◄بررسی وضعیت تحقیق و پژوهش در ایران

تین‌نیوز| وبلاگ محمود صفارزاده-تحقیق و پژوهش همواره به عنوان مهمترین عامل پیشرفت هر کشور شناخته شده است. هر ساله کشورهای مختلف اقدام به گردآوری اطلاعات مربوط به وضعیت تحقیق و توسعه در کشور خود می­‌کنند تا بدین وسیله نه تنها از جایگاه خود، بلکه از وضعیت تحقیق و پژوهش در دنیا مطلع شوند و بتوانند در راستای پیشرفت هر چه بیشتر در این زمینه برنامه‌­ریزی­‌های لازم را در مد نظر قرار دهند.

در ایران نیز هفته پژوهش نه تنها با هدف گرامیداشت برترین پژوهشگران سال جاری، بلکه با هدف ارائه آمار مربوط به مبحث تحقیق و توسعه در دنیا و مقایسه ایران با دیگر کشورها، برگزار می­‌شود. مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان هسته اصلی تحقیقاتی وزارت راه، مسکن و شهرسازی وظیفه بررسی هر چه دقیقتر وضعیت پژوهش و توسعه منابع علمی را بر عهده دارد.

در این راستا در ابتدا اقدام به معرفی تاریخچه­‌ای مختصر از این مرکز داده و با ذکر اهداف و برنامه­‌های تحقیقاتی جاری تلاش شده تا به بیان اهمیت زمینه­های فعالیتی این مرکز پرداخته شود.  در ادامه به ارائه آماری درمورد وضعیت تحقیق و توسعه در دنیا و ایران اقدام شده است و با بررسی هر چه دقیقتر بودجه­‌های تخصیصی به وزارت راه، مسکن و شهرسازی و تعیین مقدار اعتبارات تخصیصی به بخش پژوهشی این سازمان نیز، اقدام به ارائه تصویری روشن از هدف تبیین شده در سطح ملی برای مبحث تحقیق و توسعه، و واقعیت موجود شده است.

در آخر برخی از مشکلات موجود در زمینه حوزه عمرانی، تعیین شده توسط كمیسیون حمل و نقل و عمران،معرفی گشت و راهکارهایی در راستای حل آن­ها ارائه شد. به طور کلی انتظار می­ رود با مطالعه دقیق این گزارش، بتوان گامی مؤثر در راستای آگاه‌سازی هر چه بیشتر مسئولان کشوری برداشت و در سال­‌های آتی گزارش‌­های مناسب تر و بهتری در این زمینه ارائه کرده است.
 
2- مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
پیشنهاد ایجاد مرکز تحقیقات مسکن شهرسازی در سال 1350 در قالب پروژه عمرانی سازمان ملل متحد (UNDP) شکل گرفت و در سال 1352 پس از اتمام علمیات ساختمانی واحد اداری- مالی، آزمایشگاه‌های فیزیک و شیمی مصالح، این مرکز رسماً آغاز به کار کرد. اساسنامه پیشنهادی مرکز در سال 1356، به تصویب مجلس وقت رسید و از آن زمان تا کنون مرکز با شخصیت سازمانی مستقل  به عنوان یکی از نهادهای وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی، به اجرای وظایف تعیین شده در اساسنامه مبادرت می‌ورزد.

در بهمن ماه سال 1390 و در پی تشکیل وزارت راه و شهرسازی از محل ادغام دو وزارتخانه راه و ترابری و مسکن و شهرسازی سابق، تمامی مراکز آموزشی و پژوهشی وزارتخانه­های یاد شده شامل مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، پژوهشکده ساختمان و مسکن، آموزشکده علمی و کاربردی راه و ترابری، آموزشکده فنی لوشان، مؤسسه قیر و آسفالت و همچنین مؤسسه آموزشی و پژوهشی ساختمان و شهرسازی در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، ادغام  و از سال 1391 پس از تغییر نام، تحت عنوان "مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی" فعالیت می­‌کنند و به تحقیق و پژوهش در زمینه‌های حمل و نقل، شهرسازی و معماری، ساختمان و مسکن، مصالح و روش‌های ساختمانی می­‌پردازد. از مهمترین اهداف این مرکز می­توان به موارد زیر اشاره داشت:

1- هماهنگ نمودن و اجرای طرح‌های تحقیقاتی و پژوهشی در حوزه صنعت حمل و نقل، شهرسازی و معماری، ساختمان و مسکن، مصالح و روش‌های ساختمانی؛

2- تهیه ضوابط و مقررات، دستورالعمل و استانداردهای مربوطه؛

3- توسعه و گسترش پژوهش در زمینه فناوری اطلاعات حمل و نقل، شهرسازی و معماری، ساختمان و مسکن 
4- ترویج و انتشار نتایج و دستاوردهای حاصل از فعالیت‌های مرکز به منظور ارتقاء طرح علمی جامعه مهندسی در زمینه‌های فوق.

