ایجاد شهر زیرزمینی؛ ایده ای مهیج برای کاهش ترافیک و آلودگی هوا
شهر زیرزمینی، ایده ای نو و مهیج که مطابق اظهارات مهرداد تقی زاده، معاون سابق حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران اگر با رعایت اصل انسان محور بودن اجرایی شود، می تواند توسعه پایتخت، افزایش سطح رفاه شهروندان و کاهش ترافیک را به همراه داشته باشد
در روزهای اخیر موضوع توسعه شهر زیرزمینی یعنی ایجاد فضاهای بزرگ دارای مجتمع های تجاری، خدماتی، تفریحی و حتی پارکینگ عمومی در زیر سطح زمین بخصوص در حاشیه ایستگاه های متروی تهران بار دیگر مورد تاکید مسئولان شهری پایتخت قرار گرفته است؛ ایده ای نو و مهیج که مطابق اظهارات مهرداد تقی زاده، معاون سابق حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران اگر با رعایت اصل انسان محور بودن اجرایی شود، می تواند توسعه پایتخت، افزایش سطح رفاه شهروندان و کاهش ترافیک را به همراه داشته باشد.
به گزارش تین نیوز ، در سال های اخیر و همزمان با گسترش خطوط مترو در کلانشهر تهران، موضوع لزوم راه اندازی شهر زیرزمینی در پایتخت مورد توجه مسئولان شهری قرار گرفته و بارها این نکته مطرح شده است که می توان با توسعه مجتمع های ایستگاهی در متروی تهران، بخشی از خدمات شهری، رفاهی، تفریحی، تجاری و حتی پارکینگ عمومی مورد نیاز شهروندان را به زیرزمین منتقل کرد تا به این صورت مقداری از ترافیک و آلودگی هوا در تهران کاسته شود.
این ایده روز ۳۰ آبان در مراسم معرفی مدیرعامل جدید شرکت بهره برداری مترو، بار دیگر توسط معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران مطرح شد و جلال بهرامی در این باره گفت که ظرفیت های بالقوه ای برای توسعه مجتمع های ایستگاهی در تهران وجود دارد که تا کنون به طور بایسته از آن بهره برداری نشده است و ما تا کنون ایده شکل گیری شهر زیرزمینی در تهران را محقق نکرده ایم. این در حالی است که توسعه این طرح می تواند برخی مشکلات روی سطح زمین از جمله ترافیک تهران را کمتر کند.
مجتمع های زیرزمینی باید دسترسی مناسبی به حمل و نقل عمومی داشته باشند
در چنین شرایطی سوال مهمی که باید به آن توجه داشت این است که در شرایط کنونی، ایستگاه های موجود در متروی پایتخت یا ایستگاه هایی که در آینده در خطوط مترو ایجاد خواهند شد و البته سایر فضاهای قابل استفاده در زیر زمین برای توسعه مجتمع های زیرزمینی، تا چه حد ظرفیت گسترش ایده شهر زیرزمینی را دارند و اساسا چنین مجموعه هایی چطور باید در زیر سطح پایتخت ایجاد شوند که دردهای مهم پایتخت یعنی ترافیک و آلودگی هوا را برطرف کنند؟
این سوالات را با مهرداد تقی زاده، معاون پیشین حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و معاون سابق حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی در میان گذاشتیم و او نیز در پاسخ به خبرنگار ایلنا گفت: توسعه شهرهای زیرزمینی در سطح جهان متداول است و در برخی کشورها، بخشی از فعالیت های تجاری و خدماتی را به زیر زمین منتقل کرده اند و در مجتمع هایی که در زیر سطح زمین تاسیس کرده اند، فروشگاه، کافی شاپ، رستوران، فضای بازی و… ایجاد کرده و بخشی از فعالیت های خدماتی، رفاهی و تجاری شهر را به صورت یکپارچه در زیر زمین متمرکز کرده اند.
وی افزود: در حال حاضر در شهر تهران، مجموعه های یکپارچه ای که شامل امکانات خدماتی، رفاهی و گردشگری مختلفی باشد، مانند مجموعه بام لند، ایران مال و موارد مشابه وجود دارد که البته عمده امکانات این مجموعه ها روی زمین قرار دارد؛ اما ضعف مهم مجموعه های یکپارچه تهران، این است که اغلب آن ها دسترسی مناسبی به سیستم حمل و نقل عمومی یعنی مترو و اتوبوس ندارند و همین مساله باعث می شود که توسعه چنین مجموعه هایی به جای این که به کاهش ترافیک کمک کند، عملا به تشدید این معضل منجر شود.
