آیا فرودگاه های بین المللی ایران صرفه اقتصادی دارند؟

به گزارش تین نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، توسعه حمل و نقل در بخش های مختلف اعم از زمینی، هوایی و دریایی از ارکان مهم رونق اقتصادی محسوب می شود که در این میان، حمل و نقل هوایی و ایجاد زیرساخت های فرودگاهی از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است. نقش حمل و نقل هوایی را در رشد و رونق اقتصادی و اشتغال، توسعه زیرساخت های صنعتی و معدنی، ارتقای وضعیت فرهنگی و آموزشی، کشاورزی و گردشگری نمی توان انکار کرد. حمل و نقل هوایی با ایجاد امکانات دسترسی آسان و راحت، سریع و ایمن به نقاط مختلف، سهم زیادی از جا به جایی مردم، بازرگانان و گردشگران را به خود اختصاص می دهد.

اما توسعه صنعت هوایی با وجود همه مزیت هایی که داراست با محدودیت ها و چالش هایی نیز مواجه است. مهم ترین دغدغه توسعه صنعت هوایی، گران بودن این صنعت است. به دلیل اجبار در رعایت استاندارد های بین المللی، ساخت فرودگاه بسیار هزینه بر بوده و همچنین تامین هواپیما و انجام پرواز نیز هزینه زیادی را تحمیل می کند. انتشار اخبار مربوط به تعطیلی برخی شرکت های هوایی در کشور های مختلف و اخراج کارکنان، نشان دهنده اهمیت مسائل اقتصادی و سودآور بودن توسعه صنعت هوایی است. اکنون در همه کشور ها پذیرفته شده است که در صورت زیان ده بودن و عدم توجیه اقتصادی یک فرودگاه یا شرکت هوایی، آن شرکت یا فرودگاه تعطیل شود.

با وجود هزینه زیاد ساخت فرودگاه، در سال های گذشته شاهد ساخت و راه اندازی فرودگاه هایی در کشور بوده ایم که با اعمال فشار مقامات محلی و نمایندگان مجلس کلنگ زنی شده و به بهره برداری رسیده اند. در  حال حاضر ۹ فرودگاه بین المللی  تحت مالکیت شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی  کشور  است که تمامی این فرودگاه ها  در هیئت دولت تصویب شده و  همه آن ها تاییده ایکائو  سازمان بین المللی  را دارند و ۲۶ فرودگاه دارای مجوز مرز هوایی هستند که  این فرودگاه ها هم با مجوز هئیت وزیران به عنوان فرودگاه دارای مرز هوایی شناخته می شوند، اما تاییده ایکائو را ندارند و در این فرودگاه ها پرواز های خارجی به صورت موردی و خاص انجام می شود.

بسیاری از مردم و کارشناسان اعلام می کنند که  برای  ساخت این فرودگاه ها هزینه های هنگفتی صرف شده اما در جای اشتباهی ساخته شده اند نبود مسافر و عدم تمایل شرکت های هوایی برای برقراری پرواز به این فرودگاه ها نشان می دهد که در ساخت این فرودگاه ها به آمایش سرزمین و توجیه اقتصادی پروژه توجهی نشده است،   اما نباید نقش پدافند غیر عامل این فرودگاه ها در مواقع حساس و بحرانی نادیده گرفت به طور مثال در حادثه توریستی کرمان شاهد آن بودیم که تعداد زیادی از  تجهیزات پزشکی و  لوازم مورد نیاز و همچنین رساندن مسئولان و وزرا در روز حادثه از مهم ترین مزایای فرودگاه کرمان بود و یا در زمان حادثه زلزله بم بخش عمده ای از اقدامات در امداد رسانی به حادثه دیدگان و ارسال تجهیزات و کمک از طریق همین فرودگاه کرمان بود.

