◄ ضرورت برخورداری مدیران از سواد عددی در ایفای نقش سخنگوی سازمان
در یک سازمان، مدیران نقش های مختلفی را ایفا می‌نمایند یکی از نقش‌های مهم مدیران که در کتب مدیریتی از آن در بخش وظایف اطلاعاتی مدیران یادشده است، نقش سخنگو است. در ایفای این نقش مهم مدیر به عنوان سخنگوی سازمان در زمینه ای خاص به توزیع اطلاعات مورد نظر سازمان به افراد یا گروه های خارج از سازمان می‌پردازد.
در یک سازمان، مدیران نقش های مختلفی را ایفا می‌نمایند یکی از نقش‌های مهم مدیران که در کتب مدیریتی از آن در بخش وظایف اطلاعاتی مدیران یادشده است، نقش سخنگو است. در ایفای این نقش مهم مدیر به عنوان سخنگوی سازمان در زمینه ای خاص به توزیع اطلاعات مورد نظر سازمان به افراد یا گروه های خارج از سازمان می‌پردازد.
به‌عنوان مثال، مدیران ریلی برای تبیین استراتژی های سازمان خود با شرکای تجاری یا سایر ذی نفعان لازم است با سایر افراد تأثیرگذار مذاکره و گفت و گو نمایند. این گفتگو توأم با ارائه اطلاعات در دیدار با افراد مختلف اعم از سهامداران، سرمایه گذاران، نمایندگان دولت یا کارگران، و یا سایر مدیران در حوزه های مختلف سیاسی و اجتماعی است تا ضمن تبیین دیدگاه های خود و بازگو نمودن اخبار سازمان؛ پاسخگو و قانع کننده پرسشگران و مطالبه گران باشند. از این‌رو ایفای مؤثر این نقش می‌تواند در نهایت باعث رشد و موفقیت سازمان شود.
بنابراین لازم است مدیر بر مهارت های انسانی مسلط باشد، یکی از این مهارت های انسانی مهارت ارتباطی به معنای استفاده صحیح از اطلاعات در زمان و مکان مناسب و البته با دقت و صحت کافی است. از این رو برخورداری از سواد اطلاعاتی برای مدیران ضرورت می‌یابد. در بسیاری از دانشنامه ها از جمله دانشنامه آزاد سواد را از منظر نهادهای بین‌المللی مانند یونسکو؛ توانایی افراد در خواندن متون و نوشتن و یا حساب کردن تعریف نموده اند.
اما مشاهده می‌شود امروزه این تلقی از سواد دستخوش تغییر فراوان شده است به طوری بتواند به بهترین شکل و شیوه ممکن خود را با آموزه‌های هزاره سوم و عصر اطلاعات هماهنگ و همسو سازد.
از این رو مشاهده می‌شود مفاهیم مرتبط با سواد دچار تحول شده و تغییر ماهیت داده تا آنجا که برخی متکلمان و صاحب‌نظران سواد را انگاره های منبعث از خرد تعریف نموده اند تا فرد بتواند با دیگران ارتباط برقرار نموده و درک و شناخت کافی از زمینه های گوناگون به دست آورند. از این‌رو در بیان تطور یافته بازتعریف یونسکو از سواد آن را علاوه بر خواندن، نوشتن و حساب کردن به برقراری ارتباط با دیگران از منظر اطلاعاتی نیز تبیین نموده است.
لذا مشاهده می‌شود امروزه صاحب نظران سواد را از دیدگاه های متعدد دسته بندی نموده و مورد استفاده قرار می‌دهند که دامنه شمول آن از سواد رایانه ای تا سواد فرهنگی و ورزشی و غیره... را در برمی‌گیرد.
