تبدیل مونوریل قم به قطار زمان / ۶ سال کار برای هیچ!
تین نیوز | پروژه مونوریل قم از جمله پروژه‌هایی است که سرنوشت آن با مشکلات عدیده‌ای گره خورده است و اکنون همچنان بعد از صرف هزینه‌های میلیاردی در بلاتکلیفی است و امیدی به پایان کار نیست.
پروژه‌های جدید شهری، لفظی آشنا اما در عمل ناآشناست، لغتی که شنیدنش حس رهایی از مشکلات شهر و نابسامانی‌ها و فرسودگی بافت‌های قدیمی و رفتن به دنیای توام با آسایش را می‌دهد اما به هنگام اجرا تنها به آشفتگی و نابسامانی شهر افزوده شده است و سالیان سال چشم شهروندان برای سرانجام رسیدن پروژه‌ها پلک می‌خورد.
اکثر پروژه‌های شهری در قم یک ویژگی مشترک دارند و آن مدت مدید اتمام پروژه و راه‌اندازی و بهره‌برداری است. مسئله‌ای که نظام شهری را دچار چالش کرده و شهروندان را به ستوه می‌آورد. یکی از این پروژه‌ها که سالیان سال از برنامه‌ریزی و ارائه طرح آن می‌گذرد پروژه منوریل قم است. پروژه‌ای که از سال 1389در قم شروع شد و مقرر شده بود که طی مدت زمان 2.5 سال این طرح به اجرا و بهره‌برداری برسد اما همچنان پس از گذشت سالیان متوالی از موعد مقرر یا به بهانه کمبود بودجه و یا مخالفت‌های برخی از مسئولان و کارشناسان و اما و اگرهای آنها اجرای آن با کندی روبه رو شده است.
برخی از کارشناسان بر این باورند که پروژه مونوریل قم از جمله پروژه‌هایی است که سرنوشت آن با مشکلات عدیده‌ای گره خورده است و از ابتدا به دلیل مخالفت‌های فراوان و عدم برنامه‌ریزی درست اکنون همچنان بعد از صرف هزینه‌های میلیاردی در بلاتکلیفی است.
در این خصوص علیرضا قاری قرآن معاون شهرسازی و امور زیربنایی شهرداری قم معتقد است که نداشتن مطالعات دقیق و اصولی از زمان شروع به کار این پروژه علت به وجود آمدن مشکلات شده است.
وی با بیان اینکه در فاز نخست طرح قرار بود مونوریل حد فاصل شمال شرقی تا جنوب غربی در محدوده اتوبان کاشان تا حرم مطهر حضرت معصومه(س) و از آنجا تا پردیسان احداث شود، گفت: اما به دلیل عبور طرح از حریم حرم مطهر چالش‌هایی پدید آمد.
قاری‌قرآن با بیان اینکه عبور منوریل از مقابل حرم موجب ایجاد خدشه بر ساحت حریم حرم می‌شود، ادامه داد: از این رو تا به حال تولیت آستان مقدس به اجرای این طرح رضایت نداده است.
وی با بیان اینکه در آبان سال گذشته مدیریت شهری قم برای حل این مشکل راه حلی ارائه کرد، گفت: قرار شد تا این طرح فعلا تا قبل از حریم حرم حضرت معصومه(س) ساخته شود و هزینه آن نیز بین دولت و شهرداری تقسیم شود و کار تا حدود زیادی نیز پیش رفت اما مسئله اصلی ما ادامه مسیر است که در حریم حرم قرار دارد.
معاون شهرسازی و امور زیربنایی شهرداری قم با بیان اینکه تا پایان سال جاری فاز مربوط به قبل از حریم حرم به بهره‌برداری می‌رسد، گفت: طبق پیش‌بینی صورت گرفته امید است تا آخر سال جاری امور ساختمانی، ایستگاه‌ها و سایر ملزومات و زیرساخت‌های مورد نیاز کامل شود.
