گفت و گو با " منتقد دوست داشتنی " حمل ونقل

از «تهران اکونومیست» تا «چهارراه»، مسیری است به قدمت 50 سال عمر روزنامه نگاری. شاید روزنامه نگار کهنه کار ایرانی که نیم قرن پیش، مسیر هوا و دریا (کشتیرانی و هواپیمایی) را درنورید، فکر نمی کرد که امروز، یعنی تیرماه 1393، بعد از نیم قرن، بر سر «چهارراه» حمل و نقل این مرز و بوم بنشیند و تجربیات خویش را با دیگرانی از جنس خود سهیم شود:

«مسعود مهاجر»، کهنه ژورنالیست و تحلیل گر معاصر، همچنان جوانی از چهره اش می بارد؛ وی علاوه بر فعالیت های ژورنالیستی قبل از انقلاب، سه دهه عمر خود بعد از انقلاب را نیز در پهنه گاه رسانه به سر برده و از «صنعت حمل و نقل» و سردبیری این ماهنامه پرسابقه، اکنون به «چهارراه» و سردبیری این ماهنامه کوچ کرده اما بنا به منش و مرام خویش که «دوستی با همه کس و دشمنی با هیچ کس» است، علیرغم انتقادات تند و تیز و کارشناسانه از صنعت حمل و نقل، به گفته خودش، هیچ کس از اهالی و فعالان این عرصه از سازمان های دولتی تا نهادهای خصوصی، کدورتی از وی ندارد. از این روست که می توان او را «منتقد دوست داشتنی» حمل و نقل نامید.

مهاجر، این بار به «چهارراه» حمل و نقل مهاجرت کرده است تا برخلاف رویه این نشریه در 10 شماره قبل، اکنون در دوره جدید آن، مخاطبان 75 میلیونی را با رویکرد نوین، سرلوحه کار خویش قرار دهد و به یاری دکتر علی جهاندیده، مدیر مسئول متخصص و باسابقه حوزه حمل و نقل بشتابد.

اکنون نشریه «چهارراه» بار دیگر از تیرماه سال جاری در مسیر حمل و نقل قرار گرفته تا با رویکردی نقادانه و منصفانه، حمل و نقل را به درون خانواده هر ایرانی ببرد تا همگی در این مرز و بوم، دغدغه حمل و نقل داشته باشند. تین نیوز ضمن آرزوی موفقیت برای نشریه چهارراه، با مسعود مهاجر، روزنامه نگار باسابقه کشور و سردبیر این نشریه در آستانه انتشار نخستین شماره در دوره جدید، به گفتگو نشسته است تا از «چهارراه» جدید و ضرورت وجود نشریات تخصصی یا به گفته وی، «نشریات حرفه ای» مکتوب در حوزه حمل و نقل سخن بگوید. با ما همراه باشید:

تین نیوز: جناب مهاجر! ضمن تبریک برای حضور دوباره «چهارراه» در عرصه نشریات حوزه حمل و نقل، در ابتدا فکر می کنم بهتر است از اطلاع رسانی در این حوزه وارد مباحث شویم. به نظر شما، نقش رسانه های تخصصی بویژه در زمینه صنعت حمل و نقل چیست؟
حمل و نقل یکی از بزرگ ترین بخش های اقتصادی این مملکت است. بیشترین تعداد شاغلان در حمل و نقل هستند و بیشترین ارزش افزوده نیز از این بخش، عاید می شود، بنابراین از هر دو نظر مهم است و نمی تواند بدون رسانه خاص باشد. ما دیر شروع کردیم و رسانه ها هم در حد کفایت نبود یعنی بخش های مختلف حمل و نقل با سرعت خیلی بیشتری رشد کردند، قبل از اینکه فرهنگ مناسب را برای هر بخش وارد جامعه و روی رفتارهای مردم تثبیت کنیم.