لذا با مداقه در اقسام طبقه بندی‌شده سواد و تعمق در آن می توان دریافت، حتی سواد محدود به قلمروی کسب مدارک آکادمیک رنگارنگ نیز نمی‌شود زیرا مدرک توان سنجش تمامی ابعاد دانش و سواد فرد دانش آموخته را ندارد. در نقطه مقابل سواد، بی سوادی و یا کم بهره بودن از سواد مطرح می شود که در حوزه سازمان و مدیریت خود را به انحای مختلف نشان می دهد. هرچند اظهار درباره بی اطلاعی و یا دانش کم در یک زمینه خاص به تنهایی شاخصی مناسب برای تعیین آن نیست اما آنچه مسلم است ایفای نقش سخنگو برای مدیر مستلزم مطالعات تخصصی در حوزه های مرتبط با زمینه فعالیت سازمان و ارتقای شناخت از پدیده ها و کسب علم در زمینه هایی است که قرار است درباره آن سخن بگوید.
عدم اشراف مدیران بر آمار و اطلاعات حسابی (عددی) مرتبط با اِفرازهای تخصصی سازمان و یا ارائه آمار و ارقام ناصحیح و غلط که از واقعیت حال سازمان فاصله دارد، علاوه بر مخدوش نمودن وجهه علمی مدیر، می‌تواند تبعات منفی سازمانی قابل ملاحظه ای در برداشته و ارکان سازمان را به دردسر بیندازد. این مسئله در اصطلاح ادبیات پژوهشی در برخی مقالات و یا مطالعات با عنوان بی‌سوادی حسابی (عددی) نام برده شده است. بنابراین مشاهده می شود حرکت مدیر در مذاکرات به سمت ابهام آماری به‌نوعی مبین اطلاع ناکافی یا بی دقتی مدیر است که در نتیجه ایفای نقش سخنگو را در مدیر کمرنگ می‌سازد. مثال ذهنی آن را می توان در ارائه آمار و ارقام نادرست در خصوص حجم مسافران خطوط ریلی در یک شهر و یا میزان زمان تأخیر کل قطارها برای یک جدول زمان بندی در سیستم ترافیک برشمرد که سبب ارائه اطلاعات کم دقت و گمراه کننده برای مخاطبان و پژوهشگران می‌شود. از سوی دیگر ارائه اطلاعات کم دقت عددی توسط مدیر می تواند در سطحی دیگر مبین اهمیت و یا اولویت موضوع و یا اشراف مدیر در حوزه مسئله مورد بحث باشد.
در اینجا مشاهده می‌شود که در مناسبات بین المللی آمار و ارقام ناصحیح و کم دقت بیشتر خود را می‌نماید زیرا از مدیر انتظار می‌رود به‌عنوان سخنگوی یک صنعت ملی بتواند دقیق ترین اطلاعات را عرضه نماید. بنابراین سواد حسابی (عددی) برای استفاده از آمار و ارقام ریاضی به منظور استفاده در تأثیر گذاری بر افراد مهم مانند مدیران، برنامه ریزان و سیاست گذاران بیشتر جلوه می‌یابد. از طرفی در اجتماعات غیر رسمی نیز برخورداری از سواد حسابی (عددی) می تواند بنیان مستحکم مهندسی را در حوزه های صنعتی برای بیان زمینه‌های فنی به وجود آورد.
با توجه به آنچه گفته شد می‌توان دریافت که لازم است مدیران خود را به دانش ریاضی در حوزه تخصصی مورد نظر مجهز نموده و با به روز رسانی دانش خود در زمینه های آماری سازمان از طریق ارائه اطلاعات دقیق و صحیح مخاطبان را اقناع نموده و زمینه تحقق اهداف سازمان را فراهم آوردند.
در یک جمع بندی کوتاه می‌توان اذعان داشت بهره مندی از دانش ریاضی و سواد حسابی (عددی) ابزاری بسیار با اهمیت و ضروری برای بهینه سازی عملکرد و بازنمایی کوشش های مدیران و درنتیجه زمینه‌ساز مناسبی برای تصمیم گیری های مطلوب و قابل اعتماد سازمانی باشد.
با توجه به آنکه دانش ریاضی، علمی دقیق است که از طریق اعداد و ارقام می‌تواند در ارائه استدلال های غنی و با دقت و بیان اقتصادی علوم مدیریتی مؤثر باشد، از این مجرا انتفاعات سازمانی را بهبود بخشیده و مدیریت را از نتایج خود برخوردار سازد.
* کارشناس حمل و نقل
