◄ تلاش برای احداث راه‌آهن کوچکی در دل بخش خصوصی

مدیرعامل شرکت احیاء ریل اظهار داشت: برای نخستین بار طبق تفاهم نامه احیاء سپاهان و راه آهن، مدیریت و بهره برداری ترافیک ایستگاه به سرمایه گذار بخش خصوصی واگذارشده است. این موضوع تحول عظیمی در راه آهن محسوب می شود. قدم بعدی ما ایجاد و واگذاری کامل قطار است و شرکت ما نیز در این زمینه پیشرو است. شرکت ما به دنبال آن است که بتوانیم نخستین شرکت خصوصی  باشیم که یک قطار کامل را داشته باشد و به نوعی یک راه آهن کوچک در دل شرکت خودمان ایجاد کنیم.

به گزارش خبرنگار تین نیوز، شرکت مجتمع صنایع و معادن احیاء سپاهان در سال 1374 در قالب سرمایه گذاری در سه بخش بازرگانی، تولیدی و خدمات فنی، مهندسی با بیش از شصت و سه هزار سهامدار و با سرمایه ثبتی صد میلیون ریال در شهر اصفهان با نام اولیه شرکت مجتمع صنعتی احیاء فولاد سپاهان بنیان گذاری شد و تلاش خود را در حوزه های مختلف معدنی، بازرگانی، صنایع کاشی و سرامیک، نساجی و شیمیایی، ساختمانی و عمرانی، مالی و بانکی و سهام، کشاورزی و غذایی، فولادی و پیمانکاری عمومی (CG) آغاز نمود و با توجه به مزیت های نسبی کشور، به سمت سرمایه گذاری هایی با بازده مطلوب، پایدار و ارزش افزوده بالاتر رفت.

در گام های بعدی با توجه به نیاز کشور به توسعه صنعت حمل ونقل ریلی به منظور جابه جایی مواد اولیه و محصولات صنایع مختلف به ویژه صنایع فولادی کشور با خرید تعداد قابل توجهی واگن باری راه آهن توانست سهم عمده ای در توسعه این صنعت ایفا کند.

در دهه هشتاد، تخصص و مزیت های موجود و نیاز روز کشور باعث توسعه احیا در بخش معدن و صنایع معدنی شد بطوریکه به صورت هم زمان، سرمایه گذاری هایی در معادن مختلف نظیر زغال سنگ، طلا، سنگ آهن، ورود به چرخه فولاد و ... انجام گرفت. در حال حاضر این شرکت توانسته با حضور مؤثر در توسعه صنعت و اقتصاد و فعالیت در عرصه نفت، گاز و پتروشیمی کشور و با سرمایه ثبتی قریب هفت صد میلیارد ریال، شرکت های زیر مجموعه خود را (حدود 50 شرکت) در قالب شش هولدینگ تخصصی ساماندهی نماید.

به بهانه انعقاد قرارداد بین احیاء ریل و راه آهن به سراغ مرتضی رجبی، مدیرعامل شرکت احیاء ریل رفتیم تا با او درباره جزئیات این قرارداد و برنامه احیاء ریل برای ورود به حوزه ریلی بپرسیم. در ادامه مشروح این گفت وگو را می خوانید:

در ابتدا کمی درباره احیاء سپاهان و فعالیت های این شرکت بگوئید؟

مجموعه احیاء سپاهان یک شرکت هلدینگ است که یکی از زیربخش های آن در بخش معدن فعالیت می کند. احیاء سپاهان بزرگ ترین شرکت خصوصی معدنی ایران است. این شرکت هم در بخش سنگ آهن و هم زغال سنگ فعالیت می کند. احیاء سپاهان در منطقه خاف یک معدن اختصاصی دارد که تا امروز 5 میلیون تن بار معدنی سنگ آهن برای ذوب آهن و بندرعباس ارسال کرده است. همچنین این شرکت 4 فاز پروژه تبدیل سنگ آهن به کنسانتره دارد که تا 6 ماه آینده به 1 میلیون و 200 هزار تن کنسانتره می رسد که همه این محصول به بندرعباس می رود.

یکی از مشکلات عمده ما تا 2 سال قبل در زمینه حمل ونقل بود. تا 2 سال پیش بار ما از طریق جاده جابه جا می شد و بخش زیادی از قیمت تمام شده سنگ آهن ما در بخش حمل ونقل هزینه می شد. برای کاهش هزینه حمل ونقل و نیز به دلیل مشکلات موجود در بخش جاده ای شرکت به این نتیجه رسید که در بخش صنایع حمل ونقل ریلی سرمایه گذاری کند. برای اینکه حمل ونقل ریلی نسبت به جاده دارای توجیه اقتصادی باشد 2 مشکل اساسی داشت. نخست مسئله تخلیه و سپس بارگیری که به صورت مازاد بر جاده وجود داشت به این صورت که از معدن تا ایستگاه و از ایستگاه انشعاب تا دپوی 200 هکتاری که توسط کشتی حمل شود.

