مدیریت مصرف انرژی در ساختمان‌های سبز / جایگاه حفظ محیط‌زیست و پایداری در شهرسازی معاصر
تین نیوز | معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در پژوهش اخیر خود تاثیر مصرف انرژی، پایداری و ساختمان‌های‌سبز را در حفاظت از محیط‌زیست، کاهش آلودگی‌هوا و پایداری ساختمان‌ها در شهرسازی معاصر تشریح کرد.
گزارش آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور به همت معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در بخش نهم خود که شامل فصل دهم از کتاب آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی است تحت‌عنوان مصرف انرژی، پایداری و ساختمان‌های‌سبز به موضوع حفظ محیط‌زیست و پایداری در شهرسازی معاصر پرداخته است.
این سلسله پژوهش‌ها به قلم محمدجواد عرفانیان‌جم مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی نگارش شده و در مقدمه فصل مربوط به موضوع انرژی آمده است: بحث صرفه‌جویی در مصرف انرژی، استفاده از انرژی‌های پایدار و تجدیدپذیر، حفاظت از محیط‌زیست، کاهش آلودگی‌ها، ایجاد ساختمان‌های سبز و شهرسازی پایدار از موضوعات داغ در جامعه حرفه‌ای و دولتی است که هر ساله با برگذاری سمینارها و همایش‌های مختلف مورد بحث قرار می‌گیرد.
مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزرات راه و شهرسازی در ادامه نوشته است: بحث پایداری و ساختمان‌های سبز در دنیا دارای ساختارهای مشخص و استانداردهای خاص خود است که با رعایت آن چارچوب‌ها می‌توان به تحقق بحث پایداری در حوزه معماری و شهرسازی کمک کرد.
نویسنده استانداردLEED امریکا - کانادا را شناخته‌شده‌ترین استاندارد عنوان کرده و از BREEAM انگلیس، DNGB آلمان، CASBEE ژاپن، Greenstar استرالیا و IGBC هند به عنوان دیگر استانداردهای جهانی ساختمان‌های سبز اشاره کرده است.
مشاور معاونت مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در تشریح این موضوع به شکل‌دهی ساختمان‌هایی که با احترام نسبت به شرایط زمانی و مکانی خود شکل می‌گیرند اشاره کرده و نوشته است: شکل‌دهی ساختمان‌های سازگار با محیط که در جستجوی به حداقل رسانیدن تاثیرات منفی زیست‌محیطی هستند از طریق انتخاب صحیح سایت، تراکم و جهت‌گیری مناسب استقرار، استفاده صحیح از مصالح، رعایت اصول طرح فنی، کاهش مصرف انرژی، طراحی‌های خلاقانه و بهره‌برداری صحیح پروژه (با توجه به چرخه زندگی آن) محقق می‌شود.
عرفانیان‌جم ایجاد ساختمان‌های سبز را با ۵ هدف تشریح کرد و گفت: حفاظت از منابع انرژی و جلوگیری ازکاهش ذخایر طبیعی، حفاظت از منابع زیست‌محیطی و کاهش صدمات آن، جلوگیری از هدر رفتن میلیاردها دلار ذخایر انرژی، افزایش کیفیت، طول عمر و بهره‌برداری از ساختمان‌ها و در نهایت جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر به جای سوخت‌های فسیلی اهدافی هستند که انتظار داریم به آنها دست یابیم.
نویسنده مشکلات موجود را که به دلیل فقدان بحث پایداری در ساختمان‌ها و شهرسازی ایجاد شده در ۷ محور عنوان کرده و آورده است: عدم رعایت ضوابط لازم الاجرای شهرسازی مصوب طرح‌های جامع شهری، عدم رعایت مشخصات و ضوابط لازم الاجرا مقررات ملی ساختمان (مبحث ۱۹)، اساسا پیش فرض شکل دهی ساختمان‌های سبز را منتفی می کند؛ چراکه استانداردهای ساختمان‌های سبز جزو کدها و ضوابط انتخابی است و درصورت عدم تحقق ضوابط لازم الاجرای مقدماتی ورود به بحث ساختمان‌های سبز عملا منتفی است.
عرفانیان‌جم ادامه داده است: عدم رعایت ضوابط و مقررات فنی Building Envelope در پوسته خارجی ساختمان‌ها، نبود دستورالعمل‌های اداری، مدیریتی، استانداردها و مشخصات اجرایی فنی برای تحقق بحث پایداری ساختمان‌ها، عدم وجود انگیزه برای بخش خصوصی و دولتی در تحقق مباحث پایداری و همچنین برخوردهای شخصی و سلیقه‌ای در خصوص مباحث پایدار بجای استفاده از الگوها و استانداردهای تجربه شده جهانی بخش دیگری از مشکلات را شامل می‌شوند.
