مترو موزه روسیه
آوازه ایستگاههای مترو در مسکو، پایتخت روسیه، به گوش بسیاری از مردم جهان رسیده است. در واقع هر کسی در مسکو قصد سوار شدن به مترو میکند با یک تیر دو نشان میزند؛هم از مبدا موردنظرش به مقصد دلخواهش میرسد و هم از اوج زیبایی در ایستگاهها به حد کافی لذت میبرد. هر مسافری که به ایستگاههای مترو در این شهر قدم میگذارد گویی وارد سالن اوپرا یا موزه هنرهای زیبا شده است.
آوازه ایستگاههای مترو در مسکو، پایتخت روسیه، به گوش بسیاری از مردم جهان رسیده است. در واقع هر کسی در مسکو قصد سوار شدن به مترو میکند با یک تیر دو نشان میزند؛هم از مبدا موردنظرش به مقصد دلخواهش میرسد و هم از اوج زیبایی در ایستگاهها به حد کافی لذت میبرد. هر مسافری که به ایستگاههای مترو در این شهر قدم میگذارد گویی وارد سالن اوپرا یا موزه هنرهای زیبا شده است.
کار ساخت ایستگاههای مترو در روسیه در دهه ۳۰میلادی (سالهای ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۹) آغاز شد. کار طراحی این ایستگاهها در آن زمان به جمعی از مشهورترین معماران روسی سپرده شد و به این ترتیب ساخت مترو در روسیه به یکی از مهمترین و بزرگترین پروژههای عمرانی در این کشور تبدیل شد. وقتی کار ساخت این ایستگاهها در دهه ۳۰ میلادی (سالهای ۱۳۱۰ تا ۱۳۱۹) آغاز شد، ۷۵۰هزار کارگر به ساخت آنها مشغول شده و در این پروژه عظیم مشارکت کردند که باعث شد شعار «همه کشور در حال ساخت مترو» به وجود آید.
میلیونها روبل (واحد پول روسیه) برای ساخت این سازههای زیبا صرف شد تا جاییکه ژوزف استالین، دیکتاتور وقت شوروی، آن را «کاخ مردم» خواند. نکته جالب اینکه ایستگاههای مترو در زمان جنگ جهانی دوم بهعنوان پناهگاه مردم جنگزده مورد استفاده قرار گرفت. در طول حملات هوایی جنگ جهانی دوم نیم میلیون روسی توانستند از این مکانهای زیرزمینی برای در امان ماندن از جنگ استفاده کنند. زنان و کودکان در واگنهای قطار میخوابیدند.
وقتی حملات هوایی آلمانها به شوروی زیاد شد، ایستگاههای مترو در این کشور دیگر فقط پناهگاه نبود و فروشگاهها، سالنهای آرایشی و حتی یک کتابخانه هم در این ایستگاهها فعالیت خود را آغاز کردند. روز ۶ اکتبر ۱۹۴۱ (۱۴ مهر ۱۳۲۰) یعنی همزمان با سالگرد انقلاب اکتبر نشستی در مسکو و در ایستگاه مایاکوفسکایا با حضور استالین برگزار شد که در آن رهبر وقت شوروی سخنرانی و شکست آلمان نازی در جنگ جهانی دوم را اعلام کرد. امروز هزاران نفر به صورت روزانه در ایستگاههای مترو در روسیه رفت و آمد میکنند و با گذر از معماریهای چشمنواز به قطار رسیده و راهی مقصد میشوند. دقیقتر اگر بخواهیم بگوییم، هر روز ۹/۷ میلیون نفر به عمق ۲۰۰ فوتی زمین میروند تا به ایستگاههای مترو وارد شوند. در بیش از ۸۰ سال گذشته بیش از ۱۴۵ میلیارد رفت و آمد قطار مترو در مسکو انجام شده است.
