موتورهایی که روی اعصاب مردم ویراژ می دهند

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، اطلاعات نوشت: سکوت و آرامش در کلانشهر، گوهر نایابی است که ما به کمک ابزار و تجهیزات، به سختی و به طور نسبی در گوشه ای از آن، خانه یا محل کار _ برای خود فراهم می آوریم_  سکوتی شکننده که با باز شدن در یا پنجره از میان می رود. 

 هیاهوی شهر بی وقفه است، تفاوتی ندارد چه ساعتی از شبانه روز سر از پنجره بیرون آوریم، همیشه هست، گاهی بیش ، گاهی کم. اما در میان این هیاهوی مدام، زوزه ای دردناک مثل میخی در عمق اعصاب آدمی فرو می رود، زوزه ای که برخلاف هیاهوی شهر، ناگزیر نیست، حذف آن مشکلی ایجاد نمی کند و نبودنش می تواند اندکی از استرس صوتی کلانشهر بکاهد: زوزه اگزوزهای دستکاری شده موتورسیلکت ها.

گرچه این موضوع محدود به موتورسیکلت ها نیست و مالکان برخی از اتومبیل ها نیز با دست بردن در سیستم تخلیه، بر آرامش نحیف شهر خنج می کشند، اما به دلیل نوع عملکرد انجین موتورسیکلت ها، صدای این دستکاری نامبارک در آن ها بسیار گوشخراش تر است، غرشی که سیستم عصبی انسان تحمل شنیدن  آن را ندارد.

آسیب به موتور

دستکاری در اگزوز و تعویض آن با انواع پرسروصدا، قبل از هرچیز به خود موتورسیکلت آسیب وارد می کند. مجتبی شفایی، تعمیرکار در این باره می گوید: آسیب اول به خود موتور وارد می شود، چرا که این دستکاری باعث بالا رفتن مصرف سوخت می شود. از آنجایی که برای چنین تغییری کاتالیزور را حذف می کنند، سنسور اکسیژن به سرعت از بین می رود. از طرفی برای ایجاد صدای بلندتر، راکب گاز بیشتری می دهد و همین عاملی است که به انجین و رینگ و پیستون فشار زیادی می آورد و به مرور باعث روغن سوزی و سر و صداهای دیگر می شود.

من به همه توصیه می کنم این تغییر را ایجاد نکنند، زیرا موتورهای بازار ایران، موتورهای برند نیستند و دور موتور زیادی ندارند، فقط صدای قار قار تولید می کنند! این اگزوزها تولید چین هستند و فقط ظاهر جذابی دارند.

صدای ناهنجار اگزوز به شهروندان آسیب می زند. این موتورسواران اغلب خودشان کلاه کاسکت می گذارند و صدای اگزوز را کامل نمی شنوند. 

اگزوز برای پیست مسابقات

عمده اگزوزهای موجود در بازار، اصلی نیستند. محسن خضایی، کارشناس فروش و فنی موتورسیکلت در این باره می گوید: مدل هایی که به ایران وارد می شود و به فروشگاه ها می رسد، چینی و تقریبا همه آن ها فیک هستند. 

در پیست ها و مسابقات قهرمانی وقتی می خواهند اگزور را تغییر دهند، موارد دیگری را هم به همراه آن عوض می کنند، از جمله کیت پاور که به موتور فشار نیاید. بعد از مسابقه هم موتور را به حالت استاندارد کارخانه باز می گردانند که آسیب نبیند. 

گزوزهایی که به ایران آمده، فقط صدای بیشتری تولید می کند و تأثیری در تنفس موتور ندارد. اما بسیاری به غلط فکر می کنند زمانی که اگزور عوض شود، نفس موتور باز می شود. اگزوز برای هر موتوری نباید استفاده شود؛ معمولا موتورهای دوسلیندر به بالا زمینه چنین تغییری را دارند، در حالی که اینجا آن را روی موتور تک سیلندر می بندند که صدای بیشتری تولید کند، صدایی که ناهنجار است و بازخورد خوبی هم در بین مردم ندارد. موتورسوران حرفه ای برای مسابقات از اگزوزهایی استفاده می کنند که کارخانه تولیدکننده موتور،  آن را تأیید کرده باشد، در حالی که چنین اگزوزی در ایران نداریم.

وی  به بی اطلاعی خریداران از آسیب های این اگزوزها اشاره می کند و می افزاید: اکثرا جوانان می خواهند با این صداها دیده شوند. سلبریتی هایی هم هستند که برای دیده شدن، این نوع اگزوزها را نصب می کنند. 

برچسب نزنیم

احتمالا اولین مفهومی که پس از خراشیده شدن پرده های گوشمان با صدای ناهنجار اگزوز به ذهنمان خطور می کند، واژه «ضداجتماعی» است؛ با این حال دکتر مینو امین زاده، روان شناس می گوید: ترجیح می دهم بگویم این شکل از «رفتار»، قابل بررسی است و نباید به آن برچسب «ضد اجتماعی» بدهیم. باید دید ریشه های این گونه رفتار چیست.

این نوع رفتار بیشتر در گروه سنی نوجوانان مشاهده می شود که تا ۲۲ سالگی را نیز در بر می گیرد. همچنان که در گروه های سنی و جنسیتی متفاوت، با توجه به فاکتورهای مختلف، می توان رفتارهای خاص و «ناهنجاری» را در ابعاد وسیع دید، در این گروه سنی نیز شاهد طیف گسترده ای از انواع رفتارها هستیم.

