چرا کلانشهرها غرق در آلودگی هوا شدند؟

 تبریز از جمله شهرهایی است که با وجود بادگیر بودن از آلودگی هوا رنج می‌برد. عوامل مختلفی بر آلودگی هوای این شهر موثر هستند ولی مهم‌ترین و عمده‌ترین آنها صنایع بزرگ مستقر در غرب و جنوب‌غرب تبریز است

که در مجموع بیش از ۷۵درصد حجم آلودگی هوای شهر را به خود اختصاص می‌دهند و منابع آلوده‌کننده هوا و مساعدت عوامل دیگر مانند توپوگرافی، شیب، باد و... باعث تشکیل هسته‌های آلوده در سطح شهر و حومه شده است که مهم‌ترین آنها هسته هوای شمال غرب تبریز است. در شعاع ۵ کیلومتری از مرکز تبریز مهم‌ترین آلاینده‌های هوا صنایع است. البته تبریز از کیفیت سوخت و خودروهای فرسوده نیز رنج می‌برد اما حجم اصلی آلودگی محصول فعالیت کارخانه هاست. این شهر بعد از تهران، دومین شهر آلوده از نظر غبارهای معلق موجود در هواست.

از سوی دیگر برای ساخت بناهای صنعتی تبریز و استقرار صنایع عمده شهر تبریز کار کارشناسی دقیق نشده و این صنایع بدون درنظر گرفتن مسیر بادهای شرقی- غربی احداث شده که موجب می‌شود آلاینده‌های حاصل از این کارخانه‌ها به طور مستقیم وارد بخش مسکونی شهر شود. همچنین به عقیده کارشناسان محیط شهری، آلودگی مشکلی است که بیشتر شهرهای بزرگ دنیا با آن دست به گربیان هستند و تنها ویژه تبریز و کشور ما نبوده اما تبریز به لحاظ خطرناکی مواد آلوده شهری دومین شهر کشور پس از تهران به شمار می‌رود که بیشتر این آلاینده‌ها از رهگذر وجود کارخانه‌های بی‌شمار در اطراف شهر نشأت می‌گیرد. با توجه به اینکه صنایع و خودروهای بنزینی مهم‌ترین و خطرناک‌ترین منشأ انتشار گازهای آلاینده هستند که قادرند سلامت شهروندان یک شهر بزرگ را به خطر بیندازند، برخی از کارخانه‌ها و صنایع آلاینده‌ای که در حومه کلانشهر تبریز قرار دارند باید به شهرستان‌های مختلف انتقال داده شوند تا سبب کاهش آلاینده‌های مضر شود.

نماینده مردم ملکان و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی گفت: قانون‌گذار برای اینکه از آلایندگی صنایع و مسائل آلودگی هوا در کلانشهرها پیشگیری کند قانونی را مصوب کرده و در این قانون مشخص شده که مراکز آلاینده که فضای عمومی شهرها را آلوده کرده‌اند باید ۱۳۰ کیلومتر از شهرها فاصله داشته باشند.سلمان خدادادی در گفت‌وگو با صمت افزود: تبریز هم از این شهرها مستثنا نیست و از لحاظ آلودگی هوا جزو شهرهای آلوده به شمار می‌رود.

در واقع هر نوع مراکزی اعم از کارخانه‌های تولیدی که قرار است ایجاد شود باید ۱۳۰ کیلومتر از شهر فاصله داشته باشد، معتقدم نه‌تنها مدیریت اجرایی صنعتی استان آذربایجان‌شرقی باید این قانون را رعایت کنند بلکه تمام کلانشهرهای دیگر هم مانند تهران، مشهد، اراک و... باید این قانون را رعایت کنند.او ادامه داد: وجود کارخانه‌های بسیار در حوزه شهری تبریز مشکلات این بخش را دوچندان کرده است به طوری که امروزه تبریز بعد از تهران دومین شهر از لحاظ آلودگی هوا به شمار می‌رود.