بر این اساس شاید به ذهن خطور کند که اگر تولیت حرم مطهر باز هم اجازه عبور مونوریل از مقابل آستان مقدس حضرت معصومه (س) را ندهد قرار است چگونه این طرح که هزینه‌های میلیاردی داشته روند خود را طی کند و به ایستگاه پایانی برسد که در این خصوص ابراهیم نیلیه مدیرعامل سازمان قطار شهری قم پرده از ابهام برداشت و گفت: در صورت عدم توافق تولیت آستان شیوه‌های دیگری همچون گذر منوریل از زیر زمین و یا عبور آن از ارتفاعی بیشتر مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد.
قابل ذکراست که حل مشکلات پیش روی مونوریل قم که سال‌هاست بر سر این طرح قد علم کرده است تنها مربوط به حریم حرم نیست بلکه مسائل دیگری همچون کمبود بودجه که اکثر پروژه‌های شهر از آن رنج می‌برند نیز این پروژه را درگیر خود کرده است.
مدیرعامل سازمان قطار شهری قم در این زمینه گفت: اجرای این طرح تا کنون 200میلیارد تومان هزینه در بر داشته است که برای ادامه کار تا قبل از حریم حرم نیز 200میلیارد تومان دیگر بودجه لازم است.
نیلیه با بیان اینکه هر کیلومتر مونوریل 120 تا 150 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، ادامه داد: طی سال گذشته اعتبار تخصیص داده شده برای مترو و مونوریل قم 68 میلیارد تومان بوده است که از این مقدار اعتبار 14.4 میلیارد تومان برای پروژه مونوریل تعیین شد.
وی با بیان اینکه بهره‌برداری از پروژه‌های شهری از جمله مونوریل منوط به تامین اعتبار لازم است، افزود: در سال جدید نیز رقم پیشنهادی برای پروژه‌های مونوریل و مترو 54 میلیارد تومان بوده است و این در صورتی است که پروژه مونوریل سالیانه 10 برابر این اعتبار را صرف اجرای امور خود می‌کند.
قاسم عبداللهی کارشناس شهرسازی و از موافقان این پروژه نیز با بیان اینکه پروژه مونوریل قم یکی از پروژه‌های مهم و پر تب و تاب در این شهر است، گفت: راه اندازی این طرح به صورت جامع یعنی در مسیر پیش بینی شده از پردیسان تا پارکسوار شمالی یعنی از شمال به جنوب قم، نقش مهمی در حل مشکلات ترافیکی شهر و همچنین تاثیری شگفت در بهبود وضعیت گردشگری شهر دارد.
وی با بیان اینکه امروزه توسعه و پیشرفت جوامع و ظهور و بروز فناوری‌های نوین توسعه وسایل ارتباطی و حمل و نقل را می‌طلبد، اظهار کرد: متاسفانه کمبود منابع، عدم ارائه تسهیلات مناسب، فقدان تخصص و دانش روز سبب عقب ماندن و رشد نیافتن در این زمینه‌ها می‌شود.
عبداللهی با اشاره به اینکه وضعیت سلامت محیط جوی در شهرهای بزرگ و صنعتی از جمله قم رضایت بخش نیست و بسیار خطر آفرین است و سلامت شهروندان را تهدید می‌کند، ادامه داد: ایجاد و راه‌اندازی وسایل نقلیه همچون مترو و مونوریل می‌تواند تاثیری بسزا در کاهش آلودگی هوا و خطرات زیست محیطی ناشی از این آلودگی‌ها و همچنین کاهش تصادفات و هزینه‌های مالی و جانی شود و امنیت را برای مسافران ارمغان آورد.
کارشناس حمل و نقل شهری پروژه منوریل قم را گامی جدید برای توسعه استان قم خواند و گفت: البته این طرح در زمانی کام مردم قم را شیرین می‌کند که به صورت کامل به بهره‌برداری برسد.