تین نیوز: لطفا پیشینه ای از نشریات و رسانه های تخصصی در حوزه حمل و نقل را اشاره نمایید.
سابقه نشریات تخصصی این حوزه، به 30 سال پیش و مجله «صنعت حمل و نقل» باز می گردد که بعد از انقلاب با هدف پیگیری مباحث تخصصی حمل و نقل ایجاد شد. این نشریه علیرغم مشکلات زیاد که تا آستانه تعطیلی هم پیش رفت همچنان هر ماه منتشر می شود و تقریبا در چارچوب سی سال پیش به کارش ادامه می دهد و شامل بحث های تخصصی، میزگردهای تخصصی و توصیه های تخصصی برای بنگاه ها و سازمان هاست.
در کنار آن شرکت ایرسوتر امتیازی برای ماهنامه ترابران گرفت که آن هم توسط بخش خصوصی با مدیریت این شرکت منتشر می شود و در همین زمینه حرکت می کند اما من احساس می کنم جامعه مصرف کننده حمل و نقل در این مدت، هیچگاه رسانه مکتوب نداشته است. بیشترین بار آن بر دوش رادیو و تلویزیون بوده است تا با برنامه های مختلف این کمبود را بپوشانند.
به دلیل پراکندگی شبکه های رادیو تلویزیونی گرچه اقداماتی انجام شده اما تاثیر ماندگاری نداشته، هر چند از اهمیت آن نمی توان گذشت. در کنار آن،

موسسات اطلاع رسانی مانند خبرگزاری ها و پایگاه های الکترونیک مختلفی هم ایجاد شدند مثل مانا، مارین نیوز، تین نیوز که تا حدی خلا را پوشش دادند اما چون مخاطب نهایی آنها مردم عادی نیستند اینها نمی توانست کافی باشد.

تین نیوز: و اینجا بود که «چهارراه» با «مهاجر» وارد مسیر حمل و نقل شد. درست است؟
بله! زمانی که آقای دکتر جهاندیده امتیازی برای نشریه «چهارراه» گرفت من که با سایر نشریات این حوزه طی سالها و دهه های گذشته همکاری کرده بودم، خوشحال شدم که نشریه جدیدی در حوزه حمل و نقل منتشر می شود که می تواند خلا ارتباط با مردم عادی را بپوشاند.
این مجله در سال های گذشته، 10 شماره منتشر کرد اما متاسفانه روی ابعاد تخصصی لجستیک و ترانزیت متمرکز شد که در جامعه ما برای اداره رسانه جمعی، مخاطب کافی ندارد؛ حتی اگر این نشریات در اوج موفقیت هم باشند نمی تواند آن را اقتصادی کند؛ بنابراین نمی توانست با آن ترکیب به کار خود ادامه دهد. مسئولان نشریه به این نتیجه رسیدند که نوعی تغییر نگرش در خط مشی آن بدهند.
بعد از تماس با اینجانب با گفتگوی مختصر به این نتیجه رسیدیم که کمبود رسانه تخصصی برای مردم کاملا آشکار است. از این رو چهارراه به عنوان نخستین رسانه مطبوعاتی جامعه مخاطبان یا مشتریان حمل و نقل بار دیگر به کار خود ادامه داد.

تین نیوز: پس تمرکز شما در دوره جدید انتشار نشریه بر روی مخاطبان عام است؟
این نشریه در شماره های آتی از دیدگاه مصرف کنندگان به حمل و نقل نگاه می کند و چارچوب تاثیرگذاری اش را از بنگاه های تخصصی حمل و نقل بر روی 75 میلیون ایرانی، منتقل می کند که از شیوه های مختلف حمل و نقل در طول روز استفاده می کنند.