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از سه پژوهشکده حمل و نقل، معماری و شهرسازی و پژوهشکده ساختمان و ابنیه فنی تشکید شده است. در راستای معرفی هر چه دقیقتر پژوهشکده­های مذکور، در ادامه به معرفی هرچه دقیقتر آن­ها پرداخته شده است.

پژوهشکده حمل و نقل از گروه­های حمل و نقل هوایی، ریلی، دریایی، اقتصاد حمل ونقل، مطالعات اجتماعی و زیست محیطی، لجستیك و مدیریت سیستم‌ها و بحران، قیر و آسفالت، ایمنی حمل و نقل، برنامه­‌ریزی حمل ونقل و مهندسی راه و روسازی تشکیل شده است و تحت نظر معاونت تحقیقات و فناوری به فعالیت خود در حوزه­های مذکور می­‌پردازد.

همچنین در مورد پژوهشکده ساختمان و ابنیه فنی نیز باید عنوان شود که این پژهشکده از گروه­های فناوری بتن، فیزیک ساختمان، تأسیسات مکانیکی و الکتریکی، انرژی، زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری، مصالح و فرآورده های راه و ساختمان، سازه و ابنیه فنی، ژئوتکنیک و شبکه ملی شتابنگاری تشکیل شده که این پژوهشکده نیز تحت نظارت معاونت تحقیقات و توسعه مرکز فعالیت می­‌کنند. در آخر در مورد پژوهشکده معماری و شهرسازی با زیر گروه­های شهرسازی، معماری و طراحی محیط، مطالعات اجتماعی و توسعه پایدار، حقوق و مدیریت شهری، مسکن و فناوری معماری و مطالعات بنیادی با نظارت معاونت تحقیقات و فناوری به فعالیت­های علمی و انجام تحقیقات گوناگون در زمینه­های تعیین شده برای آن، می­‌پردازد.

این مرکز با چشم انداز تبدیل شدن به برترین كانون تفكر و تحقیق در حوزه های ساختمان، معماری، شهرسازی و حمل و نقل كشور، مشاركت فعال در سیاستگذاری مربوط به حوزه های ساختمان، معماری، شهرسازی و حمل و نقل كشور و آموزش و ترویج در حوزه های راه، مسکن و شهرسازی در حدود 40سال است که به فعالیت­های تحقیقاتی خود ادامه می­دهد و هر ساله در روز پژوهش اقدام به برگزاری مراسمی در راستای بزرگداشت این روز و قدرانی از پژوهشگران برتر منتخب در مرکز و همچنین دیگر نقاط کشور، می­‌پردازد.

