یک فعال محیط زیست: فرهنگ احترام به رودخانه‌ها را احیاء کنیم

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، حسین رفیع با اشاره به اینکه رودخانه جریان آب سطحی است که آب‌ ناشی از بارش‌ها را از ارتفاعات در یک کانال مشترک به سمت پایین دست که می تواند دریا، دریاچه یا هر حوزه آبی دیگر باشد بیاورد، گفت: زمانی که چیزی غیر طبیعی وارد این جریان آبی شود روی حرکت آن تاثیر می‌گذارد بویژه زمانی که این دخالت بدون انجام بررسی های لازم باشد. 

وی ادامه داد: در کشور ما آمایش سرزمین وجود ندارد و تصور می‌شود اگر رودخانه وارد دریا شود،آب آن به هدر رفته است و باید از آن برای مصارف کشاورزی ، توسعه شهرها یا برای صنعت استفاده شود این در حالیست که رودخانه تنها آب را جابجا نمی کند بلکه املاح و مواد مغذی را نیز با خود حمل می کند و در جهان هستی رسالتی دارد.

رفیع افزود: گاهی اوقات بدون مطالعات دقیق یا براساس یک‌سری نیازهای خاص انسانی که معمولا جاه‌طلبانه است، طبیعت را به سود خود فدا می‌کنیم و با سد سازی موجب می شویم رودخانه ها میزان جریان آبی لازم را نداشته باشند. در نتیجه بخش‌هایی از رودخانه خشک می‌ماند و مناطق پایین دست مانند روستاها و زمین‌های کشاورزی و حتی خود طبیعت نیز از جریان آب محروم می‌مانند و خشک شدن زمین‌ها خود می‌تواند باعث به وجود آمدن گرد و غبار شود.

مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها درباره وضعیت رودخانه‌های کشور در ادامه اظهار کرد: در کشور ما  اغلب رودخانه‌ها پس از طی مسیری به‌دلیل توقف‌هایی که سدها در مسیرشان ایجاد می‌کنند خشک می‌شوند و آن جریان‌ آبی از طریق سدها به شهرها، زمین‌های کشاورزی و برای استفاده از آن در صنعت منتقل می‌شوند موجب می شود مناطق پایین دست از حقی که از رودخانه داشتند، محروم بمانند.

رفیع ادامه داد: همه چیز در طبیعت زنده‌است و رودخانه نیز به عنوان جزئی از طبیعت زنده‌است اما زمانی‌که این موضوع را به رسمیت نمی‌شناسیم و برای آن تصمیم‌های نادرستی می‌گیریم درواقع داریم یک زندگی را ساقط می‌کنیم که خود بر کیفیت زندگی انسان‌ها تاثیرگذار است.

این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه بر اساس فرهنگ و باورهای ما « هر جا آب هست آبادانی نیز هست»، گفت: در تاریخ تحول بشر تمام تمرکز  جمعیتی بشر مانند شهرها و روستاها در کنار رودخانه‌ها شکل گرفته‌اند و احترام و حرمتی که برای آب داشتند باعث شکل‌گیری فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف در طول تاریخ شده‌است.

وی ادامه داد: از تمدن‌های قدیمی که در کنار رودها پدید آمدن می‌توان به قدیمی‌ترین آن‌ها در منطقه ما «بین النهرین» یا همان «میان رودان»، تمدن هند کنار رود «سند»، تمدن مصر کنار رود «نیل» اشاره کرد. همه‌جا رودخانه‌ها سرچشمه استقرار گروه‌های بشری می‌شوند و فرهنگ‌ها و تمدن‌های خاصی را به وجود می‌آورند که همه این فرهنگ‌ها و تمدن‌ها یک بده بستان مستقیم و پایداری با منابع آبی‌شان که رودخانه‌ها بودند، داشتند.

رفیع با اشاره به اینکه در دوره‌هایی از تاریخ ایرانی‌ها برای قدردانی از آب و رودخانه جشن‌هایی می‌گرفتند و برای پر آب شدن منابع آبی هدایایی می‌دادند، گفت: بحث‌های بسیار زیاد بهداشتی در این حوزه داشتیم اما اکنون با توسعه لجام گسیخته‌ای که اتفاق افتاده تمام این‌ها به فراموشی سپرده شده‌است و آن باورها که هرجا آب هست ، آبادانی نیز هست را عوض کردیم و می‌گوییم هر جایی که می‌خواهیم آباد کنیم باید آب را نیز آن‌جا ببریم و از طریق سد سازی یا کانال‌های آبی، آب را از مسیر خود منحرف کنیم.

این فعال محیط زیست در ادامه با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که منشا بیشتر بیماری‌ها در جهان از آلودگی آب است، تصریح کرد: به لحاظ کیفی نیز آلودگی‌های مختلفی وارد رودخانه‌ها می‌شود. این آلودگی‌ها از طریق چرای بی‌رویه دام‌ها، کود و سموم زمین‌های کشاورزی و ورود فاضلاب‌های شهری و روستایی، پساب‌های صنعتی و از آب‌های روان آلوده شهری به رودخانه‌ها وارد می‌شوند و آن را آلوده می‌کنند بنابراین رودخانه‌های ما به‌لحاظ کیفیت و کمیت شرایط خوبی ندارند.

وی افزود: در فرهنگ ما آب روان نماد جریان زندگی و آلوده کردن آب روان باعث ورود آلودگی به جریان زندگی بوده است به همین دلیل ایرانیان تلاش می‌کردند تا آب را آلوده نکنند و حتی برای شستن وسیله ای ابتدا آب را از رودخانه در حال جریان جدا می‌کردند و با فاصله‌ای از رودخانه آن را می‌شستند تا پساب آن آب آلوده به رودخانه بازنگردد. ما ملتی با چنین سابقه‌ای نسبت به رودخانه‌ها و منابع آبی اکنون کمی فراموشکار شده ایم و من پیشنهاد می‌کنم برخی از آداب و رسوم خود را احیا کنیم چراکه می‌تواند به زندگی‌ ما برای ساختن آینده‌ای بهتر کمک کند.

رفیع در پایان صحبت‌های خود گفت: آرزو می‌کنم در سال ۹۹ که آخرین سال این سده ما به پایان می‌رسد توجه بیشتری به مدیریت آب در کشور شود و و یک تحول اساسی و بنیادی در طرز نگرش و رفتارمان نسبت به منابع آبی‌ اتفاق بیفتد و طوری آب را مدیریت کنیم که روزهای خوبی به‌همراه پایداری و شکوفایی در کشور داشته باشیم.