◄ انتخاب مسیری که سرنوشت شما را تعیین خواهد کرد!

وبلاگ مجتبی لشکر بلوکی-۵۰ سال پیش ماشین های حمل بار مانند لیفتراک هنوز ساخته نشده بودند. یکی از حرفه های رایج، حرفه باربری بود. باربرها، تشکل های حرفه ای خاص خود را داشتند، مکان های مشخصی برای جمع شدن دور هم تعریف کرده بودند. حتی مسابقات ورزشی مانند وزنه برداری و مچ انداختن که توانمندی بدنی آنها را نشان می داد نیز جزئی از این فعالیتهای جانبی بود.

اما زمانه عوض شد! با آمدن لیفتراک و سایر ماشین آلات صنعتی حمل بار، به مرور حجم تقاضا برای این افراد کاهش پیدا کرد. بخشی از این افراد تلاش کردند که با تقویت توان جسمی خود، در رقابت با سایر همکاران، شانس خودشان را برای یافتن یک شغل افزایش دهند. به مرور که تعداد کمتری باربر نیاز بود، این رقابت هم شدیدتر شد. به عبارتی دیگر هر باربری شانس اینکه کاری به او داده شود  را نداشت. دایره پذیرش این محافل حرفه ای هم تنگ تر شد و به سختی افراد جدیدی را به این حرفه راه می دادند. و توجیحات زیادی از طرف باربرهای قدیمی مطرح می شد که این ماشین های صنعتی مضر هستند، دقت کافی برای حمل بار را ندارد، در جاهایی که دلسوزی و ظرافتهای کاری که یک باربر حرفه ای فقط می تواند به خرج دهد، این ماشین آلات فقط کار را خراب می کنند و ... در کنار این تحولات، به مررو دستمزدهای باربرها کاهش پیدا کرد، کارهایی که به آنها محول می شد عمدتا در مکانهای دور افتاده یا حالتهای خاصی بود که هنوز ماشینهای حمل بار نیامده بودند.

کار به جایی رسید که در عرض ۵۰ سال، تقریبا بیش از ۷۰ درصد از بازار حمل بار توسط باربرها از بین رفت و این حرفه به مرور رو به انقراض گذاشت.

اما عده ای مسیر دیگری رفتند! برخلاف عده ای که واکنش هیجانی داشتند و سعی کردند که جا پای خود را در آن حرفه محکم تر کنند، تعدادی از باربرها مسیر دیگری را در پیش گرفتند. این باربرها به یادگیری رانندگی ماشین های حمل بار پرداختند. این مهارت، در کنار بقیه توانمندیهای آنها مانند شناخت کارفرمایان، آشنایی با نیازمندیهای حمل بار و شناخت انواع بار و ملاحظات حمل باعث شد که به عنوان گزینه های برتر برای انتخاب رانندگان لیفتراک قرار گیرند. هرچند که در ابتدای مسیر یادگیری نحوه هدایت لیفتراک سخت تر از قوی تر کردن بازوان برای حمل بارها به شکل دستی بود.

تحلیل و تجویز راهبردی:

ما در زندگی شخصی، اداره سازمان و کشورداری دو مسیر کلی برای توسعه توانمندی ها و مهارت ها داریم.

مسیر عمودی: یعنی اینکه در همان مهارت ها یا توانمندی هایی که داریم عمیق تر شویم و مهارت های تخصصی مان را افزایش دهیم. این به ما کمک می کنند که آنچه را که تا به حال انجام می داده ایم را بهینه تر و با کیفیت تر انجام دهیم.

مسیر جانبی یا افقی: مهارت های مکمل دیگر را به مهارت های فعلی مان بیافزاییم. این کار باعث می شود فرصتهای حرفه ای جدیدی را برای خودمان فراهم کنیم و اثربخشی مهارتهای موجود خودمان را افزایش دهیم.

جهت حرکت بسیار تعیین کننده است. هر دو دسته از باربرها تلاش کردند پرداختند. دسته اول در راستای ماندن در حرفه ی در حال انقراض خودشان همان مهارت های قبلی را توسعه دادند و دسته دوم در جهت حرکت به سمت حرفه های جدید مهارت های مکمل یا جدید آموختند. بنابراین جهت حرکت می تواند بسیار حیاتی باشد.

در سطح سازمان، فرض کنید که شما مهارت تولید و مهندسی بالایی دارید اما محصولات شما فروش نمی رود. می توانید مجددا روی توانمندی های تکنولوژیک خود کار کنید و محصولات پیشرفته تر و کیفی تری بسازید (مسیر عمودی) یا اینکه مهارت های بازارسازی و بازاریابی خود را توسعه دهید (مسیر جانبی).

بگذارید در سطح کشورداری نیز مثال بزنم. ما جذابیت های زیادی در حوزه توریسم داریم و البته از زیرساخت های ضعیف مانند صنعت هتلینگ و اقامت رنج می بریم. می توانیم روی این موضوع متمرکز شویم که هتل های لوکس تر، شیک تر و بیشتری ایجاد کنیم (مسیر عمودی) یا اینکه با تورهای گردشگری جهانی ارتباط برقرار کنیم برای جذب بیشتر مشتری با همین سطح از امکانات موجود و ایجاد کمپین ایران گردی در فضای مجازی. (مسیر افقی)

با توجه به اینکه شرایط بیرونی چگونه است و اینکه وضعیت مهارتی ما چیست، باید دست به انتخاب بزنیم و جهت را مشخص کنیم، عمودی یا جانبی یا هر دو؟ به عنوان مثال اگر مهارت های ما عمدتا حول یک یا چند محور بسیار تخصصی شکل گرفته است یا این که حرفه ما در حال تغییر کردن است، مسیر افقی اولویت بیشتری خواهد داشت. ولی اگر ما تازه وارد هستیم و هنوز مهارت ویژه ای در حوزه تخصصی ای که کار می کنیم ، نداریم، فعلا باید مسیر عمودی را پیش ببریم.

دقت کنید که اگر در پیچ های تاریخی درست مسیر خود را انتخاب نکنیم، این اشکال جاده نیست این اشکال مسیریابی ماست.