همواره بررسی وضعیت امور پژوهشی از مهمترین اهداف و دغدغه­های مسئولین مرکز می­باشد که در این راستا اقدام به بررسی وضعیت امور پژوهش، تحقیق و توسعه در دنیا و مقایسه شرایط کشورهای پیشرو در این زمینه با کشور عزیزمان ایران شده است که امید است بدین طریق بتوان علاوه بر نشان دادن وضعیت تحقیق و توسعه در دنیا به عنوان عاملی مهم در پیشرفت هر کشور، مسئولان کشور نیز به وضعیت بحرانی تحقیق و توسعه در ایران و کمبودهای مالی و ظرفیت­‌های موجود در این زمینه آگاهی پیدا کرده و بیش از پیش بر این موضوع توجه مقتضی مبذول کنند. از مهمترین محورهای تحقیقاتی مرکز می‌­توان به موارد زیر اشاره داشت. -تدوین و اجرای طرح جامع کاهش خطر پذیری سیستم‌های حمل و نقل کشور (راه، راه آهن، بندر و فرودگاه) در مقابل پدیده­های ( بلایای) طبیعی با اولویت زلزله در سطوح ملی و استانی؛
-تدوین ضوابط، معیارها و دستورالعمل­های (زیست محیطی، فنی، مدیریتی) جهت طراحی، اجرا و مدیریت بهره برداری زیرساخت های عمرانی و حمل و نقل؛
-تدوین طرح جامع حمل و نقل در سطوح ملی و استانی؛
-ارائه راهکارهای نوین در بهبود، توسعه و افزایش بهره وری ناوگان حمل و نقل کشور؛
-بهینه سازی مصرف انرژی و استفاده از فناوری­های نوین و انرژی­های تجدید پذیر در سیستم­های حمل و نقل و عمران؛
-مقاوم سازی ساختمان­‌ها و ابنیه­‌های فنی با استفاده از روش­ها و فناوری­های نوین در جهت افزایش بهره وری در حوزه حمل و نقل  و عمران؛
-ایجاد سند راهبردی ارتقاء مدیریت پروژه های عمرانی و ارزیابی اثرات پیاده سازی نظام فنی و اجرایی در طرح­های عمرانی؛
-پهنه بندی لرزه­ای برای شهرهای کشور و تدوین طرح جامع ایمنی حمل و نقل. 3- تحقیق و توسعه در دنیا
تحقیق و توسعه به عنوان فرآیندی شناخته شده است که با معرفی و ایجاد تکنولوژی­های نو و محصولات جدید، به پشیبرد اهداف و منافع بشری یاری می­رساند. به طور کلی فرآیند تحقیق و توسعه کشور به کشور و سال به سال متغیر است و در طول نیم قرن گذشته همواره با فراز و نشیب­‌هایی روبرو بوده است. افزایش در سرمایه گذاری­های مربوط به تحقیق و توسعه در آسیا، بالاخص در کشور چین و همچنین رشد متوالی آن در آمریکای شمالی نشاندهنده رقابت پایدار، امن و سالم مبحث تحقیق و توسعه در میان کشورهای صنعتی هستند.

بر اساس پیش بینی­های انجام شده توسط مرکز تحقیقات صنعتی واشنگتن در خصوص تحقیق و توسعه جهانی، سرمایه گذاری در این بخش در سال 2016 میلادی با رشد 65/3 درصدی به مقدار 948/1 تریلیون دلار در سر تا سر دنیا رسیده است.

کشورهای آسیایی از قبیل چین، ژاپن، هند و کره جنوبی در حال حاضر 40 درصد از سرمایه‌گذاری­های جهانی، در بخش تحقیق و توسعه را به خود اختصاص داده اند، درحالی که آمریکای شمالی و اروپا در حال حاضر به ترتیب کمتر از 30 درصد و کمی بیشتر از 20 درصد از سرمایه­های خود را به این بخش واگذار نموده­اند.  مابقی کشورها ازقبیل روسیه، آفریقا، آمریکای جنوبی و خاور میانه به طور کلی 8/8 درصد از سهم تحقیق و توسعه دنیا را، به همراه متوسط رشد ترکیبی 5/1 درصدی، به خود اختصاص می‌دهند.

در راستای تفهیم روند تغییرات در مورد سهم هر کشور در مورد مخارج مربوط به تحقیق و توسعه جهانی، مطابق جدول 1، اقتصاد آسیا همواره سریعتر از اقتصاد دیگر کشورهای دنیا رشد کرده است و سرمایه گذاری این کشورها در بخش تحقیق و توسعه معمولاً با نرخی چندین برابر مورد مربوط به کشورهای آمریکایی و اروپایی همراه بوده است. بدین ترتیب افزایش در سهم سرمایه گذاری در تحقیق  توسعه در آسیا همواره بیشتر از مابقی کشورهای دنیا بوده و سالانه با رشد تقریباً 1 درصدی همراه شده است، در حالی که این سهم در کشورهای اروپایی و آمریکایی همواره با کاهش روبرو بوده است.
جدول 1. سهم كشورهای مختلف در هزینه­‌های تحقیق و توسعه جهانی

 
رشد در تحقیق و توسعه در یک کشور توسط رشد اقتصادی آن کشور، بر اساس شاخص تولید ناخالص مل بیان می­‌شود.  رشد تولید ناخالص ملی مطابق مقادیر ثبت شده توسط گزارشات صندوق پول بین‌المللی در سال 2016 افزایشی 3/6 درصدی را در چین، افزایش 8/2 درصدی در آمریکا و افزایشی بسیار کمتر را برای کشورهای اروپایی پیش بینی کرده است. با توجه به این موارد، رشد شاخص تولید ناخالص ملی آمریکا همواره بیشتر از دیگر رقبای موجود در این عرصه است.