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۱:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۲:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۳:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۴:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۵:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۶:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۷:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۸:
مشاور معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در بیان راهکارها آورده است: ایجاد انگیزه‌های مالی و تشویقی برای بخش خصوصی به عنوان یک ارزش افزوده در تحقق بحث پایداری از طرف بخش دولتی، انتخابی بودن کدهای فنی ساختمان‌های سبز (به جای اجباری بودن آن) در دادن اعتبار و مشوق‌های مالی و تجاری به آن، ممیزی انرژی پروژه‌های انجام شده مدعی رعایت استانداردهای پایداری توسط سیستم‌های هوشمند الکترونیکی دولتی به جای ارزیابی‌های متکی بر قضاوت شخصی و نهایتا توسعه، ترویج و فرهنگ‌سازی در خصوص مزایای تحقق بحث پایداری راهکارهایی هستند که می‌توان از آنها استفاده کرد.
عرفانیان جم گفت: سامان‌دهی بحث پایداری و ساختمان‌های سبز در قالب یک استاندارد ملی و مدیریت راهبردی به شکل یک NGO ملی، ترویج و توسعه بحث پایداری به عنوان یک ارزش افزوده مالی در بازار و صنعت ساختمان، جلوگیری از برخوردهای سلیقه‌ای در بحث پایداری، و فراگیر شدن این موضوع به صورت عام در صنعت ساختمان از نتایج توجه به موضوع پایداری در ساختمان‌ها و شهرسازی است.
نویسنده اقدام‌های قابل اتخاذ در این باره را در ۶ محور تقسیم کرد و نوشت: هماهنگی و ایجاد ارتباط با سازمان جهانی ساختمان‌های سبز (World Green Building Council) جهت استفاده از راهکارهای علمی، فنی و اجرایی آنان در شکل گیری انجمن ساختمان‌های سبز ایران، شکل‌گیری تشکلی غیردولتی به صورت NGO به عنوان متولی بحث پایداری و ساختمان‌های سبز با استفاده از استانداردهای تجربه شده جهانی (LEED , BREEAM) زیر نظر سازمان جهانی ساختمان‌های سبز و تنظیم و تدوین استاندارد ساختمان‌های سبز ایران بر اساس یکی از الگوهای جهانی بخشی از این اقدامات هستند.
وی در بیان دیگر اقدامات افزود: احداث پروژه‌های مختلف با رعایت استانداردهای ساختمان‌های سبز جهت الگوسازی، اجباری‌کردن ضوابط اجرایی ساختمان‌های سبز برای ساختمان‌های که با بودجه عمرانی کشور احداث می‌شوند، اجباری‌کردن ضوابط اجرایی ساختمان‌های سبز برای مراکز تجاری، اداری و مسکونی که خارج از ضوابط شهرسازی از امکانات زیر بنایی شهر استفاده می‌کنند و در نهایت ترویج و معرفی گسترده پروژه‌های فوق توسط رسانه‌ها، نشریات تخصصی و عام را از دیگر اقدام‌هایی است که باید به آنها همت گماشت.
شایان ذکر است پژوهش آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی ساختمان کشور پژوهشی است که به صورت سلسه‌وار در این رسانه منتشر شد. پژوهش فوق که در ۱۱ فصل و به قلم محمدجواد عرفانیان‌جم مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزرات راه و شهرسازی در حالی به نگارش در آمده است که در مقدمه به ۱۹ اثر منفی منطبق نبودن نظامات فنی و مهندسی با استاندارهای بین‌المللی پرداخته است.
همچنین بخش دوم این گزارش نیز شامل فصل‌های اول تا سوم این پژوهش است که تحلیل وضعیت موجود صنعت ساختمان و ویژگی‌های جهانی‌شدن آن را تحلیل می‌کند. در بخش سوم این گزارش نیز که به فصل چهارم این پژوهش اختصاص داشت بازنگری تدوین قوانین موجود و جزئیات ۱۶ هدف خرد و کلانِ بازنگری قوانین موجود صنعت ساختمان با هدف حل مشکلات ناشی از عدم کارکرد قوانین موجود در حوزه ساختمان مورد بررسی قرار گرفت.
فصل پنجم ارتقای کیفیت های فنی ساختمان را تحلیل کرد و ایجاد توان بازسازی ساختمان‌ها را به جای تخریب و دوباره سازی آنها تشریح کرد. همچنین این گزارش در بخش هفتم خود لزوم بازنگری در ساختار حرفه‌مندی صنعت ساختمان و شکل‌دهی سازمان‌های حرفه‌ای مهندسی با حفظ حقوق شهروندی را شرح داد و در بخش هشتم نیز عضویت در سازمان‌ها و انجمن‌های حرفه‌ای بین‌المللی صنعت ساختمان را از کوتاه‌شدن راه‌های توسعه پایدار خواند و به تشریح نظریات و تجربیات خود در این‌باره پرداخت.