بیشتر بخوانید؛
تاکید بر تحقق شکل گیرى شهر زیرزمینى در تهران
این کارشناس حوزه حمل و نقل تاکید کرد: اگر مسئولان مدیریت شهری تهران به دنبال آن هستند که با توسعه شهرهای زیرزمینی به کاهش ترافیک کمک کنند، شرط مهمی که باید رعایت کنند، این است که مجتمع هایی که برای این منظور در زیر سطح زمین ایجاد می شوند، دسترسی مناسبی به خطوط حمل و نقل عمومی نظیر مترو و اتوبوس داشته باشند، یعنی علاوه بر این که مجتمع های شهر زیرزمینی باید در کنار یک ایستگاه مترو یا BRT افتتاح شوند، حتما باید به تعداد کافی اتوبوس و قطار شهری برای جابه جایی شهروندان به این مجتمع ها در نظر گرفته شود.
ایده توسعه شهر زیرزمینی مانند یک شمشیر دولبه است
تقی زاده با بیان اینکه ایده توسعه شهر زیرزمینی در تهران می تواند شبیه یک شمشیر دولبه عمل کند و نتایج مثبت و منفی مختلفی به همراه داشته باشد، عنوان کرد: معمولا وقتی پروژه ای بزرگ در کشور ما آغاز می شود، اگر بررسی های کارشناسی دقیق پیش از شروع آن صورت نگیرد، می تواند آثار منفی زیادی را به همراه داشته باشد و حتی شهروندان را نسبت به طرحی که می تواند نتایج مثبتی داشته باشد، بدبین کند، بنابراین پیش از این که طرح توسعه شهر زیرزمینی تهران آغاز شود، باید این طرح از تمام جنبه ها بخصوص ابعاد اجتماعی آن بررسی شود.
معاون پیشین حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران ادامه داد: پیچیدگی اصلی مساله توسعه شهر زیرزمینی تهران، جنبه فنی و مهندسی آن نیست، بلکه آنچه این مساله را پیچیده می کند، ابعاد اجتماعی این طرح است؛ یعنی شهرداری باید به صورت دقیق بررسی کند که در کدام محل های تهران ظرفیت ایجاد مجتمع های شهر زیرزمینی وجود دارد، این مجتمع ها دقیقا چه نقشی در حمل و نقل، شهرسازی و خدمات شهری پایتخت ایفا خواهند کرد و چگونه می توان با توسعه شهرهای زیرزمینی، از «خودرومحوری» به سمت «انسان محوری» در کلانشهر تهران حرکت کرد.
وی با تاکید بر لزوم انجام مطالعات کامل از جنبه های فنی، مهندسی، اجتماعی، اقتصادی، حمل و نقل و جانمایی پیش از احداث مجمتع های زیرزمینی در تهران اظهار داشت: توسعه شهر زیرزمینی امری متداول در کشورهای دنیا است که اگر در پایتخت کشورمان به درستی اجرایی شود، می تواند آثار مثبتی در جهت کاهش ترافیک، آلودگی هوا و توسعه شهر به همراه داشته باشد، اما اگر مطالعات کارشناسی لازم پیش از اجرای آن صورت نگیرد، قطعا عوارض منفی آن بیشتر خواهد بود و می تواند مردم را نسبت به این ایده نو و مهیج، بدبین کند.
احتمال افزایش ترافیک با بی توجهی به اصل انسان محوری در توسعه شهر زیرزمینی
تقی زاده درباره مهمترین عوارض منفی طرح توسعه شهر زیرزمینی در صورت اجرا نشدن صحیح این ایده در تهران توضیح داد: اگر مجتمع های شهر زیرزمینی ارتباط مناسبی با حمل و نقل عمومی نداشته باشند و ظرفیت کافی وسایل نقلیه عمومی نیز برای دسترسی به این مجتمع ها در نظر گرفته نشود، قطعا راه اندازی مجتمع های زیرزمینی، به افزایش خودرومحوری در سطح شهر و در نتیجه، تشدید ترافیک منجر خواهد شد. بنابراین فضاهای مربوط به شهر زیرزمینی باید از نظر جانمایی، متراژ و امکانات دسترسی به آن ها به گونه ای طراحی شوند که اصل انسان محوری در آن ها به صورت کامل رعایت شود.
معاون سابق حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی ادامه داد: هرچقدر اصول مربوط به انسان محوری، توسعه حمل و نقل عمومی، جانمایی مناسب و سایر ابعاد اجتماعی گسترش شهر زیرزمینی در ایجاد مجتمع های مربوط به این طرح بیشتر رعایت شود، راه اندازی مجتمع های زیرزمینی تاثیر مثبت بیشتری در ایجاد رفاه برای شهروندان و کاهش ترافیک و آلودگی هوا می گذارد، اما اگر شهرداری صرفا بخواهد ابعاد اقتصادی و درآمدزایی مربوط به توسعه مجتمع های زیرزمینی را در نظر بگیرد، قطعا اجرای این طرح نتایج منفی زیادی را برای شهروندان به همراه خواهد داشت.
