انحرافی که شهروندان، اصلاح آن را در شهرداری تهران خواهانند

 این روزها در حالی روند انتخاب شهردار تهران شتاب گرفته و منتخبان شورای شهر جدید می روند تا در باره گزینه نهایی خود برای تصدی این سمت به جمع بندی برسند، که نوع نگاه شهردار جدید به این مسؤولیت، ذهن بسیاری از شهروندان تهرانی و نیز سایر هموطنان را به خود مشغول کرده است.

توقع همگان این است که شهردار ابرشهر تهران برای اداره این پایتخت 15 میلیون نفری و حواشی آن، تمامی توان خود را صرف رسیدگی به امور اجرایی و عملیاتی آن کند؛ این در حالی است که شهرداری تهران بویژه در دوره های اخیر، شاهد حضور اصولگرایان و نامزدهای آنان در این مسند بوده و همواره بدین جایگاه به عنوان سکوی پرتابی برای رسیدن به پست ریاست جمهوری نگریسته اند. به عبارت دیگر، به جای آنکه ساکنان خیابان بهشت در 14 سال اخیر همه همت و تلاش خویش را مصروف رسیدگی به مسایل پایتخت کنند، همواره کوشیده اند تا از آن به عنوان میانبری برای رسیدن به خیابان پاستور و تصدی مسؤولیت خطیر ریاست جمهوری بهره ببرند.
از همین رو، بسیاری از کارشناسان معتقدند حضور شهردار پیشین تهران در مسند ریاست جمهوری و نامزدی متعدد شهردار کنونی در ادوار انتخابات ریاست جمهوری، موضوعی است که می تواند آفت و پاشنه آشیل مدیریت پایتخت کشور باشد و از همین رو، شایسته است که ریل قطار شهرداری به مسیر اصلی آن بازگردد.
به طور مشخص، به دنبال تصدی غلامحسین کرباسچی در پست شهرداری تهران و تعریف نوین و خاص وی از مدیریت شهری، این مسؤولیت از شرایط خاصی برخوردار شد.
حضور کرباسچی موجب شد جایگاه این سمت از حساسیت بیشتری برخوردار شود؛ زیرا در آن زمان شهردار تهران به عضویت کابینه در آمده بود هرچند که فاقد حق رأی بود.
پس از تشکیل حزب کارگزاران سازندگی که نخستین خاستگاه تکنوکرات ها و اصلی ترین حزب حامی رییس دولت اصلاحات به شمار می رفت، رقبای جناح مقابل به نقش تعیین کننده جایگاه شهرداری تهران واقف شدند.
پس از اینکه دولت اصلاحات، یکی از اصول مغفول مانده قانون اساسی یعنی شوراهای اسلامی شهر و روستا را اجرایی کرد و به منصه ظهور رساند، نخستین شورای اسلامی شهر تهران نیز با حضور سیاسیون و اجتماعیون ازجمله افراد دخیل در ورزش، کار خود را آغاز کرد که با ترور سعید حجاریان مدیر مسؤول وقت روزنامه صبح امروز در برابر ورودی شورای شهر، این شورا در ذهن ها ماندگار و تاریخی شد.
اما اواخر دولت اصلاحات بود که انتخابات دومین دوره شورای اسلامی برگزار شد و اصلاح طلبان در این انتخابات توفیقات زیادی به دست نیاوردند و گروهی با نام آبادگران توانستند پیروز انتخابات شوند و محمود احمدی نژاد از اعضای جامعه اسلامی مهندسین و عضو جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی به عنوان شهردار تهران انتخاب شد.
در زمان شهرداری وی بود که به دلیل ضعف عملکرد، از حضور شهردار تهران در هیأت دولت جلوگیری شد اما پس از آنکه در نهمین انتخابات ریاست جمهوری در میان بهت و حیرت صاحبنظران، محمود احمدی نژاد به عنوان رییس جمهوری انتخاب شد، وی نیز که تا پیش از این منتقد رفتار دولت قبل بود، همان رویه را ادامه داد و حتی در برخی موارد، خواستار محدود کردن اختیارات شهرداری شد؛ به گونه ای که معتقد بود باید مدیریت مترو از شهرداری به دولت منتقل شود.