تین نیوز: آیا تغییر رویکرد از مخاطبان تخصصی به سمت مخاطبان عام، نشریه را از تخصصی بودن خارج نمی کند؟ اصولا معیار تخصصی بودن یک نشریه چیست؟
پروتکل های روزنامه نگاری می گوید مجلات تخصصی را باید افراد متخصص منتشر کنند. نشریه پزشکی را غیر پزشکان راه نمی اندازند اما نشریات حمل و نقل را متخصصان راه اندازی نکردند بلکه ژورنالیست هایی بودند که نشریه منتشر کردند و متخصصان، نظرات خود را در آن مطرح کردند.
بنابراین من این نشریات را تخصصی نمی دانم. بلکه به نظر من اینها در رشته متمرکز بر روی حمل و نقل کار می کنند نه تخصصی. چون متخصصان به وسیله اینترنت به تمامی تخصص ها دسترسی دارند و تقریبا در داخل کشور نیازی به انتشار نشریه تخصصی نیست مگر اینکه بر روی ایران متمرکز شود؛ یعنی اگر نشریه تخصصی ترانزیت داشته باشیم معلوم است که چند هزار مشترک داشته باشد اما شرطش این است که اداره کنندگان این نشریه، متخصص ترانزیت باشند اما نشریاتی که متخصصان اداره نمی کنند حتی اگر تخصصی صحبت کنند چندان با اقبال متخصصان و فعالان این حوزه مواجه نخواهند بود چون به علت باز بودن جامعه مخاطبانش، ناچارند سطح خود را پایین تر بیاورند بنابراین نه متخصصان را راضی می کنند و نه مخاطبان عادی را.

تین نیوز: رویه ای که پیش گرفته اید، مستمر خواهد بود یا ممکن است در آینده به این نتیجه برسید که دوباره به مخاطبان تخصصی بپردازید.
اولین شرط برای بقای روزنامه یا نشریه، فکر کردن به اهداف گردانندگان است. در دنیا، عمر نشریات بالای 100 سال زیاد است اما در کشور ما بسیار محدود است. تایم، نیوزویک، نیشن آمریکا، اشپیگل و... بالای 100 سال عمر دارند. پروتکل های روزنامه نگاری می گوید ژورنالیست ها مطلب شان را برای همه بنویسند.
بنابراین ما هم نشریه چهارراه را برای 75 میلیون ایرانی از تهران تا خراسان و آذربایجان و کردستان و... منتشر می کنیم. از مهم ترین معیارها برای پذیرش مطالب حتی در قالب میزگرد، تحلیل، گزارش و... در چهارراه این است که دامنه شمول آن تعداد بیشتری از مردم باشند. در نهایت 10 درصد یعنی 8 صفحه از 80 صفحه را به صورت تخصصی خواهیم داشت.
از متخصصان هم می خواهیم که مطالب تخصصی را با زبان ساده و قابل فهم برای مردم بنویسند. موضوعات در این زمینه فراوان هستند. مثلا مطالبی که فرهنگ سازی در زمینه استفاده بهتر از وسیله نقلیه مانند کشتی، هواپیما، ریل هستند و یا اینکه گروه بندی های اجتماعی، چه نیازها و ملزومات حمل و نقلی دارند، و یا اینکه به مردم بقبولانیم که شغل شان را براساس موقعیت جغرافیایی شان انتخاب کنند که این امر در حمل و نقل تاثیرگذار است.

تین نیوز: رویکرد نشریه چهارراه در حوزه حمل و نقل چگونه خواهد بود: خبری، تحلیلی، انتقادی یا...؟
متاسفم که روزنامه ها و نشریاتی منتشر می شوند که نه تنها اطلاعات را ارتقا نمی دهند بلکه اطلاعات را مخدوش می کنند و اظهارنظرهایی می کنند که مخاطبان را نه تنها تنویر نمی کنند بلکه مکدر می سازند. چهارراه به عنوان یک نشریه حرفه ای از طریق اطلاع رسانی و ارتقای اطلاعات مردم، انتظارات مخاطبان را واقعی و منطقی می کند. اتفاقا یکی از بزرگ ترین مشکلات دولت این است که هیچگاه واقعیت را درباره امکانات مالی به مردم نگفته و انتظارات غیر واقعی ایجاد می کند و نارضایتی به وجود می آورد و ما در چهارراه تلاش می کنیم در بخش حمل و نقل، انتظاراتی که خارج از توان دولت یا بنگاه هاست، به مردم داده نشود. مثلا تازه بعد از سالها الان می گوییم بیش از 100 فروند هواپیمای زمین گیر داریم، چرا هر روز این را نمی گوییم. چرا وقتی هواپیماهایمان تاخیر می کنند به مردم حقیقت را نمی گوییم که هواپیمای کافی در اختیار نداریم. ما نمی خواهیم یکسره از دولت انتقاد یا

مدام تمجید کنیم بلکه می خواهیم از زحمتکشان این صنعت تقدیر کنیم چه دولتی و خصوصی. همه اینها مظلوم مانده اند.

