توسعه چشمگیر زیرساخت‌های حمل و نقل کشور در دولت یازدهم
توسعه بخش‌های مختلف حمل و نقل هوایی، دریایی، زمینی و ریلی و افزایش میزان حمل بار، مسافر و ترانزیت و تعامل با کشورهای همسایه حاکی از تلاش‌های بی وقفه دولت یازدهم برای گسترش بیش از پیش این بخش است.
توسعه بخش‌های مختلف حمل و نقل هوایی، دریایی، زمینی و ریلی و افزایش میزان حمل بار، مسافر و ترانزیت و تعامل با کشورهای همسایه حاکی از تلاش‌های بی وقفه دولت یازدهم برای گسترش بیش از پیش این بخش است. وقتی دولت یازدهم سر کار آمد، صنعت حمل و نقل هوایی کشورمان به دلایل مختلف از جمله تحریم‌های گسترده علیه این صنعت دچار مشکل و ناوگان هوایی کشور عملا زمینگیر شده بود، در چنین شرایطی توجه دولت یازدهم به نوسازی ناوگان هوایی و خرید هواپیماهای نو در سطح استاندادرهای بین‌المللی قابل تقدیر است. در حال حاضر شاهد ورود هواپیمای نو به ناوگان هوایی کشور هستیم و مذاکرات مناسبی هم انجام شده که قرار است در قالب آن هواپیماهای متنوع دیگری با قابلیتهای متفاوت برای پاسخ به نیازهای مختلف در این حوزه وارد این ناوگان شود.
به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، بر اساس گزارش شاخص‌های کارآمدی سازمان برنامه و بودجه که به تازگی منتشر شده، زیرساخت‌های حمل و نقل کشور در مدیریت دولت یازدهم توسعه چشمگیری پیدا کرده است؛ بررسی‌های بانک جهانی نیز این موضوع را تایید می‌کند.
بر اساس رتبه بندی بانک جهانی به لحاظ شاخص عملکرد لجیستیکی یا (LPI) رتبه ایران از ۱۱۲ در سال ۲۰۱۲ (۹۲-۱۳۹۱) به ۹۶ در سال ۲۰۱۶ (۹۶-۱۳۹۵) ارتقا یافته است.این شاخص که یک معیار پایه برای سنجش عملکرد کشورها در فراهم کردن تدارکات تجارت است، متشکل از زیر شاخص‌های گمرک، زیرساخت های حمل و نقل، محموله‌های بین‌المللی، صلاحیت لجستیکی، پیگیری و ردیابی و به هنگام بودن است که اندازه زیرشاخص زیرساخت‌های حمل و نقل ایران از ۲٫۴۲ در سال ۲۰۱۲ به ۲٫۶۷ در سال ۲۰۱۶ افزایش پیدا کرده است.
اهمیت صنعت هوایی
کارشناسان معتقدند دولت یازدهم با بهره‌گیری از فضای مناسب ایجاد شده در مراودات بین‌المللی برای کشورمان عزم خود را برای نوسازی ناوگان زمینگر شده و فرسوده هوایی کشور به روشنی نشان داد و موفق شد در این زمینه کارهای بزرگی را به انجام برساند. عزمی که با امضای قراردادهای خرید و ورود هواپیماهای جدید، به مرحله عمل رسیده است به طوری اگر خرید هواپیماهای دست اول از شرکت‌های بزرگ جهان مانند ایرباس را تنها دستاورد دولت یازدهم در حمل‌ونقل هوایی بدانیم، ارزش کار آنقدر زیاد است که بتوان به دولت در این بخش نمره قبولی داد.
در دولت‌های گذشته بعد از انقلاب، همه تلاش‌ها برای خرید هواپیمای نو بی‌نتیجه بود و فقط ایران یک بار در سال ۷۲ توانست ۲ هواپیمای نو به طور مستقیم از ایرباس خریداری کند. حالا بعد از چند دهه، تعداد زیادی هواپیمای نو خریداری شده که قرار است به‌تدریج وارد کشور شود. با ورود چند فروند هواپیمای ایرباس و ای. تی آر تاکنون، دولت یازدهم توانسته وعده نوسازی ناوگان هوایی را به مرحله عمل برساند و همین مسئله، توجه کارشناسان حمل‌ونقل هوایی را جلب کرده است.