چه شد که به فکر امضای قرارداد ریلی با راه آهن بیافتید؟

در مبدأ که در معدن خاف است علاوه بر معدن ما دو معدن سنگ آهن دولتی و مجموعه فولاد مبارکه نیز حضور دارند. ما تا 8 کیلومتر خط فرعی را با هزینه خود سرمایه گذاری کرده و وارد مجموعه کردیم. این خط با رسیدن به نقطه موردنظر ایستگاه بارگیری و ظرفیت حدوداً 12 میلیون تن قابلیت دارد که می تواند از 4 میلیون بار ریلی ای که ظرفیت دارد 8 میلیون تن بار دیگر را نیز روی ریل بیاورد. هنگامی که در مسیر مبادی ریل را وارد کنیم حدوداً هزینه حمل ونقل ترکیبی را صفر کرده و حدوداً 15 درصد از هزینه های حمل ونقل کاهش پیدا می کند. این اقدام سبب می شود که روی ریل آمدن بار توجیه اقتصادی پیدا کند.

این موضوع منجر شد به یک تفاهم نامه 100 میلیارد تومانی و برآورد یک ایستگاه با 14 خط. این موضوع سبب می شود به صورت کاملاً مکانیزه کار بارگیری انجام شود و علاوه بر محصولات خود سایر محصولات معادن دولتی نیز از این طریق به روی ریل بیاید و به مقاصد بار ارسال شود. تقریباً حدود 50 درصد این بار مربوط به ذوب آهن، 40 درصد بندرعباس و 10 درصد نیز برای سایر موارد استفاده می شود.

شرکت احیاء سپاهان قبول کرد در قبال این 100 میلیارد از محل حق دسترسی مطابق با آئین نامه که راه آهن تصویب کرده بازگشت سرمایه داشته باشد. طی 18 ماه پروژه انجام می شود. برآورد اولیه ما این است که تقریباً بتوانیم ظرف مدت 18 ماه تا یک سال آینده قسمتی از پروژه را افتتاح کنیم.

با توجه به اینکه بارگیری امروزه به شکل سنتی است، صدمات زیادی به واگن ها وارد می شود. صاحبان واگن مشکلات بسیاری با ما در بخش معدن دارند. اگر این پروژه پیش برود خود این موضوع می تواند موجب کاهش هزینه ها در بخش حمل ونقل باشد و به تبع هزینه تمام شده نیز کاهش پیدا کند. بحث دیگری که در این زمینه وجود دارد بحث منافع ملی است. با توجه به مشکلاتی که در بخش جاده ای وجود دارد و مشکل بودن تردد در این بخش اگر بخواهیم در همین مسیر ادامه دهیم می توان پیش بینی یک بحران اجتماعی را در منطقه داشت.

درباره جزئیات این قرارداد بیشتر توضیح دهید؟

با توجه به اینکه معادن ما به صورت تمام وقت در حال فعالیت است و با توجه به اینکه نرخ گازوئیل طبق برنامه ششم در حال افزایش است ادامه حمل بار بر روی جاده برای ما مشکلات بسیار زیادی را به وجود خواهد آورد.

این تفاهم نامه با حضور وزیر صنعت، مدیرعامل راه آهن و رئیس هیئت مدیره هلدینگ احیاء سپاهان با امضای آقای بیرانوند به عنوان نماینده راه آهن و آقای علیرضا حقیقی به عنوان مدیرعامل احیاء سپاهان منعقد شد. حجم این قرارداد نیز 100 میلیارد تومان بود.

برای نخستین بار طبق این تفاهم نامه مدیریت و بهره برداری ترافیک ایستگاه به سرمایه گذار بخش خصوصی واگذارشده است. این موضوع تحول عظیمی در راه آهن محسوب می شود. قدم بعدی ما نیز ایجاد و واگذاری کامل قطار است و شرکت ما نیز در این زمینه پیشرو است. شرکت ما به دنبال این است که بتوانیم نخستین شرکت خصوصی ای باشیم که یک قطار کامل را داشته باشد و به نوعی یک راه آهن کوچک در دل شرکت خودمان ایجاد کنیم.

در مقصد نیز با سازمان بنادر مذاکرات اولیه برای سرمایه گذاری انجام داده ایم بتوانیم با تأمین ناوگان از صفر تا صد کار را فارغ از شرکت های دیگر که گاهی در کارها همپوشانی دارند و گاهی منافع آن ها متضاد با یکدیگر قرار دارد بر عهده بگیریم.

موضوع مهم دیگر علاوه بر مدیریت ترافیک این است که بسیاری از کارهای غیر حاکمیتی که بر عهده راه آهن است را از سوی بخش خصوصی با نگاه اقتصادی بر عهده بگیریم.

به عنوان بخش خصوصی چطور شد که تصمیم گرفتید وارد این نوع کار اقتصادی دیرباز ده شوید؟

یکی از دلایل عمده ای که ما قصد داریم وارد این کار شویم این است که محصول ما قسمت عمده ای از قیمت تمام شده اش شامل هزینه حمل آن می شود. در گذشته این آینده نگری در دیگر شرکت ها وجود نداشته همچنین هزینه حمل بخش کوچکی از هزینه را شامل می شد اما در سال های اخیر با بالا رفتن هزینه سوخت و گازوئیل به جای 10% از قیمت تمام شده، 40 درصد از قیمت تمام شده را شامل می شود. بالا رفتن هزینه تمام شده به خاطر حمل ونقل در جاده سبب شد که به فکر منتقل شدن حمل ونقل به سمت ریل بیافتیم.