تین نیوز: ساختار «چهارراه» در دوره جدید انتشار برای تحقق اهداف نشریه و دستیابی به چشم انداز مطلوب شامل چه بخش هایی است؟
صفحات نشریه حدود 80 صفحه شامل موارد زیر است: ما در نشریه، صفحات کامل به بخش های مختلف حمل و نقل اختصاص داده ایم که حجم هر بخش تقریبا 8 صفحه است. در ابتدا حمل و نقل شهری و سپس حمل و نقل جاده ای؛ زیرا این دو حوزه حمل و نقل نسبت به سایر حوزه ها، عمومی تر هستند و همه با آن درگیر هستند، سپس هوایی، دریایی و بعد ریلی. همه این بخش ها، هویت و حجم یکسان دارند. سرفصل های دیگری هم داریم مانند صنایع حمل و نقل که توجه آن به قطعه سازی و سخت افزار است و صفحه استان ها که بسیار در مطبوعات ایران، نادر است نیز در نشریه چهارراه دارای هویت و استقلال ویژه ای است. ما از همه استان ها درباره حمل و نقل اطلاع رسانی می کنیم.

تین نیوز: در این زمینه نشریه چهارراه چه موضوعاتی را در دستور کار قرار خواهد داد؟
ما بخشی را در نشریه داریم که شخصیت های حمل و نقلی را در نشریه معرفی کنیم. واقعا چرا در همه بخش ها چهره ماندگار داریم اما در حمل و نقل نداریم؟ وقتی از چهره های این حوزه صحبت می کنیم فقط همه به یاد ریزعلی خواجوی کشاورز آذربایجانی می افتند که قطاری را از حادثه نجات داده است. در حالی که ما در هواپیمایی، خلبانان و مدیران زبده ای داشته ایم، در ریل و در سایر بخش ها هم همین طور. ما هیچ گاه نه تقدیر کردیم و نه یادبودی از آنها داشته ایم. ما می خواهیم مردم را داخل گود بیاوریم و نمی خواهیم کدورت ایجاد کنیم.

نمایندگان مجلس درباره آزادسازی نرخ بلیت هواپیما با پیشنهادهای قبل از اجرا، فضا را کدر کرده اند. اگر در آمریکا هم برای افزایش قیمت بلیت هواپیما، نظرسنجی کنید، مخالفت می کنند در حالی که در بسیاری موارد در کشور ما، حقوق و منافع شرکت های هواپیمایی و اقتصاد ورشکسته آن نادیده گرفته می شود.

ما یک اقتصاد ورشکسته در بخش حمل و نقل داریم و تقریبا هیچ یک از بخش های حمل و نقل، اقتصادی کار نمی کنند و بر اساس اصول بازرگانی اداره نمی شوند. نشریه چهارراه می خواهد با کمک نمایندگان مجلس، دولت، کارشناسان و مهم تر از همه با کمک مردم تلاش کند مشکلات ماندگار در حوزه حمل و نقل حل شود و صنعت حمل و نقل به صنعتی پرسود، پویا، پر رونق و پرکشش تبدیل شود نه اینکه اعضا و فعالان آن دادشان بلند باشد که چرخ های حمل و نقل به درستی نمی چرخد.