به همین منظور مسئولان باید در جهت استقرار این مراکز به خارج از شهر بیشتر توجه کرده و این قانون را در محدوده شهر رعایت کنند. اگر این قانون اجرا شود تمام مشکلات این شهر در بخش آلودگی هوا برطرف می‌شود.نماینده مردم ملکان و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین دلایل آلودگی هوا، کارخانه‌ها است که باید به این موضوع رسیدگی شود. همچنین تردد خودروها در شهر لازم است سازماندهی شود، معاینه فنی خودروها که یکی از دلایل آلاینده هوا در شهرها است باید مورد توجه قرار گیرد.

آلودگی هوا، یکی از اصلی‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی

نماینده مردم تبریز و عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس گفت: این روزها با توجه به گسترش شهرها و افزایش آلاینده‌ها، هوای بیشتر شهرهای بزرگ و صنعتی آلوده است و با توجه به خطرهایی که آلودگی برای سلامت افراد ساکن در مناطق آلوده دارد، شناخت و آگاهی نسبت به جوانب مختلف این مشکل از اهمیت بسزایی برخوردار است. از این‌رو، تنها با آگاهی و شناخت از این موضوع امکان جلوگیری یا کاهش خطرهای آن وجود دارد.

احمد علیرضا بیگی در گفت‌وگو با صمت افزود: مسئله مهم در این زمینه این است که معضل آلودگی هوای کلانشهرها در سال‌های گذشته، با وجود تشدید اقدام‌های مسئولان و دستگاه‌های ذی‌ربط در این‌باره مانند معاینه فنی خودروها، تعطیلی اداره‌ها، سازمان‌ها و مدرسه‌ها، کنترل هوشمند، اجرای طرح ترافیک و زوج و فرد، آبپاشی، نصب فن و پنکه و... باز هم آلودگی هوا در شهرهای صنعتی و پرجمعیت کشورمان به عنوان یک چالش اصلی و بسیار مهم برای سلامت شهروندان به شمار می‌رود. او ادامه داد: با این وصف، زندگی در کلانشهرها مسائل و مشکلات خاص خود را دارد. در این زمینه آلو دگی هوا، ترافیک، آلودگی صوتی و انبوه ساختمان‌های بلند که بن‌بست بصری ایجاد کرده‌اند، تنها گوشه‌ای از این مسائل و مشکلات کلانشهرها است.

نماینده مردم تبریز و عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس تاکید کرد: همان‌طور که می‌دانید، آلودگی هوا یکی از اصلی‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی است که در سال‌های گذشته آذربایجانی‌ها به ویژه شهروندان تبریزی را کلافه کرده است.علیرضا بیگی بیان کرد: باتوجه به اینکه خودروهای فرسوده نقشی در این آلودگی داشته و سهم ۶۶ درصدی آلودگی هوای تبریز را به خود اختصاص داده‌اند، باید حذف خودروهای فرسوده را ازجمله اقدام‌های موثر دستگاه‌های ذی‌ربط برای کاهش آلودگی هوای شهر تبریز قرار داد.او افزود: افزایش آلودگی هوای کلانشهرهایی مانند تبریز، موجب نگرانی دوستداران محیط‌زیست و مردم شده و آنها در پی پاسخ به این پرسش هستند که این آلودگی‌ها تا چه زمان و چه حدی ادامه خواهد داشت.

به هر حال آنچه در این‌باره مهم است اینکه به یقین وجود صنایع آلاینده بزرگ در نزدیکی شهرها برای ساکنان آنها آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کند که باید فکر اساسی برای کاهش آن کرد.از نگاه کارشناسان، نتایج مطالعات پژوهشگران نشان می‌دهد با کم کردن آلودگی هوا در شهرهای صنعتی می‌توان مدتی بر عمر انسان اضافه کرد.نتایج چنین مطالعاتی شناخت منشأ آلاینده‌ها و تعیین میزان خطر آنها برای سلامت انسان را افزایش می‌دهد، زیرا با توجه به بودجه محدود و امکانات کم موجود، مهم است بدانیم کدام یک از آلاینده‌ها برای سلامت بشر بیشترین زیان را دارد تا بتوانیم با برنامه‌ریزی دقیق این بودجه را در مسیر درست مقابله با آلاینده‌های هوا صرف کنیم.