لزوم رفع فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی همزمان با توسعه شهر زیرزمینی
تقی زاده با تاکید بر لزوم توسعه حمل و نقل عمومی همزمان با گسترش شهر زیرزمینی در پایتخت گفت: مسئولان شهری تهران باید همزمان با اجرای طرح توسعه شهر زیرزمینی، حمل و نقل عمومی پایتخت را هم گسترش دهند، یعنی هم خطوط آن را بیشتر کنند و هم ظرفیت ناوگان اتوبوس و مترو را افزایش دهند و به رفع فرسودگی این ناوگان بپردازند؛ زیرا توسعه مجتمع های شهرزیرزمینی بدون این که دسترسی مناسب شهروندان به صورت انسان محور به آن ها وجود نداشته باشد، نه تنها به کاهش ترافیک کمک نمی کند، بلکه به تشدید این پدیده دامن می زند.
معاون پیشین حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران ادامه داد: شهرداری اگر می خواهد طرح شهر زیرزمینی تهران به موفقیت برسد، باید همزمان با انسان محور پیش بردن اصول اجرای این طرح، از سایر برنامه های خودرومحور مانند ایجاد تقاطع های غیرهمسطح که می تواند به افزایش ترافیک منجر شود، دست بکشد؛ زیرا نمی شود که ما همزمان هم بزرگراه و تقاطع غیرهمسطح ایجاد کنیم و هم شهر زیرزمینی را توسعه دهیم و قطعا اگر اقدامات خودرومحور را متوقف نکنیم، طرح شهرزیرزمینی شکست خواهد خورد.
وی در پایان تصریح کرد: توسعه شهر زیرزمینی پایتخت تنها زمانی می تواند به کاهش آلودگی هوا و ترافیک تهران کمک کند که ابعاد اجتماعی این طرح، پیش از اجرای آن، به صورت دقیق مورد مطالعه قرار گیرد و طرح توسعه شهر زیرزمینی به شکلی کاملا انسان محور اجرایی شود و به موازات اجرای این طرح، ناوگان و خطوط حمل و نقل عمومی تهران توسعه پیدا کند.
باید با ۱ تیر ، ۱۰۰ هدف زد بهترین کار ساخت تونل بزرگراهی صیاد از میدان سپاه تا بزرگراه بعثته تا تهران بالاخره یک بزرگراه و درواقع راه دررو در مرکز خود داشته باشد به این شکل بخش زیاد بار ترافیک فرامنطقه ایی به زیر می ره آن هم در مناطقی که معماری شهرسازی درستی ندارد بافت فرسوده دارند و چراغ های قرمز پشت هم وجود دارد وقتی این تونل ساخته می شه می شه در دلش تونل انرژی را هم ساخت تا ستون فقرات انرژی خدماتی به شکلی امن در تهران شکل بگیرد که در هیچ بحرانی هم صدمه نبیند از دل این تونل ها می شود به ایستگاه های آتش نشانی ، بیمارستان ها و مراکز انتظامی در مسیر ، مسیر اختصاصی داد که این امر خصوصا در مناطق متراکم بافت فرسوده مثل سمت بازار اهمیت دارد می شود از دل همین تونل ها به پارکینگ های عمومی در مسیر که باید در مناطق شلوغ و راسته ها ساخته بشن مسیر ورود و خروج داد که هر کسی در این مناطق کار داشت با ورود به این تونل و پارکینگ ، ماشینشو پارک‌کنه به کارش برسه و از دل همین تونل از منطقه خارج بشه می شود ۲۰ تا ۳۰ درصد ظرفیت این پارکینگ ها را هم به پاساژها ، کسبه و مردم محلی و امثال بیمارستان های خصوصی پیش فروش کرد و به این شکل بخشی از بودجه پروژه را هم تامین کرد نیاز کسبه و مردم محلی را هم تامین کرد همین پارکینگ ها را با تونل هایی به نزدیک ترین ایستگاه مترو دوخت و طبقات بالایی آن را به مجتمع های خدماتی رفاهی تفریحی اختصاص داد این ها همه می شود درآمدهای پایدار برای شهرداری و خروجی نهایی آن می شود آچمزنشدن مدیریت بحران در صورت بحران احتمالی و حالا که سطح خلوت می شود ترافیک فرامنطقه ایی به زیر رفته می شود بعضی از خیابان های سطح را بست و سنگ فرش کرد حالا می شود امثال تراموا و LRT را هم در این خیابان ها راه انداخت پلازاها را شکل داد و کافه ها در خیابان هایی که حالا خلوت تر شده آلودگی هوا ، صوتی بصری کمتری دارد صندلی هاشونو بیرون بچینن کسی هم کاری داشته باشه ماشینشو تو پارکینگ می گذاره بقیه مسیر را پیاده ، بادوچرخه یا مثلا تراموا ادامه می ده یعنی شما با چنین پروژه ایی ، تهران را کاملا متحول کردین حالا به تونل ۱۴ کیلومتری شرقی غربی انتهای بروجردی تا میدان خراسان و اتصال به بزرگراه خاوران با همین مشخصات بالا فکر کنید که یک بزرگراه زیرزمینی شرقی غربی ساختید که سعیدی را به نواب و به خاوران دوخته و از زیر مناطقی مثل بازار رد شده شما در این ۲ تونل می توانید BRT یا LRT هم راه بندازید .