تین نیوز: یک نشریه حرفه ای مانند چهارراه چقدر می تواند تاثیرگذار باشد؟ اصلا آیا شما چشم اندازی برای آینده نشریه ترسیم کرده اید؟
تاثیرگذاری، خیلی دشوار است. اما ما در «چهارراه» این کار را می کنیم. همکاران ما در ابتدای کار تحت آموزش قرار می گیرند. طبیعتا دایره ابتدایی اثرگذاری ما آن قدر گسترده نیست اما می توانیم توصیه هایی را برای مسئولان داشته باشیم که به فکر حل مشکلات حوزه حمل و نقل و همچنین پرورش روزنامه نگاران جدید باشند.
در همین رابطه، افق آینده «چهارراه» تبدیل شدن سریع به یک مجله سراسری با مخاطبان عام، و دارای نمایندگی در تمامی استان هاست. ما می خواهیم از همه مردم بهره بگیریم و از تک فروشی سود کنیم. می خواهیم اعتبار خود را از مردم بگیریم نه سازمان ها و نهادها. البته نشریه ای در قد و قواره ما، گوشه کوچکی را می تواند پر کند. بقیه به وزارت ارشاد برمی گردد و تربیت افرادی در عرصه روزنامه نگاری و روابط عمومی.

تین نیوز: اگر به پیشینه تاریخی مطبوعات از اوایل قرن هفدهم در جهان و تاریخ 180 ساله آن در ایران برگردیم، مشاهده می کنیم که مخصوصا در ایران، نگاه نقادانه به موضوعات از سوی مسئولان، دولتمردان و روابط عمومی ها برتابیده نمی شود. با توجه به وابستگی های بسیاری از نشریات و مشکلات مالی شان، چگونه می شود هم انتقاد کرد و هم در امان بود؟! گویا شما تبحر ویژه ای در این زمینه دارید که یک «منتقد دوست داشتنی» برای سازمان ها باشید!
در این رابطه اجازه بدهید پیشینه ای از خودم خدمت شما عرض کنم. کار در بخش حمل و نقل را قبل از تحصیلات روزنامه نگاری، شروع کردم. درست 50 سال پیش، به مجله تهران اکونومیست رفتم پیش دکتر شریعت. ایشان گفت که چه صفحاتی می خواهی راه اندازی کنی؟ آن مجله، در 80 صفحه به صورت هفته نامه منتشر می شد که با امکانات آن زمان، انتشار هفتگی یک مجله اقتصادی بسیار دشوار بود. حتی الان هم همین گونه است. پیشنهاد کردم بخش کشتیرانی و هواپیمایی راه اندازی شود و یک هفته بعد این صفحات ایجاد شد. تا زمانی که آنجا بودم این صفحات ادامه داشت.

آن زمان فکس نبود و با مراجعه به سازمان ها باید مطالب را گردآوری می کردم. بعد از انقلاب با مجله صنعت حمل و نقل و روزنامه های مختلف همکاری کردم. این، بخشی از پیشینه من در طول دهه های گذشته است و در طول 20 سال اخیر، از ژونالیست گردآوری خبر به کارشناس تحلیلی تبدیل

شده ام و در میزگردها و برنامه های تخصصی شرکت می کنم و از درون سازمان ها به موضوعات نگاه می کنم. 90 درصد مطالب من، انتقادی و گاهی بسیار تند هستند اما به صورت کاملا مودبانه و محترمانه. آنچه موجب عدم انتقادپذیری و یا مشکلات بین ژورنالیست ها و مسئولان می شود عدم شفافیت است. این موضوع با روشن کردن ابهامات مشخص می شود.