خط مترو روسیه اکنون ۲۰۶ ایستگاه دارد و دیوید بوردنی تنها عکاسی است که توانسته از ۳۰ ایستگاه این ۲۰۶ ایستگاه عکاسی کند. او دراینباره میگوید: «این ایستگاههای مترو در جهان منحصر به فرد هستند. هیچ تبلیغی برای آنها نیست و مردم سایر نقاط جهان بهخوبی این ایستگاههای زیبا را نمیشناسند.»از آنجایی که از نظر فنی مالکیت ایستگاههای مترو در روسیه با نیروهای نظامی این کشور است، دسترسی به ایستگاهها برای عکاسی بسیار سخت است و بوردنی عکاس و معمار نیز سالها تلاش کرد تا توانست عکسهایی از این ایستگاهها بگیرد. به گفته این عکاس و معمار نکته شگفتانگیز درباره این ایستگاهها این است که هر یک از آنها معماری ویژه خود را دارد و هیچ دو ایستگاهی مشابه هم نیستند. به گفته آقای عکاس نخستین ایستگاهها به طور حتم ساختگرا نبودند اما به طور تقریبی مذهب در معماریشان نقش پررنگی داشت و بعدیها هنریتر شدند.
دیگر ویژگی مترو در روسیه امروز دقیق بودن این وسلیه حملونقل عمومی است. در واقع متروی مسکو دقیقترین سامانه زیرزمینی حملونقل در جهان امروز است. متروی مسکو رکورددار ورودهای و خروجهای سروقت قطارها در ایستگاهها است. براساس دادههای بخش حملونقل مسکو این دقت و سر وقت بودن برای ۹۹/۹۹درصد از قطارها وجود دارد. از سروقت بودن جالبتر اما این است که فاصله بین ورود قطارها در ساعات اوج ترافیک تنها ۹۰ ثانیه یا یک دقیقه و نیم است. مترو در روسیه تنها یک وسیله حملونقل نیست و به رونق گردشگری هم کمک میکند. ۷۴درصد از گردشگرانی که در سال گذشته میلادی از روسیه بازدید کردند، ترجیح دادند به مسکو بروند. بیشتر گردشگران خارجی از چین، آلمان، ترکیه، سرزمینهای اشغالی، فرانسه، ایتالیا، امریکا، بریتانیا و اسپانیا بودند.
تعداد گردشگران بازدیدکننده از مسکو با افزایش ۴۰درصدی از ۱۲/۸ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ میلادی (۹۰-۸۹) به ۱۷/۵میلیون نفر در سال ۲۰۱۶ میلادی (۹۵-۹۴) افزایش یافت.«ما در حال توسعه رویکردهای همهجانبه برای گردشگری، از گردشگری تجاری گرفته تا گردشگری فرهنگی و ورزشی هستیم. مسکو یکی پس از دیگری میزبان بزرگترین جشنوارههای بینالمللی و رویدادهای فرهنگی است که میلیونها گردشگر را جذب خود میکند. همچنین، مسکو به سرعت در حال ارتقای زیرساختهای خود، ساخت هتلهای جدید، بهبود سامانه حملونقل، بازسازی فضای عمومی و ترویج تجارت است.» اینها را سرگئی سوبیانن، شهردار مسکو درباره گردشگری در روسیه گفت.
براساس اعلام شهردار مسکو، گردشگری در روسیه موضوع مهمی برای مقامات این کشور است که نیاز به توجه و تمرکز زیادی دارد. درآمد گردشگری سال گذشته مسکو در حدود نیم تریلیون روبل بوده است. بدون تردید گردشگرانی که گذرشان به مترو افتاده از دیدن زیباییهایی که در ایستگاههای گوناگون جلب نظر میکند به وجد آمدهاند.مترو در مسکو سریع، کارآمد، ارزان و ایمن است و این ویژگیها وقتی در کنار سر وقت بودن حرکت قطارها و زیبایی ایستگاهها قرار میگیرد باعث میشود برتری ویژهای به سامانه حملونقل قطار درونشهری در روسیه تعلق گیرد. مترو در مسکو از ۶ صبح تا یک بامداد فعال است و هر ۲ تا ۳ دقیقه یک بار قطار به هر ایستگاه میرسد. در مسکو نرخ بلیت مترو با ساختار یکسان قیمتی تعیین شده و ارزان است. این یعنی فرقی نمیکند مسافر یک یا چند ایستگاه جابهجا شود. چون ساختار قیمتگذاری ساده است، صف تهیه بلیت شلوغ نیست و همه بلیتهای یکسان تهیه میکنند.
بههرحال مترو در روسیه یک وسیله حملونقل و همزمان شاهکار معماری است که هر کسی از دیدنش به شوق میآید.