پس از احمدی نژاد، محمدباقر قالیباف که به تازگی فرماندهی نیروی انتظامی را واگذار کرده و نخستین حضور خود در انتخابات ریاست جمهوری را تجربه کرده بود، به عنوان شهردار ابرشهر تهران انتخاب شد.
وی پس از این انتخابات، دو بار دیگر یعنی در سال های 1392 و 1396 در یازدهمین و دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خود را در معرض رأی عموم مردم قرار داد اما در دوره یازدهم نتوانست اعتماد مردم را جلب کند و در دوره دوازدهم نیز به دنبال وقوع برخی تحولات و حوادثی ازجمله املاک نجومی و حادثه پلاسکو، وی بناچار از گردونه رقابت کناره گیری کرد.
اینک در فرصت تاریخی دیگر، اعضای شورای شهر تهران برای انتخاب شهرداری شایسته به رایزنی نشسته اند و در این میان، نظر نمایندگان مردم در مجلس اسلامی نیز می تواند صائب و راهگشا باشد.
شهرام کوسه غراوی نماینده مردم مینودشت در مجلس شورای اسلامی درباره ویژگی های شهردار آینده تهران به خبرنگار ایرنا چنین می گوید: کسی که می خواهد شهردار باشد علاوه بر تخصص، بمراتب باید بیشتر یک مدیر مدبر باشد و از مدیریت حوزه های مختلف مانند ترافیک آگاهی و وقوف کامل داشته باشد و بداند که در دنیای امروزی چه اتفاقاتی افتاده و آنرا برای تهران الگو برداری کند.
به باور وی، متأسفانه چنین موضوعاتی تا پیش از این برای انتخاب شهردار مد نظر قرار نگرفته است. در ایران شهرهای بسیاری اعم از کلانشهرها و شهرستان هایی وجود دارند که شهرداران مختلفی با قابلیت ها و توانمندی های فراوان بر مسند آنان نشستند اما در تهران از تجربیات دیگر شهرها استفاده نشده است.
عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه باید نقاط ضعف و قوت شهر تهران را دانست و لازم است بدانیم چه تهدیدها و فرصتهایی وجود دارد و آیا توانسته ایم این تهدیدها را برطرف کنیم، می گوید: چرا باید در خیابان شش متری ساختمان 20 طبقه ساخته شود و نسبت تراکم 40 به 60 را رعایت نمی کنند؟
کوسه غراوی، تنها شهر ایران که اصول شهرسازی در آن رعایت شده را جزیره کیش برشمرد و افزود: شهردار جدید آیا قائل به استفاده از رویکردهای مدیران موفق هست و آیا روحیه برخورد با تخلف زیر دستان را دارد یا خیر که می توان این موارد را از ملاک های شهردار آینده دانست تا شهری سرزنده و پاک داشت.
حجت الاسلام والمسلمین مهدی شیخ دیگر نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز درباره انتخاب شهردار تهران به خبرنگار ایرنا چنین گفت: بودجه شهرداری تهران همتراز با چهار تا پنج وزارتخانه پولدار است و اداره ابرشهر تهران معضلات و مشکلات خاص خود را دارد؛ خصوصاً آنکه ما در این حوزه، حفره های قانونی از جمله مدیریت متمرکز شهری داریم.
وی ادامه داد: شهردار آینده، وارث بدهی های فراوان و کلانی است و بودجه بسیار زیادی برای اداره تهران نیاز دارد. بویژه آنکه اداره شهر تهران دارای ابعاد و بخش های مختلف و وسیعی است که تأثیر مستقیمی در امنیت ملی و محیط زیست کشور خواهد داشت.
عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با توجه به زندگی میلیون ها نفر در ابرشهر تهران و وجود مشکلات فراوانی مانند آلودگی هوا، آب شرب، مدارس فرسوده و محرومیت هایی که در حاشیه نشینی ها نمایان شده، ایجاب می کند که بعد از سال ها فردی برای شهرداری انتخاب شود که به دنبال حرکت های سیاسی و آمال رسیدن به کرسی ریاست جمهوری نباشد.