با این وجود اما از سوی دیگر نظرات برخی کارشناسان در خصوص راه اندازی مونوریل قم متفاوت است و آن را پروژه‌ای برای هویت زدایی از این شهر می‌خوانند و به همان دلایلی که مدیران آستان مقدس حضرت معصومه با اجرای این پروژه مخالف هستند آنها نیز بر این باورند که پروژه منوریل هویت، سیما و فرهنگ مذهبی شهر را دچار خدشه می‌کند و ستون‌های منوریل مقابل حرم مطهر مانع درک قداست و زیبایی گنبد و گلدسته‌ها ی حرم مطهر می‌شود.
بر این اساس باید ذکر کرد که پروژه منوریل قم یک پروژه بزرگ و مهم بوده است که از ابتدا مخالفان و موافقان بسیاری داشته است و در میان تمام موافقت‌ها و مخالفت‌ها اکنون نیز تا حدودی اجرا شده است و اگر بخواهیم مانع ادامه روند کار شویم بی‌شک از سرمایه‌‌ی هنگفتی که حق‌الناس بوده گذشته و آن را نادیده انگاشته‌ایم و در مقابل نیز اگر بخواهیم با اجرای این پروژه هویت مذهبی شهر را دچار خدشه کنیم به جد اشتباه و گناه بزرگی را مرتکب شده‌ایم . از این روی باید مسئولان و متولیان امر با چاره‌اندیشی درست و دلسوزانه برای ادامه این روند از طرق دیگر تلاش کنند تا هم هویت دینی و مذهبی این شهر مقدس حفظ شود و هم هزینه‌هایی که تا کنون در این زمینه صرف شده است هدر نرود و در واقع ساخت مونوریل وسیله‌ای باشد برای افزایش رفاه و امنیت زائران و مسافران. هرچند این خواسته با به بهره‌برداری رسیدن کامل محقق می‌شود نه بهره‌برداری موقت از مسیر فعلی یعنی پارکسوار شمالی تا میدان مطهری؛ چرا که میزان مسافری که قرار است با مونوریل در این مسیر تردد کنند را می‌شد با استفاده از چند دستگاه اتوبوس جابه‌جا کرد. حال که مدیریت شهری به دنبال اتمام پروژه‌های نیمه تمام است با استفاده از ظرفیت‌های استانی و ملی یک بار برای همیشه مشکل عبور منوریل از مقابل حرم مطهر را برطرف کنند و فاز اول این طرح طبق آنچه که در ابتدا مطرح بود یعنی از پارکسوار شمالی تا مصلی قدس را به سرانجام برسانند تا زمینه برای اجرای فاز دوم یعنی از پردیسان تا مصلی قدس فراهم شود.
اکثر پروژه‌های شهری در قم یک ویژگی مشترک دارند و آن مدت مدید اتمام پروژه و راه‌اندازی و بهره‌برداری است. مسئله‌ای که نظام شهری را دچار چالش کرده و شهروندان را به ستوه می‌آورد. یکی از این پروژه‌ها که سالیان سال از برنامه‌ریزی و ارائه طرح آن می‌گذرد پروژه منوریل قم است. پروژه‌ای که از سال 1389در قم شروع شد و مقرر شده بود که طی مدت زمان 2.5 سال این طرح به اجرا و بهره‌برداری برسد اما همچنان پس از گذشت سالیان متوالی از موعد مقرر یا به بهانه کمبود بودجه و یا مخالفت‌های برخی از مسئولان و کارشناسان و اما و اگرهای آنها اجرای آن با کندی روبه رو شده است.
برخی از کارشناسان بر این باورند که پروژه مونوریل قم از جمله پروژه‌هایی است که سرنوشت آن با مشکلات عدیده‌ای گره خورده است و از ابتدا به دلیل مخالفت‌های فراوان و عدم برنامه‌ریزی درست اکنون همچنان بعد از صرف هزینه‌های میلیاردی در بلاتکلیفی است.
در این خصوص علیرضا قاری قرآن معاون شهرسازی و امور زیربنایی شهرداری قم معتقد است که نداشتن مطالعات دقیق و اصولی از زمان شروع به کار این پروژه علت به وجود آمدن مشکلات شده است.