تین نیوز: لطفا مثال بزنید.
اگر به مردم بگویید صنعت خودرو، انحصاری است به خاطر اینکه مدیرش را دولت تعیین می کند در حالی که 80 درصد سهامدارانش در اختیار مردم است و اگر مردم اختیار سهام را به دولت بدهند و دولت، مدیر تعیین کند، آن سازمان، دولتی نیست.
مثال دیگر اینکه صدا و سیما می گوید صنعت خودرو انحصاری است در حالی که این امر زمانی درست است که فقط به نام یک نفر سند زده باشیم اما ده ها کارخانه خودروسازی داریم که می توانند مونتاژ کنند، وارد کنند و بسازند. الان تعرفه ای که برای واردات خودرو گذاشتیم همان میزان عوارضی است که از خودروهای داخلی می گیریم. خودروهای داخلی ما تقریبا مشمول 25 درصد بهره بانکی می شوند که این در مورد خودروی خارجی وجود ندارد. بنابراین ما تا 25 درصد اگر تعرفه بگذاریم مانند این است که هیچ تفاوتی ندارد در حالی که ما الان 40 درصد تعرفه گذاشتیم و عوارض ما جمعا از این بیشتر می شود. بنابراین بین خودروی داخلی و خارجی حتما رقابت وجود دارد و دیگر نمی توان نام آن را انحصاری گذاشت.
اگر اطلاعات را درست به جامعه بدهیم، به درستی قضاوت خواهد شد. همه از نمایندگان مجلس تا سازمان های مختلف شورای رقابت، صدا و سیما و... در مقابل صنعت خودرو قرار گرفته اند و هیچ کس به صاحبان صنعت توجه نمی کند.
مثال دیگر اینکه وقتی موسسه استاندارد ما می گوید فلان اتوبوس یا خودرو استاندارد است نباید سایر مسئولان آن را زیرسوال ببرند. اگر هم درباره نظرات موسسه استاندارد، بحث است باید موضوع به صورت کارشناسی، بررسی شود، باید مشکلات بیکاری مثلا کارکنان نماینده اسکانیا در ایران را نیز درنظربگیریم و این با هیاهو و جنجال، انجام نمی شود.

تین نیوز: چرا این اتفاقات می افتد؟
متاسفانه سیاست حذف کردن در تمامی حوزه های صنعت حمل و نقل همواره ادامه داشته است. یعنی دولت می خواهد بخش خصوصی را حذف کند. همه شرکت های حمل و نقل بزرگ از بین رفته اند. نمی خواهیم بازار درست کنیم تا رقابت ایجاد شود و قیمت ها را پایین بیاورد. مردم نمی دانند کرایه اتوبوس، 400 تومانی که پرداخت می کنند، یک پنجم هزینه واقعی است. شرکت اتوبوسرانی وضعیتش بی نهایت بد است، کارکنان آنها، رانندگان شان و... وضعیت مناسبی ندارند. امکانات مناسبی برای آسایش رانندگان وجود ندارد. آقای سنندجی، پول نیاز دارد که بتواند شرکت واحد اتوبوسرانی را سرپا نگه دارد. من مقاله ای را نوشتم که با ارزان فروشی بیجا، شرکت ها را به ورشکستگی می کشانیم. کمبودهای ما در صنعت هواپیمایی، به خاطر فقر مضاعف شرکت های هواپیمایی است. فقط شرکت های آسمان، ماهان، و ایران ایر، 80 میلیارد تومان به شرکت پالایش پخش بدهکارند. وقتی نمایندگان مجلس می گویند باید خدمات پرواز بهبود پیدا کند باید پرسید چگونه با این وضعیت و مشکلات شرکت های هواپیمایی، این بهبودی صورت می گیرد؟

تین نیوز: با همه اینها فکر می کنید رسانه های تخصصی از جمله چهارراه تا چه میزان می توانند در اطلاع رسانی و فرهنگ سازی درباره مسایلی که از آن نام بردید، تاثیرگذار باشند؟ با توجه به اینکه مدت انتشار آنها در مقایسه با روزنامه ها، طولانی تر است و به هرحال مطالب با همه قابل فهم بودن در مقایسه با روزنامه های کثیرالانتشار و سایت ها، رگه های بیشتری از تخصصی بودن را داراست.
متاسفم که بگویم جامعه ما مطالب بد را می پسندد. یعنی به دنبال خبرهای بد مانند سقوط هواپیما، کشته شدن افراد به خاطر حوادث جاده ای و ریلی هستند. اگر مقاله ای بنویسید که از یک سازمان تعریف کنید، پاسخی نخواهید گرفت؛ یعنی رسانه ها، مقاله انتقادی می نویسند برای اینکه مسئولان و سازمان ها به آنها توجه کنند. رسانه ها باید از این دیدگاه خارج شوند. رسانه ها نباید مدام ساز مخالف بزنند.

