وقتی عملکرد سفیران گردشگری، ضدتبلیغ می‌شود!
گردشگر خارجی هنوز از سفر بازنگشته که متوجه می‌شود سوغات و یادگاری‌ها را به قیمت‌های بسیار گزافی خریده و برای غذای خوشمزه ایرانی که هوش از سرش برده بود، ۲برابر نرخ معمول پول داده است!
گردشگر خارجی هنوز از سفر بازنگشته که متوجه می‌شود سوغات و یادگاری‌ها را به قیمت‌های بسیار گزافی خریده و برای غذای خوشمزه ایرانی که هوش از سرش برده بود، ۲برابر نرخ معمول پول داده است!
در سفر به کرمان بخش زیادی از آثار باستانی و جاذبه‌های طبیعی را ندیده در حالی که در برنامه سفر به آنها گفته شده بود تمام جاذبه‌های مهم و زیبای شهر را خواهند دید، در شیراز از مکان‌های تاریخی مهم دیدن نکرده و در اصفهان صنایع‌دستی را گران خریده است! خودتان را جای او بگذارید...اگر شما بودید چه حسی پیدا می‌کردید؟ حتی اگر به زیباترین و ارزان‌ترین کشور دنیا سفر کرده باشید که دارای یکی از غنی‌ترین تمدن‌های دنیا و تاریخی چند هزارساله باشد، آیا نسبت به آن کشور و سفری که داشتید حس بدی پیدا نمی‌کردید و به هموطنان‌تان نمی‌گفتید هرگز به آن کشور سفر نکنند؟!
همواره در مراسم مختلف و از سوی مقامات بلندپایه دولتی و گردشگری عنوان می‌شود راهنمایان سفر، سفیران فرهنگی کشورها هستند و این راهنمایان سفر هستند که بدون واسطه با گردشگران جهانی ارتباط برقرار کرده و تصویر ذهنی آنها را از کشورمان تغییر می‌دهند. با این وجود گاهی همین سفیران فرهنگی، متخلف بوده و در مواردی سر گردشگران خارجی کلاه می‌گذارند!
گفته می‌شود برخی از راهنمایان گردشگری ایران مرتکب تخلفاتی در سفر می‌شوند. محصولاتی مانند فرش و صنایع‌دستی را گرانتر از نرخ واقعی به گردشگران خارجی می‌فروشند و از فروشندگان صنایع‌دستی حق کمیسیون‌های کلان می‌گیرند. به ویژه این اتفاقات بیشتر در شهر جهانی صنایع‌دستی، یعنی اصفهان رخ می‌دهد. در برخی از رستوران‌های کشور نیز با توافق راهنمای سفر، فاکتورهای غذا با مبلغی بیش از نرخ اصلی غذا صادر می‌شود.
همچنین مشاهده شده برخی از راهنمایان سفر دچار اعتیاد شده‌اند در حالی که سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آزمایش اعتیاد را فقط برای صدور کارت راهنمای سفر ضروری دانسته؛ نه برای تمدید آن.
به عقیده بسیاری از راهنمایان سفر مشکل اصلی رعایت نکردن حقوق آنها از سوی آژانس‌های گردشگری است که برخی راهنمایان گردشگری را ناچار به انجام چنین تخلفاتی می‌کند.
با این همه به نظر می‌رسد مشکل اصلی، نبود نظارت مناسب روی اقدامات آژانس‌های گردشگری و فعالیت راهنمایان سفر از سوی نهادهای متولی است.
متخلفان اصلی آژانس‌ها هستند
به عقیده فعالان گردشگری و راهنمایان سفر، علت اصلی تخلفات گردشگری شیوه پرداخت دستمزد از سوی آژانس‌های گردشگری است.
این آژانس‌ها به دلیل نیاز مبرم راهنمایان سفر به کار، آنها را مجبور می‌کنند کمتر از میزان تعیین شده و به تصویب رسیده از سوی دولت، دستمزد دریافت کنند.