وی به سه کانون خانواده، محیط آموزشی و گروه همسالان به عنوان عوامل تأثیرگذار در این رفتار اشاره می کند و توضیح می دهد: خانواده و چگونگی برخورد مراقبان کودک با خلق و خوی او و نحوه پاسخ گویی و برآورده ساختن نیازهای بنیادینش از اهمیت به سزایی برخوردار است. 

داشتن مراقبان بی مسئولیت، گرفتار، بدرفتار، عصبانی و معتاد یا مرگ آن ها، تنهایی و رها کردن کودک از جمله دلایل آسیب های جسمی، جنسی و عاطفی است. احساس تبعیض و بی عدالتی نیز در این فرآیند تأثیر دارد. نوع و شکل رابطه والدین با یکدیگر و هر کدام با کودک، محل زندگی، باورها و فرهنگ خانواده، در احساس «دوست داشته شدن» و «ارزش داشتن» قطعا اثرگذار است. فردی که دوران کودکی نسبتا طبیعی را گذرانده، در نوجوانی رفتارهای مناسب تری در سطح اجتماع دارد.

محیط های اجتماعی و آموزشی، مهدکودک و مدرسه، هم از لحاظ محیطی و هم از نظر برخورد مربیان و معلمان و اولیا مدرسه بسیار اهمیت دارد؛ ممکن است حس ارزشمند بودن را در کودکان و نوجوانان به دنبال داشته باشد یا در مقابل، افرادی ناراحت و خشمگین پرورش دهد که در این صورت در سطح اجتماع با انواع رفتارهای ناهنجار و بزهکارانه مواجه خواهیم شد.

جوانان از گروه همسالان بیش از دیگران تأثیر می گیرند. وجود دوستان، برقراری روابط صمیمانه با آن ها و تأیید و پذیرش از سوی آنان برای نوجوانان اهمیت دارد. 

تلاش برای خودنمایی

تمایل به اثبات و نشان دادن خود به ویژه در گروه همسالان، از ویژگی های دوران نوجوانی است. 

دکتر امین زاده توضیح می دهد: نوجوان، دوست و گروه را بر اساس تجربه های گذشته اش انتخاب می کند، چنانچه این پیام را گرفته باشد که موجود بی ارزشی است و مورد علاقه کسی نیست، یا بار اضافی بر دوش مراقبان است، گروهی را انتخاب می کند که به «قدرت نمایی» کمک کند و برایش خوب بودن یا خوب دیده شدن مهم نیست. نوجوان می خواهد به اصطلاح «خودی نشان دهد» و به دیگران اثبات کند «می تواند»، توجه می خواهد و در اجتماع هر کاری انجام می دهد که موردتوجه قرار گیرد. چه بسا تنبیه را طلب کند، زیرا با این کار، هم توجه بیشتری دریافت کرده و هم به خود می گوید من بد هستم، یعنی همان پیام دریافت شده از گذشته اش.

اختلال روانی؟

تلاش برای جلب نظر دیگران حتی با روش های ناهنجار، اختلال روانی محسوب نمی شود. دکتر امین زاده تاکید می کند: این نوع رفتار، «اختلال روانی» نیست، احتمال دارد کسی که اختلال دارد رفتارهای ناهنجار هم داشته باشد اما با یک علامت، نمی توانیم از عنوان «اختلال روانی»  استفاده کنیم. جلب توجه، برهم زدن آرامش دیگران، حتی تلاش برای گرفتن تذکر و تنبیه می تواند دارای این پیام باشد که «من هستم»، لطفا مرا ببینید!

فشارهای بیش از ظرفیت روانی کودک، آشفتگی های دوران کودکی در خانواده، الگوبرداری از مراقبان در خانه، اولیا مدرسه و گروه همسن و سال، هیجان طلبی نوجوانان و نیازهای فیزیولوژیک طبیعی آنان، ریسک پذیری و کمبود یا نبود محیط مناسب برای بروز هیجانات، عدم ثبات اقتصادی و اجتماعی در جامعه و چشم وهم چشمی، همه از عوامل شکل گیری چنین رفتاری هستند.

چه باید کرد؟

نوع برخورد دیگران با افرادی که برای جلب توجه، رفتار ناهنجار دارند، می تواند در کنترل آن مؤثر باشد. دکتر مینو امین زاده راهکارهایی را پیشنهاد می کند: باید نوجوانان با احساسات و عواطف و هیجانات خود آشنا شوند، محیط های امن برای تخلیه هیجانی ساخته شود تا افراد هنگام خشم و غم به آن مراجعه کرده و هیجان خود را با مشت کوبیدن، شکستن اشیا شیشه ای و... بروز دهند، اجازه ابرازنظر به نوجوانان داده شود، ورزش و هنر در برنامه ریزی نهادهای اجتماعی قرار گیرد و رفتارهای مثبت هرچند کوچک نوجوان، مورد تشویق واقع شود. یکی از روش های مناسب با این رفتار، «بی توجهی» در سطح جامعه است. مثلا اگر به وسایل نقلیه با مشخصات نامبرده شده نگاه نکنیم، بی توجهی، باعث خاموش سازی رفتار می شود.

این روان شناس در پایان گفتگوی خود تأکید می کند: تغییر در سبک زندگی اهمیت دارد. به دلیل عدم شناخت دقیق از گروه های اجتماعی و احتمالا «هیجان طلبی» متفاوت آنان، می توان هم از تشویق و هم از تنبیه اجتماعی بهره برد. مثلا در مورد استفاده از کمربند ایمنی، تابلوهایی برای ایجاد ترس و وحشت از تصادف نصب و به موازات آن، جرایمی برای کسانی که از کمربند استفاده نمی کنند در نظر گرفته شد تا به این شکل، بستن کمربند به عنوان یک هنجار پذیرفته شود.