در سفرهای خارجی می شنوم که می گویند دولت، کاری برای مردم نکرده است و این نگاهی است که رسانه ها منتقل کرده اند. رسانه ها باید هر دو وجه قضیه هم پیشرفت ها و هم عقب ماندگی ها را ببینند. نباید عقب ماندگی در برخی زمینه ها را به حساب همه این موارد بگذاریم. درست است که ما در صنعت هواپیمایی قطعا سقوط کردیم اما در کشتیرانی رشد داشتیم البته اگر وضعیت بنادر را نسبت به دبی درنظر بگیرید، موفق نبوده ایم اما نسبت به بخش های داخلی دیگر در حوزه حمل و نقل پیشرفت داشته ایم. شهرها نیز مدرن شده اند، ریل ها و اتوبان ها نیز زیاد شده اند، ناوگان ها نوسازی شده اند و بسیاری اتفاقات مثبت دیگر روی داده است باید هر دو سوی ماجرا دیده شود. البته متاسفانه روابط عمومی ها مانع گسترش اطلاعات شده اند تا بهبود اطلاع رسانی.

تین نیوز: اتفاقا موضوع مهم نیز همین است. بسیاری از روابط عمومی ها و یا سازمان های حمل و نقلی، همکاری مناسبی برای اطلاع رسانی و پاسخگویی ندارند که

شاید دلیل اصلی آن، عدم آگاهی لازم از اهمیت اطلاع رسانی است. برای رفع این معضلات چه تدبیری اندیشیده اید؟

با همه مشکلات موجود در این زمینه، روزنامه نگاران نمی توانند به استناد عدم تخصص و همکاری روابط عمومی ها خودشان را محدود کنند. این مسئولیت ماست که از آنها اطلاعات بگیریم. در پروتکل های اطلاع رسانی، اقدام از طریق روابط عمومی نداریم. من همیشه از راس سازمان شروع کردم. وقتی با رئیس سازمان صحبت می کنم، نیازی به حضور رئیس یا مدیر روابط عمومی نیست. امیدوارم خود روابط عمومی ها کار ما را تسهیل کنند و خبرهای ساخته شده و دستکاری شده ندهند. البته برخی مواقع نیز حق را به روابط عمومی ها می دهم زیرا روزنامه نگاران ما در بسیاری اوقات اعتماد خودشان را به سازمان ها از بین برده اند. ما باید یاد بگیریم چگونه مورد اعتماد سازمان ها و نهادهای خبری قرار بگیریم تا انتقادات ما کدورت ایجاد نکند. اگر با لحن روزنامه نگاران امروزی می نوشتم، مرا هم جایی راه نمی دادند! با همه انتقاداتی که داشته ام همچنان دوستی خود را با سازمان ها حفظ کرده ام و سابقه کدورت سازمان ها از من وجود ندارد. چون انتقادات ما، سازنده و مودبانه بوده است. اگر به سازمان و منابع خبری بقبولانیم که به نفع آنها کار می کنیم تعجب آور خواهد بود که آنها معترض شوند و مانع ایجاد کنند.

تین نیوز: یکی از مشکلات اساسی نشریات تخصصی یا به گفته شما «نشریات حرفه ای»، مسئله توزیع و اسپانسرینگ است. اکنون که شما مخاطبان 75 میلیونی را مدنظر دارید، برای این منظور به طور خاص چه اقداماتی انجام داده اید؟
من فکر می کنم محتوای مجله همواره تعیین کننده است مانند همشهری داستان که اشتراک مناسبی دارد. ما به محتوای مجله امیدواریم. هزینه های تولید را پایین می آوریم. مجله ما ته چسب نیست و دوخت است. در شماره های نخست با احتیاط حرکت می کنیم. تلاش می کنیم به سمت انتشار مجله ارزان برویم که با تک فروشی آن سود کنیم. مشترکان بالفعل مان را در تهران و شهرستان ها شناسایی کرده ایم.
در ابتدا نشریه را روی دکه نمی فروشیم اما با نامه احترام آمیز به مخاطبان و مشتریان، خودمان را معرفی می کنیم و بعد از بررسی های اولیه در جهت افزایش شمارگان نشریه، به توزیع گسترده آن اقدام خواهیم کرد.