حامد جوادی، پژوهشگر هوانوردی غیرنظامی در این باره با تاکید بر اینکه به عملکرد دولت یازدهم در حمل‌ونقل هوایی باید نمره قبولی داد، معقتد است: «بسیاری از انتقادها به مسئله خرید هواپیما بدون کارشناسی و از روی غرض‌ورزی و فقط به منظور تخریب بوده است.»
ایران از نظر پتانسیل‌های بالقوه به اذعان عموم کارشناسان اقتصادی ظرفیت این را دارد که تبدیل به هاب منطقه‌ای در عرصه صنعت هوایی شود. در دهه‌های گذشته اما تحریم‌های ظالمانه غرب و آمریکا و همچنین سوء مدیریت داخلی مانع از گسترش و توسعه این صنعت در کشورمان شده بود. یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت یازدهم تلاش برای بازسازی ناوگان هوایی و گسترش و توسعه صنعت هوایی کشورمان بوده است. دولت یازدهم با استفاده از امکاناتی که در قرداد برجام فراهم شد، اقدام به انعقاد قرارداد خرید هواپیماهای نو برای پیوستن به ناوگان هوایی کشور کرده است. کارشناسان بر این باورند با اجرایی شدن کامل این قراردادها شاهد یک تحویل بنیادین در حوزه حمل و نقل هوایی کشورمان خواهیم بود.
نوسازی ضروری و اولیتی که درست انتخاب شد
براساس آمار وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر کشورمان ۶۰ فرودگاه دارد، اما ۸۰ درصد پروازها در ۱۰ فرودگاه انجام می‌شود، دولت یازدهم برای گسترش خدمات هوایی به همه مناطق کشور و فراهم کردن امکان استفاده مردم مناطق محروم‌تر از خدمات ناوگان هوایی برای خرید هواپیماهای ای. تی. آر برنامه‌ریزی کرده است. از این طریق هم مردم به خدمات دسترسی پیدا می‌کنند و هم امکان استفاده از سرمایه‌گذاری انجام شده در ساخت فرودگاه‌های کشور فراهم می‌شود.
در فرودگاه‌های دور دست، امکانات دسترسی مردم به صنعت پروازهای سالم وجود نداشت و دولت با خرید ۲۰ هواپیمای ای تی آر برای پاسخگویی به فرودگاه‌های دوردست در فکر ایجاد توسعه متوازن در این عرصه است. در خرید هواپیما و نوسازی ناوگان هوایی به صورت کارشناسی نیازهای کشور در حوزه‌های برد کوتاه، متوسط و بلند مورد بررسی قرار گرفته است تا امکان توسعه متوازن فراهم شود.
به اذعان کارشناسان بین‌المللی، ایران از نظر جغرفیایی می‌تواند هاب منطقه‌ای صنعت هوانوردی شود. بر کسی پوشیده نیست دسترسی به این مهم با یک ناوگان کهنه و فرسوده امکان پذیر نیست. بر اساس گفته‌های وزیر راه و شهرسازی، سن فرسودگی هواپیما در دنیا ۲۴ سال است و میانگین سن ناوگان ایران چیزی حدود ۲۳ است؛ یعنی همه هواپیماها بر اساس استانداردهای بین المللی به فاصله یک سال از حیز انتفاع خارج می‌شوند. یکی از بزرگترین اقداماتی که صورت گرفت، اقدام برای خرید هواپیما بود که انجام شد.
براساس آمار وزیر راه و شهرسازی کل تعداد هواپیماهای بالای سال ۲۰۰۰ در ایران، هشت فروند است؛ بنابراین نیاز ناوگان هوانوردی ایران به نوسازی یک ضرورت مهم بود. بر اساس توافق برجام، سه قرارداد بزرگ با ایرباس، اِی.تی.آر و بوئینگ امضا شد؛ قرارداد با ایرباس برای خرید ۱۰۰ فروند هواپیما، قرارداد با اِی.تی.آر برای خرید۲۰ فروند هواپیما و قرارداد با بوئینگ برای خرید ۸۰ فرورند منعقد شد و این قراردادها در حال اجرایی شدن است.
