فرسودگی ناوگان؛ مشکل اساسی صنعت حمل و نقل هوایی
وبلاگ تین نیوز | احمد خرم، وزیر اسبق راه پس از سانحه هوایی اخیر در گفت و گو با آرمان به تشریح وضعیت صنعت حمل و نقل كشور پرداخت. او معتقد است تحریم‌ها، بر كشور ما آثار و تبعات متفاوتی داشته و دارد.
این گفت و گو را در زیر می خوانید:
مسئولان چگونه اجازه دادند ایران140پرواز کند؟
ما باید به نوسازی صنعت حمل‌و‌نقل كشور می‌پرداختیم. متاسفانه در سال‌های گذشته به توسعه صنعت حمل‌و‌نقل كشور نپرداختیم. بهانه این بود كه تحریم‌ها مانع نوسازی است اما می‌شد تحریم‌ها را دور زد یا حتی می‌توانستیم به توان داخلی تكیه كنیم.مهمترین مساله ما این است كه مسئولین تصمیماتشان را سریع نمی‌گیرند، یعنی توان تصمیم‌گیری برخی‌شان ضعیف است. مساله دوم بی‌توجهی دولت‌ها به ناوگان حمل‌و‌نقل كشور است. سومین مساله‌ای كه باعث كهنه شدن و فرسوده شدن ناوگان شده، آزادنشدن قیمت بلیت‌های هواپیماست. همیشه دولت دست روی قیمت
بلیت‌ها گذاشته و نگذاشته است كه قیمت آنها آزاد شود. مساله چهارم، هواپیمای آنتونوف140 یا همان ایران140 است. شما می‌دانید كه این هواپیما تنها هواپیمای مسافری است كه ما توان تولید آن را به كمك اوكراین داریم. تولید این هواپیما مقرون به‌صرفه و اقتصادی نبوده و هواپیمایی كشوری پرواز این هواپیما را تایید نكرده است. به ایرلاین‌ها هم ابلاغ شده كه از این هواپیما استفاده نكنند. حال چه اتفاقی افتاده كه این هواپیما پرواز كرده است. سوال اینجاست كه مسئولان چگونه اجازه دادند كه این هواپیما پرواز كند آن هم پرواز مسافری؛ اگر پرواز نظامی رخ داد مسلما قضیه دیگری است و ریسك آن
را نهادهای نظامی باید بپذیرند اما هواپیمایی كشوری، استانداردهای جهانی خود را دارد؛ بنابر این استانداردهای جهانی برای یك پرواز باید شرایطی محقق شود. اگر هواپیمای دیروز بر خلاف این استانداردها پرواز كرده بنابراین مسئولان باید تخطی از قانون را مورد بررسی قرار دهند. احمد خرم در ادامه افزود: نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل حمایت جدی و اراده دولت را می‌خواهد. ناوگان فعلی حمل‌و‌نقل كشور ناوگانی نیست كه بشود در شرایط فعلی مسافر را با آن جابه‌جا كرد. راه به‌روزسازی صنعت حمل‌و‌نقل كشور برداشتن پول از صندوق توسعه است باید منابع مالی جدیدی به صنعت
حمل‌و‌نقل تزریق شود بنابراین هیچ‌كس نمی‌تواند تمام مشكل را در تحریم‌ها ببیند. البته هیچ‌كس منكر نقش تحریم‌ها نیست.
نقش تحریم‌ها بر بخش های مختلف کشور چه بود؟
به نظرمن تحریم‌ها آثار و تبعات منفی زیادی بر اقتصاد ما دارد اما آیا ما تبعات آن را پذیرفته‌ایم. در زمینه تجارت، حمل‌و‌نقل و صنعت کشور ضعیف شده به‌خصوص در 3-4 سال اخیر فشار خیلی سنگین بوده، این که طاقت ملت بیش از این حرفهاست حرف درستی است ولی نتیجه درستی از یک برنامه نیست. حدود 4سال پیش گزارشی تهیه کردم و به شورای راهبردی حمل‌و‌نقل مجمع تشخیص مصلحت دادم. ابتدا یک گزارش بود و در جلسه از من خواستند مکتوب کنم، در 4 صفحه مکتوب کردم و بعداً خواستند که آن را جامع‌تر کنم و من در 17صفحه آن را کامل
کردم. این گزارش نشان می‌داد که در سال90، هزینه و خسارت ناشی از تحریم‌ها که هنوز قطعنامه‌ها کامل نبود، تحریم‌ها و فشارهای یکجانبه آمریکا و اروپا اعمال نشده بود به نظر می‌رسید سالانه حدود 102میلیارد دلار است، من سال 91 آن را به‌روز کردم حدود 160میلیارد دلار و سال92 آنچه قابل محاسبه جمع زده و به رقم درآورده شد حدود 200 میلیارد دلار می‌شد. آقای روحانی هم فکر می‌کنم این تبعات را می‌داند چون قبلاً هم دست‌اندرکار مذاکرات بوده و تاثیراتش را می‌بیند چرا که بیشترین عمر خدمتی خود را به موضوع روابط خارجی و حل مسائل تحریم صرف کرده‌اند. خرم ادامه داد: ممکن
است بپرسید از کجا می‌گویید 100میلیارد دلار یا 160میلیارد دلار. توسعه و رشد اقتصادی کشورمان با یک آهنگی در حال حرکت بود. از میانگین3 درصد رشد اقتصادی در دولت قبل از خاتمی به 4.8، 6.5 و 7.4 در دوران خاتمی رسیدیم. با 7.4 دولت به آقای احمدی‌نژاد تحویل شد و با منهای5.6 تحویل گرفته شد.