وی می افزاید: باید شهردار آینده تهران، حرفه ای عمل کند و برای این ابرشهر، برنامه ریزی کرده و از همه نظام، ارگان ها و مجموعه دستگاه های کشور هم باید خواهش کرد که شهرداری را دیگر یک نهاد سیاسی نپنداشته و آنرا یک دستگاه حاکمیتی بدانند که نیاز مبرم به توسعه دارد تا مشکلات تهران حل شود.
عبدالکریم حسین زاده عضو دیگر کمیسیون عمران مجلس نیز درباره ویژگی های شهردار آینده تهران می گوید: اینکه چرا این موضوع از زمان احمدی نژاد باب شد که افراد منتصب برای پست شهرداری تهران، چرا سودای ریاست جمهوری را در سر می پرورانند، همیشه برای خودم سؤال بود.
وی می گوید: تهران به دلیل انباشت سرمایه و حجم مالی بسیار زیاد، افرادی را جذب می کند که آنرا سکوی پرتاب خود برای ریاست جمهوری می بینند و در دوران اخیر نیز مشاهده شد که شهردار و مدیریت اجرایی پایتخت، به جای اینکه مدیری استراتژیک و فنی باشد، یک مدیر سیاسی بوده که روند توسعه پایتخت را دچار انحراف می کند.
عضو هیأت رییسه فراکسیون امید مجلس ادامه می دهد: البته این دوره با انتخاب شهرداری صاحب گفتمان و جهان بینی سیاسی که اصلاح طلب باشد، منافاتی ندارد. البته وی نیز نباید انگیزه این را داشته باشد که از این فضا به عنوان سکوی پرتاب خود به سوی پست ریاست جمهوری استفاده کند؛ بلکه ابرشهر تهران از ظرفیت های وی برای بازگشت به توسعه مجدد و نرمال سازی مدیریت شهری باید بهره مند شود.
به باور وی، شهرداری باید انتخاب شود که ضمن داشتن پایه های اندیشه و گفتمان سیاسی، همچنین از ظرفیت های بسیار بالای مدیریتی برخوردار باشد تا شناخت دقیقی از ابرشهر تهران داشته و موضوعات و مسایل پیرامونی این شهر را حل کند.
حسین زاده با تأکید بر ضرورت ارایه برنامه توسط شهردار آینده تهران، ادامه می دهد: باید مشخص باشد که در چهار سال آتی، شهر تهران در چه نقطه ای قرار خواهد گرفت و چه معضلاتی با چه درصدی را حل می کند.
وی اضافه کرد: اما متأسفانه اکثر مدیران ما می ترسند که آمار و شاخص بدهند و با مشکلات برخورد کنند و شاید بیشتر ترس آنها از پرسشگری مردم و مطالبه گری آنها باشد.
عضو هیأت رییسه فراکسیون امید می گوید: شهردار باید به کمی کردن برنامه ها و ارایه آن به صورت دقیق برای جامعه بپردازد تا شهروندان، آینده شهر خود را ترسیم کنند؛ زیرا مردم تهران در انتخاباتی بسیار پرشور و حضوری بسیار بانشاط، شورای شهری انتخاب کردند که انتظار ویژه ای از این شورای شهر و شهردار آینده دارند.
عضو کمیسیون عمران مجلس تصریح می کند: ارایه یک برنامه مدون با درصد و قابلیت اجرایی بسیار بالا می تواند نقشه راهی باشد که مردم بدانند شهردار آینده پایتخت، برنامه محور بوده و درصد بالایی از این برنامه نیز بر اساس شفافیت و قابلیت های اجرایی می تواند محقق شود.
علی ایحال با توجه به این اظهارات نمایندگان مردم در کمیسیون های تخصصی و فراکسیون شهر تهران، چنین توقع می رود که شهردار آینده، فردی باشد که بتواند از عهده ابرشهری با جمعیت بیش از 15 میلیون نفر بر آید و قدرت برخورد با تخلفات زیردستان خود را داشته باشد.
بی تردید مردم تهران در آرزوی شهری زیبا، مدرن و بدون ترافیک هستند که شهردار آینده باید بتواند آنرا محقق کند.