تهران دیگر نفس ندارد

وضعیت این روزهای تهران در زمینه آلودگی وضعیت امروز و دیروز نیست بلکه سالهاست آلودگی هوا مهمان تهرانی هاست، وضعیتی که ناشی از عوامل مختلف نظیر موقعیت جغرافیایی شهر، ازدیاد جمعیت، تردد بیش از اندازه خودرو شخصی و از همه مهمتر نبود سیستم کارا، روان و توسعه یافته حمل و نقل عمومی است.

آری تهران سال ها می شود دست به گریبان این آلودگی است اما هر بار دستگاه ها، سازمان ها و یا ارگان ها از وظایف خود شانه خالی کرده اند، قوانین نادیده انگاشته می شوند و حمل و نقل عمومی به بوته فراموشی سپرده می شود تا هر سال وضعیت بدتری شاهد باشیم.

غافل از آنکه روزی فرا خواهد رسید که دیگر دیر است… در سال ۱۹۵۲ در ۵ دسامبر مه دود غلیظی ناشی از سوخت زغال سنگ شهر لندن را فرا گرفت، ۱۲ هزار را نفر به کام مرگ کشاند و بیش از صد هزار نفر بیمار شدند. آن روز سیاه سبب شد قوانین سخت و محکمی در زمینه هوای پاک به اجرا در آید و امروز شاهد هستیم که لندن دیگر یکی از شهرهای آلوده به شمار نمی آید.

حال چرا این مثال را آوردم! آلودگی لندن هم تا حدودی ناشی از موقعیت جغرافیایی آن است که در فصل سرما پدیده اینورژن (وارونگی دما) در آن اتفاق می افتد، تهران هم دچار این عارضه است؛ نادیده انگاشتن یک سری قوانین در حوزه محیط زیست چنین فاجعه ای را رقم زد و اگر ما نیز قوانین را جدی نگیریم چنین روزی انتظار ما را می کشد.
در تهران آلودگی هوا رابطه مستقیم با عدم توسعه حمل و نقل عمومی دارد. از جمله قوانین صریح در قانون هوای پاک نیز تجهیز و توسعه حمل و نقل عمومی است. امری که سالهاست از سوی دولت ها فراموش شده و متأسفانه در ۴ سال گذشته مدیریت شهری نیز وقعی به آن نهاده نشد.

در سال ۱۳۹۶ تهران در رتبه ۱۳ آلوده ترین شهرهای جهان بود و متأسفانه در سال جاری در چند نوبت رتبه یک این آمار را به خود اختصاص داد. در حالی که اگر مدیریت گذشته اندکی به این موضوع توجه می کرد امروز چنین وضعی نداشتیم. (در سال ۹۶ بیش از ۷ هزار اتوبوس تحویل مدیریت شهری شد اما در سال ۱۴۰۰ کمتر از ۳ هزار دستگاه اتوبوس فعال تحویل گرفته شد).

حمل و نقل عمومی همچنان که به طرز قابل ملاحظه ای می تواند استفاده از خودرو شخصی را کاهش دهد سبب صرفه جویی در سوخت و در نتیجه تلطیف هوا نیز خواهد شد. بر اساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی مصرف سوخت روزانه در مهر ماه سال جاری بالغ بر ۱۰۲ میلیون لیتر در کشور بوده است. این در حالی است که بر اساس اعلام مدیریت شرکت بهره برداری مترو تنها استفاده از این روش حمل و نقل انبوه بر در هفت ماه ابتدایی سال سبب صرفه جویی بیش از ۱۴۰ میلیون لیتری در مصرف بنزین تنها در شهر تهران شدت است.

لذا در می یابیم استفاده از مدها و روش های حمل و نقل عمومی البته با توسعه و تجهیز ناوگان صرفه جویی در سوخت و متعاقباً کاهش آلاینده ها را در پی خواهد داشت که این امر در تلطیف هوا و نیز محیط زیست سالم و پاک تر بسیار مفید و اثر بخش تر خواهد بود. استفاده از حمل و نقل عمومی یعنی استفاده کمتر از خودرو شخصی و این یعنی آلایندگی کمتر.

در کنار این موارد توجه به هوشمند سازی در حمل و نقل و میزان دسترسی شهروندان به مدهای حمل و نقل عمومی نیز می تواند مفید به فایده باشد. موضوعی که باز هم در مدیریت گذشته مغفول ماند. تهران روزهای آلوده ای را طی می کند تهران دیگر نفس ندارد پس بهتر است توسعه حمل و نقل عمومی در اولویت اول دولت و نهادهای دخیل قرار گیرد تا همچون پمپاژ کننده خون به رگ های دود گرفته شهر عمل کند و راه نفس شهر را باز کند. تهران نیازمند حمل و نقل عمومی است.