همچنین هند با انتظار بالایی در مورد افزایش در مقادیر تولید ناخالص ملی همراه است که این مقادیر عبارت بوده­‌اند از 3/7% برای سال 2015 و 5/7 درصد برای سال 2016.  اما به طور کلی تولید ناخالص ملی کشور هند همچنین سرمایه گذاری این کشور در بخش تحقیق و توسعه همواره کمتر از چین یا ایالات متحده آمریکاست.

بدین صورت که مقادیر سرمایه‌گذاری کشور هند در زمینه تحقیق و توسعه کمتر از 1 درصد تولید ناخالص ملی این کشور، است. به هر روی، رشد بالای تولید ناخالص ملی کشور هند در چند سال اخیر و برنامه­‌ریزی­‌های بلند مدت و تعهد این کشور نسبت به بخش تحقیق و توسعه، هم اکنون موجب قرار گرفتن هند در رده ششمین کشور در زمینه هزینه­‌های تخصیصی به تحقیق و توسعه گشته است. همچنین هند در نظر دارد تا سال 2018، بتواند از کشورهای کره جنوبی و آلمان که به ترتیب پنجمین و چهارمین کشورها در زمینه مجموع سرمایه گذاری­ های تخصیصی به تحقیق و توسعه هستند، پیشی بگیرد.

همچنین چین علی­رغم داشتن روندی کاهشی­ در زمینه رشد اقتصادی در سال گذشته، که موجب اختلال در اقتصاد جهانی نیز شد، برنامه ریزی مناسبی را برای سرمایه­‍‌گذاری در زمینه تحقیق و توسعه (برنامه­ای پنج ساله) مد نظر قرار داده است که به موجبات آن قادر خواهد بود که همواره بلارقیب در زمینه تحقیق و توسعه باقی بماند و به کنار زدن دیگر رقبا در این زمینه ادامه دهد. لازم به ذکر است که کاهش رخ داده در زمینه اقتصادکشور چین، تنها از 8 درصد رشد اقتصادی در سال 2015 به 7-8/6 درصد در سال 2016، رسیده است.

شکل 1، گزارشی تصویری از وضعیت کشورها و قاره­‌ها و مناطق مختلف دنیا در زمینه تحقیق و توسعه در سال 2016 میلادی را ارائه می­دهد. ابعاد دایره­ها بازگو کننده مقادیر نسبی تحقیق و توسعه سالانه هر کشور هستند.



شکل 1. وضعیت کشورها و قاره­ها و مناطق مختلف دنیا در زمینه تحقیق و توسعه در سال 2016 میلادی
 
در راستای توضیح شکل بالا لازم به ذکر است که همانطور که مشخص شده دایره­های زرد رنگ نشاندهنده کشورهای واقع شده در منطقه آسیا و اقیانوسه می­باشند که ابعاد دایره­ها و نسبت­های اشغالی از شکل توسط آن­ها، تأیید کننده گفته پیشین در مورد سهم بالای قاره آسیا در مورد تحقیق و توسعه است. همچنین همانطور که از شکل پیداست، آمریکا، چین، ژاپن و کره جنوبی مقادیر نسبی نسبتاً بالایی از مخارج صرف شده در مورد تحقیق و توسعه را دارا هستند. نظر به شکل 1، همچنین می­توان وضعیت مخارج صرف شده در مورد تحقیق و توسعه در ایران را نیز مشاهده کرد که ابعاد کوچک دایره سبز رنگ با جای دادن ایران در میان کشورهای خاورمیانه، بازگو کننده شرایط نه چندان مناسب ایران در این زمینه است.

جدول 2، پیش بینی انجام شده در مورد هزینه­های ناخالص صرف شده در مبحث تحقیق و توسعه را توصیف می­ کند. این جدول سه مورد شاخص تولید ناخالص ملی، مقادیر تحقیق و توسعه به عنوان درصدی از شاخص تولید ناخالص ملی و همچنین  هزینه­های ناخالص صرف شده در مبحث تحقیق و توسعه را در سه سال متوالی از 2014 تا پایان 2016، ارائه می­دهد. لازم به ذکر است که جدول 2، بر اساس شاخص GERD ترتیب دهی شده است. بدین صورت که از بالا به پایین روند تغیرات GERD در هر سه سال به طور متوسط روندی کاهشی را دارا بوده است. درباره این جدول می­توان بیان داشت که  آمریکا و چین در هر سه سال همواره از لحاظ شاخص تولید ناخالص ملی به ترتیب در رده­های اول و دوم از جدول قرار گرفته­ اند و همواره روندی افزایشی داشته اند.

