◄ انضباط سازمانی، ساز و کار پیشگیری از سانحه

عدم رعایت این دستور‌العمل‌ها و سستی در انجام این کنترل‌ها می‌تواند سال‌ها ادامه داشته باشد و هیچ سانحه‌ای رخ ندهد. عدم وقوع سانحه به معنای موفقیت سازوکار پیشگیری از سانحه در شبکه ریلی نیست. همچنین مجازات مسببین سوانح پس از رخداد آن هم اثر بخش نیست و باعث پیشگیری از تکرار حادثه نمی‌شود.

پیشگیری از بروز سانحه از طریق حذف پتانسیل‌های وقوع آن ممکن است. این‌که مزایا و حقوق و یا حتی پست سازمانی کسانی که کوتاهی آنها موجب سانحه شده است را سلب کنیم هیچ کمکی به پیشگیری از وقوع سانحه بعدی نمی‌کند.اگر می‌خواهیم مزایا و حقوق و پست سازمانی کسانی که کوتاهی کرده‌اند را سلب کنیم باید این کار را در هنگامی انجام بدهیم که کوتاهی رخ داده اما منجر به سانحه نشده است.

معاونان و مدیران و مسئولانی که پس از وقوع سانحه، از مرکز به محل گسیل می‌شوند و سانحه را تفسیر و تعبیر می‌کنند، بهتر است گاهی هم به‌صورت رندم به ایستگاه‌ها و تجهیزات سرکشی کنند و بروند بالای سر مسئول کنترل و اگر در کار او بی‌دقتی و تخلف از مقررات دیدند آن وقت هر تنبیهی خواستند بر سر او و اداره و معاون و مدیر کل درنظر بگیرند.

گاهی هم به‌صورت رندم طول خط را بپیمایند و اگر شکستگی ریل یا فقدان پابند یا شکستگی اتصالی مشاهده کردند که از چشم راهبان دور مانده آن وقت هر تنبیهی خواستند برای راهبان و اداره و معاون و مدیر کل در نظر بگیرند.گاهی هم به‌صورت رندم در پست بازدید، واگن‌ها را بازدید کنند. اگر تیزی چرخ یا فقدان کفشک یا فنر شکسته مشاهده کردند که از چشم مامور دور مانده آن وقت هر تنبیهی خواستند برای مامور و پست بازدید و اداره و معاون و مدیر کل در نظر بگیرند. همین طور در مورد لکوموتیوران، مانورچی و مامور فنی قطار و دیگر ماموران.

وجود یک سیستم نظارت بر عملکرد کارکنان و نظارت بر عملکرد سیستم‌های سازمانی از بدیهیات مدیریت است. ضرورت طراحی و استقرار یک سیستم نظارت و بازرسی با تمرکز بر پیشگیری از سانحه در راستای همین نظارت بر عملکرد سیستم‌های سازمانی است. مامور فنی و اداره و معاون و مدیر کل در ناحیه اگر بدانند که زیر ذره‌بین هستند و چشم و گوشی وجود دارد که آنها را رصد می‌کند و در صورت مشاهده تخلف مجازات در انتظار آنهاست، قطعاً در انجام وظیفه سهل‌انگاری نمی‌کنند و از سوی دیگر، اگر بدانند که بازخواست فقط بعد از وقوع سانحه انجام می‌شود به سمت سهل انگاری سوق داده می‌شوند. مجازات باید پیامد کوتاهی و تخلف از مقررات فنی و کیفیت باشد، نه پیامد سانحه.

این بازرسی همچنین می‌تواند شامل مشاهده شرایط کاری ماموران هم باشد که اگر موانعی برای انجام وظیفه صحیح مامور وجود دارد آن را هم گزارش کند. نمی‌شود از مامور انتظار داشت که بانشاط در سر کارش حاضر شود و 6 دانگ حواسش به ترددها در ایستگاه و بلاک باشد یا سرتاپای واگن را بازدید کند یا تک تک پابندها و ریل‌ها را ببیند و مانورها را به‌سرعت انجام بدهد و قطار را آماده کند اما لباس و کفش و دستکش و چراغ قوه و ابزار مناسب و سایه‌بان و زمان کافی برای انجام وظیفه و تعداد کافی همکار و دستورالعمل و آموزش کافی نداشته باشد. نمی‌شود مامور را بدون امنیت شغلی و امنیت جانی فرستاد زیر واگن یا به طول خط اعزام کرد. اگر از واگن یا لکوموتیو سقوط کرد یا در طول خط با حیوان وحشی برخورد کرد چگونه می‌رسانندش به بیمارستان؟  

اگر دنبال پیشگیری از سانحه هستیم باید هرجا پتانسیل بروز سانحه هست به‌شدت با آن برخورد کنیم. عکس‌العمل بعد از سانحه مانع از تکرار آن نمی‌شود. مامور باید بداند که دائما زیر نظر است:

• هم در مورد دقت در انجام وظائفش و پاسخگو بودن در مقابل سازمان.
• هم در مورد فراهم بودن لوازم و مقدمات انجام ماموریتش از طرف سازمان.

این اسمش می‌شود انظباط سازمانی(1).

جمع بندی و نتیجه گیری: اگر دنبال پیشگیری از سانحه هستیم، باید برای قرار کردن انضباط سازمانی تلاش کنیم.        

پی‌نوشت:     

* کارشناس حمل و نقل