وی با بیان اینکه در فاز نخست طرح قرار بود مونوریل حد فاصل شمال شرقی تا جنوب غربی در محدوده اتوبان کاشان تا حرم مطهر حضرت معصومه(س) و از آنجا تا پردیسان احداث شود، گفت: اما به دلیل عبور طرح از حریم حرم مطهر چالش‌هایی پدید آمد.
قاری‌قرآن با بیان اینکه عبور منوریل از مقابل حرم موجب ایجاد خدشه بر ساحت حریم حرم می‌شود، ادامه داد: از این رو تا به حال تولیت آستان مقدس به اجرای این طرح رضایت نداده است.
وی با بیان اینکه در آبان سال گذشته مدیریت شهری قم برای حل این مشکل راه حلی ارائه کرد، گفت: قرار شد تا این طرح فعلا تا قبل از حریم حرم حضرت معصومه(س) ساخته شود و هزینه آن نیز بین دولت و شهرداری تقسیم شود و کار تا حدود زیادی نیز پیش رفت اما مسئله اصلی ما ادامه مسیر است که در حریم حرم قرار دارد.
معاون شهرسازی و امور زیربنایی شهرداری قم با بیان اینکه تا پایان سال جاری فاز مربوط به قبل از حریم حرم به بهره‌برداری می‌رسد، گفت: طبق پیش‌بینی صورت گرفته امید است تا آخر سال جاری امور ساختمانی، ایستگاه‌ها و سایر ملزومات و زیرساخت‌های مورد نیاز کامل شود.
بر این اساس شاید به ذهن خطور کند که اگر تولیت حرم مطهر باز هم اجازه عبور مونوریل از مقابل آستان مقدس حضرت معصومه (س) را ندهد قرار است چگونه این طرح که هزینه‌های میلیاردی داشته روند خود را طی کند و به ایستگاه پایانی برسد که در این خصوص ابراهیم نیلیه مدیرعامل سازمان قطار شهری قم پرده از ابهام برداشت و گفت: در صورت عدم توافق تولیت آستان شیوه‌های دیگری همچون گذر منوریل از زیر زمین و یا عبور آن از ارتفاعی بیشتر مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد.
قابل ذکراست که حل مشکلات پیش روی مونوریل قم که سال‌هاست بر سر این طرح قد علم کرده است تنها مربوط به حریم حرم نیست بلکه مسائل دیگری همچون کمبود بودجه که اکثر پروژه‌های شهر از آن رنج می‌برند نیز این پروژه را درگیر خود کرده است.
مدیرعامل سازمان قطار شهری قم در این زمینه گفت: اجرای این طرح تا کنون 200میلیارد تومان هزینه در بر داشته است که برای ادامه کار تا قبل از حریم حرم نیز 200میلیارد تومان دیگر بودجه لازم است.
نیلیه با بیان اینکه هر کیلومتر مونوریل 120 تا 150 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، ادامه داد: طی سال گذشته اعتبار تخصیص داده شده برای مترو و مونوریل قم 68 میلیارد تومان بوده است که از این مقدار اعتبار 14.4 میلیارد تومان برای پروژه مونوریل تعیین شد.
وی با بیان اینکه بهره‌برداری از پروژه‌های شهری از جمله مونوریل منوط به تامین اعتبار لازم است، افزود: در سال جدید نیز رقم پیشنهادی برای پروژه‌های مونوریل و مترو 54 میلیارد تومان بوده است و این در صورتی است که پروژه مونوریل سالیانه 10 برابر این اعتبار را صرف اجرای امور خود می‌کند.
قاسم عبداللهی کارشناس شهرسازی و از موافقان این پروژه نیز با بیان اینکه پروژه مونوریل قم یکی از پروژه‌های مهم و پر تب و تاب در این شهر است، گفت: راه اندازی این طرح به صورت جامع یعنی در مسیر پیش بینی شده از پردیسان تا پارکسوار شمالی یعنی از شمال به جنوب قم، نقش مهمی در حل مشکلات ترافیکی شهر و همچنین تاثیری شگفت در بهبود وضعیت گردشگری شهر دارد.
