◄ اندر حکایت پرواز آسمان

توأم با دلی پر از اندوه با قلمی لرزان و فکری حیران مطلبی در ادامه آماده شده است. ساعت 8:50 دقیقه 29 بهمن یک هزار و سیصد و نودوشش. تلفنم زنگ خورد؛ آیا هواپیمای تهران یاسوج از رادار خارج شده؟ متعجب و جا خوردم! کسب اطلاعات از منابع خبری صحت داشت؛ در ادامه این دنا بود که خبر نهایی رو از خودش داد و با دلی غمگین همه دنا دوستان را حیران زده کرد.

و اما بپردازیم به حکایت پرواز ۳۷۰۴ از پیشین تا پسین دنای وحشت انگیز ؛ آمیخته از سرخ و سفید و مشکی.

فرودگاه:  موقعیت جغرافیایی فرودگاه یاسوج همچون فرودگاه اچ.وى.جى نروژ، که بیشتر روزها نیز دید نا ایمنی دارد؛ اینجا از شرایط جوی خاص رشته کوه دنا و آنجا از شرایط تابش آفتاب. فرودگاه یاسوج به گونه ای است که به علت فاصله کم از دنا و زاویه حدوداً ۴۰ درجه ای landing و اندازه ارتفاعی به گونه ای است که در طرح تقرب پرواز این مسئله مشکل ساز و در آتی توسعه این فرودگاه بسیار سخت است.

اینکه مسئولان محترم استانی تاکنون نسبت به این مورد چاره اندیشی نکرده اند و هواپیمایی کشوری نسبت به تغییر مسیر هوایی اقدام نکرده اند؛جای بسی تأمل است! اینکه در خبرنامه هوایی حدوداً ۲ ماه پیش ثبت شده بود که سیستم راداری slant range یا همان DME این فرودگاه دارای اشکال هست که در صورت صحت بررسی این مورد در روز سانحه این اقدام ریسک ایمنی و حیرت انگیز در صنعت هوایی است.

 هواپیمای ATR : اصول استفاده این تایپ هواپیما برای شهرهای کوچک؛ کم تردد و فواصل کوتاه است. فارغ عمر پروازی این هواپیما (۲۵ سال) که ده سال از عمر مفید آن گذشته،این هواپیما های دارای ارتفاع پروازی ۱۰ هزارپا تا حداکثر ۱۲ هزارپا در شرایط خاص هستند. ضمن اینکه این گونه پرنده ها برای مناطق خشک و جلگه ای مناسب هست تا مناطق کوهستانی و سرد یاسوج زاگرس نشین و قله دنا.

شاید، در اثر سرما موتور های هواپیما یخ زده اند (System Failure) و خلبان با توجه به سابقه-تجربه بسیار زیادشان قصد داشتند تا هواپیما را با نیروی باقبمانده برگردانند که به خاطر از دست رفتن نیروی موتور ها و به طبع، کاهش ارتفاع، به کوه برخورد کرده اند و شاید برای همین کاهش ارتفاع را انجام داده اند که از شدت فشار بین ابرها کاسته شده و کنترلicing صورت بگیرد.

کروی پروازی: اکثر هواپیماها بخصوص هواپیمای ATR72 سانحه دیده هواپیمایی آسمان به سیستم هشداردهنده نزدیک شدن به زمین GPWS مجهز هستند یعنی زمانی که هواپیما در حال برخورد با زمین یا مانعی باشد یا اینکه بیش ازحد مجاز به مانع یا زمین نزدیک بشود این سیستم به خلبان ها هشدارهای صوتی و بصری را می دهند. اما برخی مواقع خلبانان آگاهانه نزدیک به زمین یا مقابل مانعی می شوند که قصد دور زدن آن رادارند و این هشدارها را سوئیچ می کنند و آن ها را نادیده می گیرند. اما در هواپیمای سانحه دیده یاسوج چه اتفاقی افتاده است؟ کسی چیزی نمی داند!

کمیسیون عمران مجلس اعلام کرده است؛ با استماع مکالمات، مشخص شده خلبان ۸ دقیقه پس از اینکه هواپیما وارد مرکز کنترل یاسوج شده، هیچ اظهاری درباره بدی شرایط جوی و یا احساس خطر نکرده بود. پس دلیل تغییر ارتفاع خلبان چه بوده است؟

 مسافران: با توجه به تداخل سیستم فرکانسی گوشی همراه با سیگنال های هواپیما این بدان معنی است که متأسفانه مسافری که گوشی تلفنش روشن بوده در حین پرواز و بدون توجه به الزامات ایمنی تماس تلفنی برقرار کرده است.

لازم است در پایان به این نکته اشاره کنم که هنوز نمی توان هیچ اظهارنظر رسمی و دقیق درباره علت سانحه و سقوط این هواپیما ارائه کرد، مگر آنکه جعبه سیاه  موردبررسی قرار گیرد؛ شرایط و متغیرهای مسیر این پرواز موردمطالعه و رمزگشایی قرار گیرد تا علت دقیق این حادثه مشخص شود.

انتظار از مسئولان: امروزه ما نیازمند تغییری عمده در صنعت هوایی کشور هستیم و نقطه شروع این تغییر، تجهیزات نوین صنعت به دست مسئولین و استقبال مردم خواهد بود غیرازاین ما راهی جز نابودی و ورشکستگی در این صنعت در آتی نخواهیم داشت.  ما در این صنعت جا ماندیم، شدیداً هم از آسیا و جهان فاصله داریم؛ الاتحاد، قطر ایرویز و هواپیمایی امارات که مشاهده می کنیم افسوس ایران متمدن را می خوریم که در این صنعت واقعاً عقب افتاده است.

شاید ATR و هم آغوشی اش در دنای استوار؛ عزمی راسخ در وجود مسئولین برای بهبود این صنعت ایجاد کند.

و اما گلایه پایانی،  برای سانچی ۲۲ سرنشینی کل کشور و عزای عمومی اعلام کردند اما برای پرواز ۶۶ نفره که نخبگان بسیاری در آن بودند تنها به عزای عمومی یاسوج بسنده شد.

*سخنگوی انجمن علمی هوافضا