◄ کشمکش دامنه‌دار میراث فرهنگی با مترو بر سر «چشمه علی»
از یک سال پیش که قرار بود حفاری تونل مترو از محدوده تاریخی شهرری رایزنی‌های مختلفی با میراث فرهنگی انجام شد که درنتیجه قرار شد مسئولان مترو مسیر جدیدی برای این خط بیابند و برج طغرل، قبرستان ابن‌بابویه، دژ رشکان و محوطه چشمه‌علی را دور بزنند تا از بروز هرگونه آسیبی به این محوطه‌های تاریخی جلوگیری شود.
از یک سال پیش که قرار بود حفاری تونل مترو از محدوده تاریخی شهرری رایزنی‌های مختلفی با میراث فرهنگی انجام شد که درنتیجه قرار شد مسئولان مترو مسیر جدیدی برای این خط بیابند و برج طغرل، قبرستان ابن‌بابویه، دژ رشکان و محوطه چشمه‌علی را دور بزنند تا از بروز هرگونه آسیبی به این محوطه‌های تاریخی جلوگیری شود.
به گزارش تین‌نیوز به نقل از ایسنا، اما پس از مدتی خبر رسید که دِبی آب چشمه‌علی کاهش‌یافته و درحال خشک شدن است.
در ۲۹ اردیبهشت، مسئولان میراث تهران به این نکته تأکید کردند که قاعدتاً تا فعال بودن کارگاه مترو در محدوده‌ی چشمه‌علی، قطعی آب طبیعی است و تا زمان حضور کارگاه مترو در محدوده چشمه‌علی آب را به منطقه برنمی‌گرداند.
هرچند دستورها از ۱۲ اسفند سال گذشته مبنی «توقف عملیات عمرانی مترو تا بازگشت خروجی آب چشمه به شرایط اولیه و ارائه یک راهکار کارشناسی از طرف شرکت مترو بود.» اما مترو ترجیح داد کار خود را به پایان برساند و سرانجام بعد از گذشت بیش از یک ماه از آخرین دستورِ دلاور بزرگ‌نیا، آخرین مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران تا شنبه ۲۹ اردیبهشت، مسئولان مترو بالاخره اعلام کردند که آب این چشمه تاریخی-طبیعی تا یک‌شنبه ۳۰ اردیبهشت به چشمه برگردانده می‌شود.
تا امروز هشت روز از آخرین‌مهلت مسئولان میراث فرهنگی که در ۲۰ خرداد تأکید کرده بودند، «اگر باوجود گفته‌های کارشناسان مترو، رگه‌های آب‌های زیرزمینی که به‌دلیل حفر تونل مترو قطع‌شده بودند به چشمه برنگردد، پیگیری حقوقی می‌کنیم» می‌گذرد، اما آب هنوز راهی به چشمه‌علی شهرری پیدا نکرده است!
دلاور بزرگ‌نیا، مدیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران می‌گوید: هنوز کارشناسان مترو ما را ناامید نکرده‌اند، اما متأسفانه حرفی که زده‌اند تا امروز عملی نشده است.
او بااین‌وجود احتمال دیگری هم در مورد علت بی‌آب شدن چشمه‌علی مطرح می‌کند که «آیا تا امروز این را مدنظر داشته‌ایم که چه اندازه خشک‌سالی‌ها و کم‌آبی‌های ملی و دوره‌ای در وضعیت چشمه‌علی تأثیرگذار بوده است.»
بزرگ‌نیا با تأکید بر این‌که میراث فرهنگی به مشاور علمی مترو و کارشناسان آن‌که از اساتید ممتاز و تراز اول هستند، اعتماد کرده است، می‌افزاید: توضیحات مطرح‌شده ازنظر فنی کاملاً قانع‌کننده به‌نظر می‌رسید، اما نمی‌دانم چرا هنوز آب به چشمه‌علی برنگشته است؟
او با اشاره به آخرین مهلت مشخص‌شده از سوی میراث فرهنگی برای مترو که ۱۵ تیر اعلام‌شده بود، تأکید می‌کند: برای خطای کارشناسی یا هر چیزی که در این میان رخ‌داده، دیگر نمی‌توان واریانس جدیدی تعریف کرد. چون زمانی با این اتفاق مواجه شدیم که خط کشیده شده بود.
مدیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران اضافه می‌کند: اگر مطالعات روی این محدوده به ما کمک می‌کرد، یک پیوست میراث فرهنگی نیاز داشت و ما به این قضیه توجه می‌کردیم شاید واریانسی جدیدی تعریف می‌کردیم، اما اکنون نمی‌دانیم چه‌کاری می‌شود انجام داد؟ حتی اگر هم بگویند مترو کار خود را ادامه ندهد هم نمی‌توان کاری انجام داد.
بزرگ‌نیا در پاسخ به این پرسش که احتمالاً با آغاز حرکت قطارها در این محدوده، لرزش‌ها نیز روی وضعیت آب تأثیرگذار خواهند بود یا خیر؟ می‌گوید: لرزش حرکت قطارها نیز باید توسط کارشناسان بررسی شود، به‌هرحال در آن محدوده زمین سست نیست، کوه است. به‌نظر نمی‌رسد مشکلی وجود داشته باشد. واقعیت این است که الان مشکل ما حجاری‌های آن محدوده نیست، بحث بازگشت آب چشمه‌علی است.
بزرگ‌نیا بیش از یک ماه گذشته مهلت زمانی ۲۰ روزه به شرکت مترو داده بود تا وضعیت آب چشمه‌علی را مشخص کند، در غیر این صورت اعلام کرده بود؛ «اگر باوجود گفته‌های کارشناسان مترو، رگه‌های آب‌های زیرزمینی که به‌دلیل حفر تونل مترو قطع‌شده بودند تا ۱۵ تیر به چشمه برنگردد، پیگیری حقوقی می‌کنیم» او اکنون در مورد مطرح کردن شکایت حقوقی از مترو، می‌گوید: این موضوع قابل‌پیگیری است.
این صحبت‌ها درحالی از سوی میراث فرهنگی مطرح می‌شوند که ۳۰ خرداد امسال، علی بیت‌الهی، مدیر بخش خطر زلزله مرکز تحقیقات مسکن به ایسنا اعلام کرده بود؛ «احتمالاً دلیل خشک شدن آب چشمه‌علی عبور خط ریلی مترو است. خط ریلی مترو در این منطقه شمالی_ جنوبی است و عبور آن از این منطقه منجر به قطع شدن رگه‌های آب‌شده است.»