وی با بیان اینکه امروزه توسعه و پیشرفت جوامع و ظهور و بروز فناوری‌های نوین توسعه وسایل ارتباطی و حمل و نقل را می‌طلبد، اظهار کرد: متاسفانه کمبود منابع، عدم ارائه تسهیلات مناسب، فقدان تخصص و دانش روز سبب عقب ماندن و رشد نیافتن در این زمینه‌ها می‌شود.
عبداللهی با اشاره به اینکه وضعیت سلامت محیط جوی در شهرهای بزرگ و صنعتی از جمله قم رضایت بخش نیست و بسیار خطر آفرین است و سلامت شهروندان را تهدید می‌کند، ادامه داد: ایجاد و راه‌اندازی وسایل نقلیه همچون مترو و مونوریل می‌تواند تاثیری بسزا در کاهش آلودگی هوا و خطرات زیست محیطی ناشی از این آلودگی‌ها و همچنین کاهش تصادفات و هزینه‌های مالی و جانی شود و امنیت را برای مسافران ارمغان آورد.
کارشناس حمل و نقل شهری پروژه منوریل قم را گامی جدید برای توسعه استان قم خواند و گفت: البته این طرح در زمانی کام مردم قم را شیرین می‌کند که به صورت کامل به بهره‌برداری برسد.
با این وجود اما از سوی دیگر نظرات برخی کارشناسان در خصوص راه اندازی مونوریل قم متفاوت است و آن را پروژه‌ای برای هویت زدایی از این شهر می‌خوانند و به همان دلایلی که مدیران آستان مقدس حضرت معصومه با اجرای این پروژه مخالف هستند آنها نیز بر این باورند که پروژه منوریل هویت، سیما و فرهنگ مذهبی شهر را دچار خدشه می‌کند و ستون‌های منوریل مقابل حرم مطهر مانع درک قداست و زیبایی گنبد و گلدسته‌ها ی حرم مطهر می‌شود.
بر این اساس باید ذکر کرد که پروژه منوریل قم یک پروژه بزرگ و مهم بوده است که از ابتدا مخالفان و موافقان بسیاری داشته است و در میان تمام موافقت‌ها و مخالفت‌ها اکنون نیز تا حدودی اجرا شده است و اگر بخواهیم مانع ادامه روند کار شویم بی‌شک از سرمایه‌‌ی هنگفتی که حق‌الناس بوده گذشته و آن را نادیده انگاشته‌ایم و در مقابل نیز اگر بخواهیم با اجرای این پروژه هویت مذهبی شهر را دچار خدشه کنیم به جد اشتباه و گناه بزرگی را مرتکب شده‌ایم . از این روی باید مسئولان و متولیان امر با چاره‌اندیشی درست و دلسوزانه برای ادامه این روند از طرق دیگر تلاش کنند تا هم هویت دینی و مذهبی این شهر مقدس حفظ شود و هم هزینه‌هایی که تا کنون در این زمینه صرف شده است هدر نرود و در واقع ساخت مونوریل وسیله‌ای باشد برای افزایش رفاه و امنیت زائران و مسافران. هرچند این خواسته با به بهره‌برداری رسیدن کامل محقق می‌شود نه بهره‌برداری موقت از مسیر فعلی یعنی پارکسوار شمالی تا میدان مطهری؛ چرا که میزان مسافری که قرار است با مونوریل در این مسیر تردد کنند را می‌شد با استفاده از چند دستگاه اتوبوس جابه‌جا کرد. حال که مدیریت شهری به دنبال اتمام پروژه‌های نیمه تمام است با استفاده از ظرفیت‌های استانی و ملی یک بار برای همیشه مشکل عبور منوریل از مقابل حرم مطهر را برطرف کنند و فاز اول این طرح طبق آنچه که در ابتدا مطرح بود یعنی از پارکسوار شمالی تا مصلی قدس را به سرانجام برسانند تا زمینه برای اجرای فاز دوم یعنی از پردیسان تا مصلی قدس فراهم شود.