این سلسله پژوهش‌ها به قلم محمدجواد عرفانیان‌جم مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی نگارش شده و در مقدمه فصل مربوط به موضوع انرژی آمده است: بحث صرفه‌جویی در مصرف انرژی، استفاده از انرژی‌های پایدار و تجدیدپذیر، حفاظت از محیط‌زیست، کاهش آلودگی‌ها، ایجاد ساختمان‌های سبز و شهرسازی پایدار از موضوعات داغ در جامعه حرفه‌ای و دولتی است که هر ساله با برگذاری سمینارها و همایش‌های مختلف مورد بحث قرار می‌گیرد.
مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزرات راه و شهرسازی در ادامه نوشته است: بحث پایداری و ساختمان‌های سبز در دنیا دارای ساختارهای مشخص و استانداردهای خاص خود است که با رعایت آن چارچوب‌ها می‌توان به تحقق بحث پایداری در حوزه معماری و شهرسازی کمک کرد.
نویسنده استانداردLEED امریکا - کانادا را شناخته‌شده‌ترین استاندارد عنوان کرده و از BREEAM انگلیس، DNGB آلمان، CASBEE ژاپن، Greenstar استرالیا و IGBC هند به عنوان دیگر استانداردهای جهانی ساختمان‌های سبز اشاره کرده است.
مشاور معاونت مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در تشریح این موضوع به شکل‌دهی ساختمان‌هایی که با احترام نسبت به شرایط زمانی و مکانی خود شکل می‌گیرند اشاره کرده و نوشته است: شکل‌دهی ساختمان‌های سازگار با محیط که در جستجوی به حداقل رسانیدن تاثیرات منفی زیست‌محیطی هستند از طریق انتخاب صحیح سایت، تراکم و جهت‌گیری مناسب استقرار، استفاده صحیح از مصالح، رعایت اصول طرح فنی، کاهش مصرف انرژی، طراحی‌های خلاقانه و بهره‌برداری صحیح پروژه (با توجه به چرخه زندگی آن) محقق می‌شود.
عرفانیان‌جم ایجاد ساختمان‌های سبز را با ۵ هدف تشریح کرد و گفت: حفاظت از منابع انرژی و جلوگیری ازکاهش ذخایر طبیعی، حفاظت از منابع زیست‌محیطی و کاهش صدمات آن، جلوگیری از هدر رفتن میلیاردها دلار ذخایر انرژی، افزایش کیفیت، طول عمر و بهره‌برداری از ساختمان‌ها و در نهایت جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر به جای سوخت‌های فسیلی اهدافی هستند که انتظار داریم به آنها دست یابیم.
نویسنده مشکلات موجود را که به دلیل فقدان بحث پایداری در ساختمان‌ها و شهرسازی ایجاد شده در ۷ محور عنوان کرده و آورده است: عدم رعایت ضوابط لازم الاجرای شهرسازی مصوب طرح‌های جامع شهری، عدم رعایت مشخصات و ضوابط لازم الاجرا مقررات ملی ساختمان (مبحث ۱۹)، اساسا پیش فرض شکل دهی ساختمان‌های سبز را منتفی می کند؛ چراکه استانداردهای ساختمان‌های سبز جزو کدها و ضوابط انتخابی است و درصورت عدم تحقق ضوابط لازم الاجرای مقدماتی ورود به بحث ساختمان‌های سبز عملا منتفی است.
عرفانیان‌جم ادامه داده است: عدم رعایت ضوابط و مقررات فنی Building Envelope در پوسته خارجی ساختمان‌ها، نبود دستورالعمل‌های اداری، مدیریتی، استانداردها و مشخصات اجرایی فنی برای تحقق بحث پایداری ساختمان‌ها، عدم وجود انگیزه برای بخش خصوصی و دولتی در تحقق مباحث پایداری و همچنین برخوردهای شخصی و سلیقه‌ای در خصوص مباحث پایدار بجای استفاده از الگوها و استانداردهای تجربه شده جهانی بخش دیگری از مشکلات را شامل می‌شوند.
