شرایط بیمه‌ها پس از الزام کشتی‌ها به استفاده از سوخت کم سولفور

انطباق طرح‌ها و نقشه‌های یک شناور با قوانین موسسات رده‌بندی، استانداردهای اداره دریایی پرچم شناور، قوانین و استانداردهای منتج از کد و کنوانیسون‌های مصوب در سازمان بین‌المللی دریایی (International Maritime Organization از سازمان‌های تخصصی زیر مجموعه سازمان ملل متحد) در حوزه‌های ایمنی، امنیت، محیط زیست و آموزش و تائید شایستگی دریانوردان برای کار بر روی شناورها و نیز قوانین و مقررات مصوب در سازمان بین‌المللی کار و در پایان واکاوی دقیق حوادث پیش آمده برای شناور و خدمه آنها از بدو تولد تا کنون (پس از تکمیل فرایند ساخت تا زمان بیمه شدن) موضوع بسیار مهمی است که شرکت‌های بیمه باید در فرایند شناسایی و ارزیابی ریسک‌های یک شناور در بدو بیمه نمودن، به آنها توجه ویژه‌ای نمایند.

به روز نمودن قوانین و مقررات اشاره شده و لازم‌الاجرا شدن آنها توسط ذی‌نفعان مرتبط از طریق مکانیزم‌های تعریف شده بین‌المللی که به ضمائم کنوانسیون‌ها معروف شده‌اند، موضوع مهم دیگری است که شرکت‌های بیمه باید از آنها مطلع باشند، چرا که ضمائم جدید به کنوانسیون‌های مصوب و لازم الأجراء بین‌المللی، باعث تغییراتی در پروفایل ریسک‌های یک شناور می‌شوند و این یعنی بیمه‌نامه‌های صادر شده پیشین باید در اسرع وقت مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرند.

از جمله این ضمائم می‌توان به ضمیمه ششم کنوانسیون مارپل (کنوانسیون پیشگیری از آلودگی دریا توسط شناورها) اشاره کرد که از تاریخ اول ژانویه سال 2020 برای تمامی شناورها لازم الأجرا می‌شود، البته از هشت سال پیش این مهم در دستور کار سازمان بین‌المللی دریایی قرار گرفته بود و سازمان بنادر و دریانوردی ایران هم مطلع بود. هدف از اجرای این ضمیمه، کاهش انتشار گاز SOx از دودکش کشتی‌ها است که استفاده از سوخت سنگین با سولفور حداکثر 0.5 درصد، استفاده از سوخت مازوت یا سنگین فعلی با سولفور 3.5 درصد ولی با خرید و نصب دستگاه تصفیه کننده گاز خروجی از دودکش‌ها بر روی شناورها (ارزش هر دستگاه با توجه به نوع و سایز شناور متغیر است ولی از 2 تا 4 میلیون دلار می‌باشد) و یا جایگزینی سوخت فعلی کشتی‌ها (سوخت سنگین با سولفور 3.5 درصد) با LNG تنها راهکارهای موجود برای انطباق با ضمیمه ششم است که هر یک از این اقدامات باعث می‌شود تا پروفایل ریسک یک شناور، دستخوش تغییرات اساسی شوند و این نکته مهمی است که باید شرکت‌های بیمه به آن توجه ویژه کنند.   

در پایان توجه مسئولان بیمه مرکزی را به موارد ذیل جلب می‌نمایم:

1. فراخوان، بازبینی و اصلاح بیمه نامه‌های صادره برای کشتی‌ها توسط شرکت‌های بیمه در این مدت باقی‌مانده یک ضرورت مهم و اساسی است.
2. ظرفیت‌سازی از طریق آموزش و پژوهش در حوزه مدیریت ریسک‌های مرتبط با صنعت حمل و نقل دریایی، یک ضرورت اساسی و مهم برای صنعت بیمه محسوب می‌شود.
3. شناسایی و ارزیابی علمی و صحیح ریسک تا پیش از صدور یا تمدید بیمه نامه‌های دریایی، در دستور کار شرکت‌های بیمه داخلی قرار گیرد.

وضعیت کنونی شرکت‌های بیمه کشور در حوزه بیمه نامه‌های دریایی:

1. عدم شناسایی و ارزیابی صحیح ریسک‌ها تا پیش از صدور بیمه نامه‌های مرتبط
2. فقدان وجود کارشناسان توانمند و حرفه‌ای در حوزه ارزیابی خسارت‌های دریایی
3. وجود رقابت‌های غیر حرفه‌ای بین تعدادی از بیمه‌گران
4. فقدان کارشناسان توانمند و حرفه‌ای دریایی در شرکت‌های بیمه دریایی (در بخش‌ بازرسی‌های فنی و ایمنی و نیز تدوین محتویات بیمه نامه‌ها)
5. فقدان نظارت کافی و موثر بر عملکرد شرکت‌های بیمه

* مدرس و کارشناس مدیریت ریسک‌های دریایی