تین نیوز: با توجه به اینکه نشریه چهارراه قبلا 10 شماره و حدود یک سال منتشر شده، آیا سابقه ذهنی آن نشریه، از نظر محتوا و گرافیک، در دوره جدید انتشار، تاثیرگذار نخواهد بود؟
به نظر من سابقه ذهنی وجود ندارد. چون آن نشریه را بسیاری سازمان ها دریافت نکردند و شکل فروش پیدا نکرده است. برخی سازمان ها برای حمایت آن را خریداری کرده اند. ضمن اینکه اگر به این نتیجه برسیم که رسانه ما مخاطب لازم را ندارد، باید رویه خود را تغییر دهیم.

تین نیوز: آیا برای انتشار چهارراه از الگوهای سایر کشورها در بخش نشریات تخصصی در حوزه حمل و نقل نیز بهره جسته اید؟
بله از تجربیات نشریات معتبر دنیا برای انتشار چهارراه استفاده کرده ایم. مجلات در سایر دنیا با مخاطبان خودشان ارتباط بهتری برقرار می کنند و به دیدگاه های آنها اهمیت داده می شود. مجله تایم در صفحات نخست خود سخنان مخاطبان را ارایه می کند و ما هم 8 صفحه نخست را به دیدگاه ها، نظرات، پیشنهادها، سوالات و انتقادات مخاطبان اختصاص می دهیم. مثلا رانندگی در منتهی الیه سمت راست را به مردم آموزش می دهیم یا نظرات آنها را در چنین زمینه هایی جویا می شویم. نکات ساده ای وجود دارد که مردم دوست دارند درباره آنها بحث شود.

تین نیوز: آیا برنامه توسعه ای برای انتشار نشریه به چند زبان را دارید؟
بخش زبان انگلیسی را از شماره های دوم و سوم به بعد قطعا داریم به خاطر اینکه بیزینس صنعت حمل و نقل ما وابسته به خارج است. آنها علاقه مند به دریافت اطلاعات حمل و نقلی موجود در ایران هستند و برای آن به خوبی هزینه می کنند. مثلا کارخانه اسکانیا در سوئد به دنبال این است که ما چه اطلاعات درست، مستند و غیرمغرضانه ای را از اتفاقات مربوط به حوادث اسکانیا در ایران ارایه می کنیم. حدودا 8 صفحه را به زبان انگلیسی اختصاص می دهیم اما زبان دیگری را مدنظر نداریم.

تین نیوز: به عنوان نکته پایانی، یکی از چالش هایی که اکنون مطرح می شود وداع با نشریات مکتوب و روی آوردن بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا به سوی نشریات الکترونیک است. با توجه به مشکلات انتشار نشریات چاپی، آیا بهتر نبود «چهارراه» نیز به صورت الکترونیک در حوزه حمل و نقل فعالیت می کرد؟ واقعا چه ضرورتی برای انتشار نشریه مکتوب در این زمینه احساس می شد؟
اگرچه روند فعالیت های رسانه ای به سوی نشریات الکترونیک گسترش پیدا کرده است اما نشریات مکتوب، کارکرد خاص خود را دارند. در حال حاضر، خبرگزاری ها و پایگاه های الکترونیک در حوزه حمل و نقل مانند مارین نیوز، تین نیوز، مانا و... در حال اطلاع رسانی اخبار مربوط به حوزه حمل و نقل از طریق فضای مجازی هستند اما با همه اینها، همان گونه که قبلا هم عرض کردم خلا نشریه یا رسانه ای که بتواند مخاطبان عام در حوزه حمل و نقل را به سوی خود جلب کند و دغدغه حمل و نقل را همگانی کند، احساس می شود. بنابراین با تمام پیشرفت های فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، حضور نشریات مکتوب در حوزه حمل و نقل در کنار پایگاه های خبری و اطلاع رسانی در این زمینه همچنان احساس می شود.

تین نیوز: از اختصاص وقت تان به این گفتگو سپاسگزارم. یقینا انتشار «چهارراه» در عرصه حمل و نقل، با رویکرد جدید و مخاطبان عام، نقطه عطف مهمی در این حوزه است که باید آن را به فال نیک گرفت. به شما و همکاران تان خداقوت می گویم.
متشکرم.