای بزرگداشت نقش مهم صنعت ریلی بریتانیا در تاریخ طی دو قرن گذشته است. اندی ملورز، مدیر عامل آوانتی وست کوست، که در رونمایی از این رویداد سخنرانی کرد، گفت: این فرصت ما برای گفتن داستان راه‌آهن بریتانیا و الهام بخشیدن به توسعه دهندگان راه‌آهن در آینده است.

وی افزود: ما باید به نقشی که بازی کرده‌ایم افتخار کنیم و منتظر آینده هیجان‌انگیز آن باشیم. لوکوموتیو جدید ما که به تازگی "Railway 200" نامگذاری شده است، در طول و عرض خط اصلی ساحل غربی، مسیری در قلب شبکه ریلی بریتانیا، در یکی از رویدادهای متنوعی که در ماه‌های آینده برنامه ریزی کرده ایم، سیر خواهد کرد و خواهد درخشید.

"Railway 200" به عنوان یک رویداد برای خانواده بزرگ صنعت ریلی بریتانیا در سایت 90 هکتاری آلستوم Derby Litchurch Lane برگزار خواهد شد و این جشنواره توسط اپراتورهای این صنعت و صنایع مرتبط گسترده‌تری که با صنعت ریلی ارتباط تنگاتنگی دارند، حمایت می‌شود. ضمنا، مسیرهای اشتغال و اشتغالزایی و کارآفرینی در صنعت ریلی به شرکت کنندگان در این جشنواره معرفی خواهد شد. نمایشگاه‌های پلاک‌ها و غرفه‌های تجاری نیز با مجموعه‌ای از جاذبه‌هایی که توسط آلستوم و شرکای آن در ماه‌های آینده معرفی می‌شوند، به نمایش گذاشته خواهند شد.

بد نیست به این نکته نیز اشاره کنیم که حضور در این رویداد با پرداخت هزینه و خرید بلیت امکان پذیر است و بنابراین جشنواره 200 سالگی راه آهن بریتانیا رایگان نیست. بلیت‌ها توسط شریک رسانه ای رویداد، Mortons Media Group Limited فروخته می‌شود. بلیت های این جشنواره با قیمت 30 پوند برای بزرگسالان و 15 پوند برای کودکان (5 تا 15 سال) به فروش می رسد. بلیت های مخصوص خانوادها (دو بزرگسال و دو کودک) نیز به قیمت 65 پوند فروخته می شود. حضور کودکان زیر پنج سال در این جشنواره رایگان است.  البته این جشنواره یک رویداد انتفاعی و تجاری نیست و تمام سود آن بین پنج موسسه خیریه منتخب ریلی تقسیم خواهد شد.

آلستوم مشغول بازارگشایی در آسیای میانه است

حالا که از میزبانی آلستوم در جشن 200 سالگی راه آهن بریتانیا گفتیم شاید خالی از لطف نباشد که به اقدامات و برنامه‌های این شرکت در کشورهای همسایه ایران در منطقه آسیای میانه هم اشاره‌ای داشته باشیم؛ برنامه های مشارکتی که اگر ایران هم بتواند از حلقه تنگ تحریم‌ها خارج شود، چه بسا در کشور ما شاهد آن باشیم.

جروم بویت، مدیر عامل آلستوم در آسیای غربی و مرکزی اخیرا در مصاحبه‌ای گفته است که آلستوم به طور فعال در حال گسترش حضور خود در آسیای مرکزی با تمرکز بر راه‌حل‌های حمل و نقل ریلی پایدار متناسب با نیازهای خاص منطقه است.

بویت خاطرنشان کرده است: «حضور ما در هر منطقه، از جمله آسیای مرکزی، مستقیماً با نیازهای عملیاتی و تعهد ما به برآوردن نیازهای مشتریانمان مرتبط است». وی تاکید کرد: رشد آلستوم در قزاقستان به عنوان سکوی پرشی برای کشف فرصت‌ها در بازارهای همسایه مانند ازبکستان و ترکمنستان عمل می کند. هر گونه گسترش بالقوه در این مناطق به دلیل نیازهای مشتری برای پشتیبانی و توسعه زیرساخت انجام می‌شود. ما وقف همکاری‌هایی هستیم که ارزش ایجاد می‌کند و قابلیت‌های عملیاتی سیستم های راه آهن در منطقه را افزایش می‌دهد.

وی با تاکید بر تعهد آلستوم به شبکه‌های ریلی سبزتر، به لوکوموتیوهای الکتریکی این شرکت به عنوان سنگ بنای استراتژی پایدار آن اشاره کرد. او گفت: لوکوموتیوهای الکتریکی ما کمترین میزان کربن را در بین تمام راه‌حل‌های حمل‌ونقل موجود امروز ارائه می‌کنند. لوکوموتیوهایی که در حال حاضر در قزاقستان و آذربایجان فعال هستند، عملکرد زیست محیطی استثنایی را به نمایش می گذارند و از اهداف کشورهای آسیای مرکزی برای ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل و در عین حال به حداقل رساندن تأثیرات زیست‌محیطی آن‌ها حمایت می‌کند.

در پایان گفتنی است که آلستوم آماده سرمایه‌گذاری و همکاری با سهامداران محلی برای حمایت از تلاش‌های نوسازی منطقه‌ای است و مدیر این شرکت در آسیای غربی و مرکزی نیز بر این نکته تصریح کرده است که آلستوم با درک نیازهای خاص بازارهای محلی، فرصت هایی را برای ایجاد عملیات تولید و نگهداری در جایی که تقاضای قابل توجهی وجود دارد در نظر می‌گیرد.

انتهای پیام