در تمامی سال­ها، درصدی از تولید ناخالص ملی که صرف تحقیق و توسعه گشته، در مورد آمریکا مقادیر بالاتری نسبت به چین دارا بوده است، اما برای کشور چین این عامل روندی صعودی داشته و برای آمریکا روند پیش رو، نزولی می­باشد. اما در مورد شاخص GERD برای آمریکا، این عامل مقادیر بالاتری را نسبت به چین به خود اختصاص داده و هر ساله برای هر دو کشور روندی افزایشی را دارا بوده است. در مورد ایران نیز باید عنوان داشت که با قرار گیری در رتبه 21 در جدول 2، از لحاظ هزینه­های ناخالص صرف شده در مبحث تحقیق و توسعه GERD و دارا بودن مقدار حدوداً 1 درصد از تولید ناخالص ملی که صرف تحقیق و توسعه می‌شود، متأسفانه در وضعیت خیلی مناسبی قرار نگرفته است.
 
جدول 2. بررسی شاخص­ تولید ناخالص ملی، منابع مالی اختصاصی به تحقیق و توسعه بر اساس تولید ناخالص ملی و هزینه ­های ناخالص صرف شده در مبحث تحقیق و توسعه در دنیا

 
در مورد تحقیق و توسعه تا سال 2020، در حدود 19 درصد از محققان در سرتاسر دنیا بر این عقیده­اند که مبحث تحقیق و توسعه در آینده با افزایش چشم گیری روبرو خواهد بود. همچنین در حدود 38 درصد از محققان نیز بر این باورند که تحقیق و توسعه تا سال 2020 افزیش خواهد یافت اما این افزایش به آرامی صورت خواهد گرفت. از طرف دیگر در حدود 31، 7 و 4 درصد از محققان نیز معتقدند که تحقیق و توسعه تا سال 2020 به ترتیب، روندی ثابت، کاهش اندک و کاهشی چشم گیر خواهد داشت. با توجه به این موارد می­توان عنوان داشت که بیش از نیمی از محققان بر این باورند که تا سال 2020، بودجه­ های تخصیصی به تحقیق و توسعه در سرتاسر دنیا روندی افزایشی خواهند داشت و در مجموع درصد بسیار کمی از محققان بر سر این موضوع که تحقیق و توسعه تا سال 2020 کاهش خواهد یافت، اتفاق رأی دارند.

همچنین شکل 2، در زمینه بودجه­ های تخصیصی به مبحث تحقیق و توسعه در آینده بازگو کننده این است که در مورد سرمایه گذاری در زمینه تحقیق و توسعه، چین رتبه دوم را در میان دیگر کشورها به خود اختصاص داده است. در زمینه برابری قدرت خرید[5] چین بالاترین قدرت اقتصادی را داراست چرا که از لحاظ درآمد ناخالص ملی چین در رتبه اول در دنیا قرار گرفته است که این روند تا سال 2028 به صورت افزایشی ادامه خواهد یافت. آمریکا نیز روندی افزایشی در زمینه برابری قدرت خرید را داراست اما در سال­های 2028-2026 چین از آمریکا نیز از نظر مقدار عددی برابری قدرت خرید، پیشی خواهد گرفت. اروپا نیز روندی افزایشی در PPP را دارا خواهد بود اما همواره مقادیر آن از چین و آمریکا بسیار کمتر است.
 



4- تحقیق و توسعه در ایران
در مورد مبحث تحقیق و توسعه در ایران اهم سیاست­های كلی علم و فناوری شامل موارد زیر می­باشند،  ارتقاء جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری و تبدیل ایران به قطب علمی و فناوری جهان اسلام؛
 توسعه علوم پایه و تحقیقات بنیادی؛
افزایش بودجه تحقیق و پژوهش به حداقل 4 % تولید ناخالص ملی تا پایان سال 1404 با تأکید بر مصرف بهینه منابع و ارتقاء بهره وری؛
افزایش سهم علم و فناوری در اقتصاد و درآمد ملی، ازدیاد توان ملی و ارتقاء کارآمدی؛
حمایت مادی و معنوی از فرآیند تبدیل ایده به محصول و افزایش سهم تولید محصولات و خدمات مبتنی بر دانش پیشرفته و فناوری داخلی در تولید ناخالص داخلی با هدف دستیابی به سهم 50 درصد؛
ایجاد بستر و فضای مناسب برای محققین جهت انجام تحقیقات بنیادی، توسعه ای، کاربردی و
برقراری ارتباط فعال با سیاست گذاران و متولیان پژوهش و فناوری و قطب های علمی کشور.  
در شکل 3، نمودار مربوط به تملک دارایی سرمایه­ای ملی دستگاه­های تابعه وزارت راه و شهرسازی را در دو سال 1394 و 1395 مورد مقایسه قرار گرفته است. همانطور که از این شکل بر می­آید، در کل مقادیرتملک دارایی­های سرمایه­ای در سال 1395 نسبت به مقادیر مربوط به آن در سال 1394، در حدود 3/1 برابر شده است. شکل 4، هزینه امور پژوهشی شرکت­های دولتی تابعه وزارت راه و شهر سازی را ارائه داده است. مجدداً با توجه به شکل 4، در کل هزینه امور پژوهشی شرکت­های دولتی تابعه وزارت راه و شهر سازی نسبت به مقادیر مربوط به آن در سال 1394، کمتر از 1 برابر شده است. در مجموع در سال 1395، حدود 13/0 درصد از مجموع تملک دارایی سرمایه ملی، مربوطه به هزینه امور پژوهشی شرکت­های دولتی تابعه وزارت راه و شهر سازی، است.