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۱:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۲:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۳:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۴:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۵:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۶:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۷:
آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۸:
مشاور معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در بیان راهکارها آورده است: ایجاد انگیزه‌های مالی و تشویقی برای بخش خصوصی به عنوان یک ارزش افزوده در تحقق بحث پایداری از طرف بخش دولتی، انتخابی بودن کدهای فنی ساختمان‌های سبز (به جای اجباری بودن آن) در دادن اعتبار و مشوق‌های مالی و تجاری به آن، ممیزی انرژی پروژه‌های انجام شده مدعی رعایت استانداردهای پایداری توسط سیستم‌های هوشمند الکترونیکی دولتی به جای ارزیابی‌های متکی بر قضاوت شخصی و نهایتا توسعه، ترویج و فرهنگ‌سازی در خصوص مزایای تحقق بحث پایداری راهکارهایی هستند که می‌توان از آنها استفاده کرد.
عرفانیان جم گفت: سامان‌دهی بحث پایداری و ساختمان‌های سبز در قالب یک استاندارد ملی و مدیریت راهبردی به شکل یک NGO ملی، ترویج و توسعه بحث پایداری به عنوان یک ارزش افزوده مالی در بازار و صنعت ساختمان، جلوگیری از برخوردهای سلیقه‌ای در بحث پایداری، و فراگیر شدن این موضوع به صورت عام در صنعت ساختمان از نتایج توجه به موضوع پایداری در ساختمان‌ها و شهرسازی است.
نویسنده اقدام‌های قابل اتخاذ در این باره را در ۶ محور تقسیم کرد و نوشت: هماهنگی و ایجاد ارتباط با سازمان جهانی ساختمان‌های سبز (World Green Building Council) جهت استفاده از راهکارهای علمی، فنی و اجرایی آنان در شکل گیری انجمن ساختمان‌های سبز ایران، شکل‌گیری تشکلی غیردولتی به صورت NGO به عنوان متولی بحث پایداری و ساختمان‌های سبز با استفاده از استانداردهای تجربه شده جهانی (LEED , BREEAM) زیر نظر سازمان جهانی ساختمان‌های سبز و تنظیم و تدوین استاندارد ساختمان‌های سبز ایران بر اساس یکی از الگوهای جهانی بخشی از این اقدامات هستند.
وی در بیان دیگر اقدامات افزود: احداث پروژه‌های مختلف با رعایت استانداردهای ساختمان‌های سبز جهت الگوسازی، اجباری‌کردن ضوابط اجرایی ساختمان‌های سبز برای ساختمان‌های که با بودجه عمرانی کشور احداث می‌شوند، اجباری‌کردن ضوابط اجرایی ساختمان‌های سبز برای مراکز تجاری، اداری و مسکونی که خارج از ضوابط شهرسازی از امکانات زیر بنایی شهر استفاده می‌کنند و در نهایت ترویج و معرفی گسترده پروژه‌های فوق توسط رسانه‌ها، نشریات تخصصی و عام را از دیگر اقدام‌هایی است که باید به آنها همت گماشت.
شایان ذکر است پژوهش آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی ساختمان کشور پژوهشی است که به صورت سلسه‌وار در این رسانه منتشر شد. پژوهش فوق که در ۱۱ فصل و به قلم محمدجواد عرفانیان‌جم مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزرات راه و شهرسازی در حالی به نگارش در آمده است که در مقدمه به ۱۹ اثر منفی منطبق نبودن نظامات فنی و مهندسی با استاندارهای بین‌المللی پرداخته است.
همچنین بخش دوم این گزارش نیز شامل فصل‌های اول تا سوم این پژوهش است که تحلیل وضعیت موجود صنعت ساختمان و ویژگی‌های جهانی‌شدن آن را تحلیل می‌کند. در بخش سوم این گزارش نیز که به فصل چهارم این پژوهش اختصاص داشت بازنگری تدوین قوانین موجود و جزئیات ۱۶ هدف خرد و کلانِ بازنگری قوانین موجود صنعت ساختمان با هدف حل مشکلات ناشی از عدم کارکرد قوانین موجود در حوزه ساختمان مورد بررسی قرار گرفت.
فصل پنجم ارتقای کیفیت های فنی ساختمان را تحلیل کرد و ایجاد توان بازسازی ساختمان‌ها را به جای تخریب و دوباره سازی آنها تشریح کرد. همچنین این گزارش در بخش هفتم خود لزوم بازنگری در ساختار حرفه‌مندی صنعت ساختمان و شکل‌دهی سازمان‌های حرفه‌ای مهندسی با حفظ حقوق شهروندی را شرح داد و در بخش هشتم نیز عضویت در سازمان‌ها و انجمن‌های حرفه‌ای بین‌المللی صنعت ساختمان را از کوتاه‌شدن راه‌های توسعه پایدار خواند و به تشریح نظریات و تجربیات خود در این‌باره پرداخت.