در همین رابطه محمدحسین آجیلیان ممتاز مشاور مدیرعامل شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران در امور اجرایی فرودگاه ها با بیان اینکه ۹ فرودگاه بین المللی زیرمجموعه شرکت فرودگاه ها وجود دارد که با رعایت الزامات ایکائو به عنوان فرودگاه بین المللی شناخته شده اند، گفت: فرودگاه اصفهان، بندرعباس، تبریز، مهرآباد، زاهدان، شیراز، کرمان، مشهد و یزد از جمله این فرودگاه های بین المللی محسوب می شوند. این ۹ فرودگاه کشور، ملزم به رعایت تعهدات و الزامات بین المللی هستند و خدمات فرودگاهی شامل قرنطینه، گمرک بانک، گذرنامه در این فرودگاه ها دیده و تعریف شده است. فرودگاه های بین المللی باید مجوز هیات دولت را اخذ نموده و پس از ابلاغ سازمان هواپیمایی کشوری و درج در کتاب اطلاعات هوانوردی AIP به عنوان فرودگاه های بین المللی اطلاق می شوند.

وی با اشاره به اینکه سایر فرودگاه های کشور عمدتا به عنوان مرز هوایی شناخته شده و اطلاق فرودگاه بین المللی برای آن ها صحیح نبوده و پرواز های خاص و موردی خارجی از این فرودگاه ها انجام می شود گفت: ۲۶ فرودگاه کشور به عنوان مرز هوایی شناخته می شوند که با توجه به تقاضای سفر هوایی پرواز های آن ها متغیر است. برقراری پرواز های خارجی در این فرودگاه ها به معنای بین المللی بودن آن ها نیست.

آجیلیان ممتاز اظهار داشت: به طور نمونه فرودگاه لارستان که به عنوان فرودگاه مرز هوایی به شمار می رود دارای پرواز خارجی زیادی است و سومین یا چهارمین فرودگاه پر تردد در زمینه پرواز های خارجی محسوب می شود چراکه مردم این منطقه مراوادت زیادی با کشور های حاشیه خلیج فارس دارند. در فرودگاه های دارای مرز هوایی، خدمات فرودگاهی شامل گذرنامه و گمرک و ... به صورت موقت و در زمان انجام پرواز ها مهیا است.  

 او بیان کرد: طبق آخرین آمار های ارائه توسط شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران در آبان ماه امسال، فرودگاه اصفهان ۱۵۷ پرواز خارجی، بندرعباس ۶۰ پرواز ، تبریز ۱۷۵ پرواز، مهرآباد ۱۶ پرواز، شیراز ۴۰۵ پرواز، کرمان ۱۶ پرواز، مشهد ۸۹۳ پرواز و یزد ۱۲ پرواز خارجی داشته اند.

وی با بیان اینکه شرط انجام پرواز خارجی، بین المللی بودن فرودگاه نیست، افزود: انجام این پرواز ها در فرودگاه های مرز هوایی نیز میسر است. تقاضا های مکرری در خصوص برقراری پرواز های خارجی از جمله پرواز عتبات در استان ها وجود دارد که انجام آن تابعی از تعداد ناوگان هوایی فعال کشور است و انجام این پرواز ها با توجه به فراهم بودن زیرساخت مناسب در فرودگاه ها به شرط صدور مجوز پروازی از جانب سازمان هواپیمایی کشوری ممکن است.

وی در خصوص ساخت فرودگاه ها گفت: رویه احداث فرودگاه ها براساس مطالعات جامع شامل توپوگرافی منطقه و وضعیت اقلیمی و پیش بینی میزان مسافر صورت می گیرد. سازمان هواپیمایی کشوری مسئول ارائه مجوز پروازی به ایرلاین بوده و فرودگاه ها نقشی در تعداد پرواز ها با توجه به فراهم زیرساخت ها ندارند. بنابراین  با توجه وجود بستر مناسب، شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران از برقراری پرواز استقبال می نماید و مشکلی در خصوص ارائه خدمات به مسافران و پرواز ندارد.

آجیلیان با اشاره به رشد ۱۴درصدی پرواز های بین المللی گفت: تعداد نشست و برخاست های بین المللی در هشت ماه امسال، ۱۸۴۷۴ پرواز بوده که در هشت ماه سال ۱۴۰۱ این رقم ۱۶۱۷۷ نشست و برخاست بوده است.

براساس این گزارش حال با توجه به آنکه صنعت هوایی کشور به عنوان یک صنعت مهم در حوزه حمل ونقلی کشور به شمار می رود باید برنامه ریزی لازم در راستای استفاده از تمامی ظرفیت های فرودگاه های بین المللی  صورت گیرد تا  بتوان از  مزایای این حوزه استفاده کامل را ببریم.