همچنین در مجموع در سال 1394، حدود 16/0 درصد از مجموع تملک دارایی سرمایه ملی، صرف هزینه امور پژوهشی شرکت­‌های دولتی تابعه وزارت راه و شهر سازی شده است که متأسفانه علی رغم افزایش در کل مقدار تملک دارایی­های سرمایه‌­ای در سال 1395، و حتی هزینه امور پژوهشی شرکت‌های دولتی تابعه وزارت راه و شهر سازی، شاهد کاهش در بودجه اختصاصی در بخش امور پژوهشی هستند که می­‌بایست مد نظر قرار گیرد. با توجه به موارد عنوان شده، می­‌توان به بودجه تخصیصی بسیار پایین به امور پژوهشی در مقایسه با مجموع دارایی­ های تخصیصی پی برد که موردی بسیار مهم و نیازمند به رسیدگی کارشناسانه هستند.
 

شکل 3. نمودار مربوط به تملک دارایی سرمایه­ای ملی دستگاه­های تابعه وزارت راه و شهرسازی


 

شکل 4. نمودار مربوط به هزینه امور پژوهشی شرکت های دولتی تابعه وزارت راه و شهر سازی
 
با توجه به موارد اشاره شده در بالا و آگاهی کامل از اهمیت تحقیق و پژوهش در دنیا، با توجه به مشکلات موجود در زمینه بودجه­‌های تخصیصی و اعتبارات بسیار پایین در این زمینه در ایران، موضوعاتی در مورد مسائل عمرانی توسط كمیسیون حمل و نقل و عمران شناسایی شده­‌اند، که در جدول 4، به همراه ذکر راهکارهای پیشنهادی برای آن­ها، گرد هم آورده شده‌­اند.
 
 
 
جدول 4. موضوعات پیشنهادی برای حل مسئله‌های شناسایی شده كمیسیون حمل و نقل و عمران

 5- نتیجه گیری
به طور کلی با توجه به موارد ذکر شده و نظر به هزینه­های بحرانی انجام شده در بخشهای مختلف حمل و نقل، مسکن و شهرسازی در کشور؛ نیاز مبرم به اهمیت دادن به مقوله تحقیق و توسعه در این بخش­ها ضروری به نظر می­‌رسد.

سرمایه گذاری یک الی دو درصد از سرمایه­ گذاری انجام گرفته به منظور تحقیق و توسعه در راستای بهره وری بالاتر و هزینه کرد بهینه، طولانی نمودن عمر مفید زیرساخت­ها و افزایش ایمنی 99 درصدی در سرمایه­‌گذاری­های انجام شده، توقع حداقل است که امید است در سال­های آتی برآورده شود.

در کل درصد هزینه­‌های امور پژوهشی شرکت­های تابعه وزارت راه و شهرسازی بسیار کمتر از معیارهای پذیرفته شده مشابه در سطح بین المللی است که باید این مورد مد نظر قرار گیرد. همچنین در مورد شاخص تولید ناخالص ملی که معیاری مناسب برای نشان دادن سطح پیشرفت تحقیق و توسعه در هر کشوری می­باشد نیز مقادیر بسیار پایین آن در ایران در مقایسه با برخی دیگر از کشورهای آسیایی جای بررسی و نگرشی دقیق در این زمینه دارد و می­بایست برنامه ریزی­ای مدون و صحیح و طولانی مدت در این مورد توسط کارشناسان آگاه صورت پذیرد.