رشد اقتصادی 7.4درصد و 8 درصد برنامه چهارم باید 10سال ادامه پیدا می‌کرد تا کشور به لحاظ اقتصادی جان بگیرد. مقصر دولت‌های نهم و دهم هستند اما تبعات آن دامن دولت آقای روحانی را گرفته است. اینکه الان بیاییم وضیت موجود را بررسی کنیم و راهکار بدهیم و اگر راهکار داده نشد یا با تأخیر انجام شد به گردن دولت بیندازیم بی‌انصافی و برخورد سیاسی‌کارانه است ولی یک کارهایی را کاملاً می‌شود انجام داد.
الان در جریان پروژه‌ای برای نوسازی ناوگان باری کشور هستم. 10ماه است که داریم پیگیری می‌کنیم و کار هم برای نوسازی و هم برای توسعه ناوگان کاملاً عملی است این اتفاق اولاً کارخانه‌های خودروی دیزلی را فعال می‌کند. ایران خودرو دیزل، زامیاد، سایپا دیزل، اینها فعال می‌شوند. دوم اینکه هزینه‌های حمل‌و‌نقل پایین می‌آید. کامیون بالای 25 سال، 70لیتر در 100 کیلومتر مصرف می‌کند. کامیونهای جدید 33 لیتر مصرف می‌کنند یعنی هر ماشینی که نوسازی می‌شود مصرف آن نصف می‌شود و همچنین 2 تن بار اضافه‌تر می‌تواند بزند. وزن کشنده کامیون 25سال پیش 2تن
بیشتر از کامیونهای امروز است و 2 تن هم به بارش اضافه می‌شود یعنی پروژه واقعاً اقتصادی می‌شود. در حد اینکه 10هزار دستگاه وارد کشور شود همه چیز برای آن آماده است. اما دولت تصمیم نمی‌گیرد، دلیل آن هم این است که وزرا می‌ترسند تصمیم بگیرند و دقیقا به همین دلیل است كه نه وزیر صنعت می‌تواند برای هواپیمای سقوط كرده تصمیم بگیرد و نه وزیر راه.
مهمترین مشکل بخش حمل و نقل هوایی چیست؟
معتقدم صنعت حمل‌و‌نقل هوایی از این مزیت برخوردار است که نقاط کمتر توسعه‌یافته کشور را به توسعه برساند اما یکی از مشکلات اساسی صنعت حمل‌و‌نقل هوایی، فرسودگی ناوگان است. فرسودگی هم نگران‌‌کننده و هراس‌‌آفرین است. به‌دلیل این فرسودگی نه تنها مصرف قطعه که خواب هواپیماها نیز بالا رفته است. بنابراین نوسازی ناوگان و نوسازی تجهیزات ناوبری که اکنون دیگر به‌دلیل فرسودگی کارایی خود را از دست داده یکی از چالش‌های اساسی است. این تجهیزات متعلق به دو نسل پیش است. در واقع دو فاکتور مهم، تحت‌تاثیر فرسودگی ناوگان است. نخست، تعداد مسافری که در
طول سال جابه‌جا می‌شود و فاکتور دیگر نیز بهره‌وری هواپیماست. اینکه هواپیما در 24ساعت به‌طور متوسط چند ساعت در پرواز است که این فاکتور در نرخ‌گذاری بسیار تعیین‌کننده است. عوامل متعددی در افت این شاخص موثرند و فقط برنامه‌ریزی ایرلاین‌ها در آن دخیل نیست. این می‌تواند به‌دلیل بی‌برنامگی شرکت فرودگاه‌ها و هواپیمایی کشوری و همچنین بی‌توجهی دولت و مجلس هم باشد.
چه باید كرد؟
یکشنبه گذشته هم هواپیمایی سقوط كرد و حدود 40نفر كشته شدند لزومی ندارد که در این وضعیت هواپیما خریداری کنیم اما می‌توانیم همین هواپیماهای موجود را سرپا نگه داریم. این امکان باید برای ایرلاین‌های داخلی فراهم شود که از طریق کشور‌های ثالث بتوانند پول‌های خود را منتقل کنند. دفاتر خارجی این شرکت‌ها، چه دفاتری که ایرانی است و چه آنها که پیمانکار ما هستند در پرداخت‌ها دچار مشکل هستند. این مساله را باید به هر شکلی حل کرد. وزیر اسبق راه ادامه داد: اما دیدگاه من این است که راه برون‌رفت از این وضعیت تعامل با دنیاست. یعنی باید
تغییراتی در روش‌ها و رفتار‌های خود ایجاد کنیم. باید تا آنجا که ممکن است و منافع ملی اجازه می‌دهد از تقابل با دنیا که اجماع جهانی علیه کشور ایجاد می‌کند، پرهیز کرد.