محمد نوروزی، کارشناس و فعال گردشگری در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» اظهار کرد: دلیل اصلی تخلفات راهنمایان گردشگری، آژانس‌های گردشگری هستند، چراکه برخی آژانس‌های گردشگری پول راهنمایان را به موقع نمی‌دهند و حقوق آنها را کم می‌دهند.
او افزود: آژانس‌های گردشگری می‌دانند راهنمایان سفر نیاز به کار دارند و دستمزد آنها را کمتر از میزان واقعی تعیین می‌کنند و به دلیل تقاضای زیاد از سوی راهنمایان سفر و عرضه کم در زمینه کاری آنها، راهنمایان گردشگری به ناچار با مبلغ خیلی کمتر از حق واقعی خود با آژانس‌های گردشگری توافق می‌کنند.
حق کمیسیون‌های کلان
نوروزی درباره تخلفات راهنمایان گردشگری همچنین گفت: راهنمایان گردشگری گاهی کمیسیون‌های غیراستاندارد از فروشندگان صنایع‌دستی دریافت می‌کنند. به عنوان نمونه برخی فروشندگان صنایع‌دستی ۵۰ تا ۶۰ درصد حق کمیسیون برای محصولاتی مانند فرش و دیگر صنایع‌دستی به راهنمایان سفر می‌دهند.
او گفت: فروشندگان این ۶۰ درصد حق کمیسیون را به مبلغ فرش اضافه می‌کنند و آن را ۶۰ درصد گرانتر به گردشگر خارجی می‌فروشند.
گردشگر پس از بازگشت به کشور خود و بررسی نرخ اصلی صنایع‌دستی پرفروش مانند فرش درمی‌یابد آن را ۶۰ درصد بیشتر از مبلغ واقعی خریداری کرده است.
نوروزی درباره دیگر تخلفات راهنمایان گردشگری اظهار کرد: عمده‌ترین تخلفات راهنمایان گردشگری در حوزه فروش است.
از سوی دیگر در رستوران‌ها اگر فاکتور غذا ۲۰۰ هزار تومان باشد، به مبلغ ۵۰۰ هزار تومان ارائه می‌شود و به‌عنوان نمونه خورش قیمه به مسافر می‌دهند اما نرخ کباب سلطانی را برای او حساب می‌کنند و بقیه پول را جیب خودشان می‌گذارند.
وی با تاکید بر اینکه آژانس‌های گردشگری پول راهنمایان را نمی‌دهند و آنها مجبورند از جایی هزینه‌های خود را تامین کنند، بیان کرد: راهنمای سفر شغلی فصلی بوده و در تمام ایام سال کار برای آن وجود ندارد و به دلیل نبود ساز و کارهای قانونی لازم هیچ نظارتی روی قراردادها و نحوه پرداخت پول از سوی آژانس‌های گردشگری به راهنمایان سفر وجود ندارد.
این فعال گردشگری افزود: بسیاری از راهنمایان سفر متخلف اگر دستمزد واقعی و مناسبی دریافت کنند هرگز دست به تخلف نمی‌زنند. در واقع آنها مجبور هستند چنین تخلفاتی انجام دهند تا هزینه‌های خود را تامین کنند.
او با اشاره به اینکه بیشترین اجناسی که راهنمایان سفر به گردشگران می‌فروشند صنایع‌دستی است، اظهار کرد: بیشترین تخلفات راهنمایان سفر در اصفهان رخ می‌دهد، چراکه بیشترین محصولات صنایع‌دستی در این شهر تولید شده و پر رونق‌ترین بازار صنایع‌دستی متعلق به آن است.
فروشندگان صنایع‌دستی اصفهان نیز کمیسیون‌های بالایی برای راهنمایان سفر در نظر می‌گیرند تا محصولات خود را به گردشگران خارجی بفروشند.
نوروزی گفت: اگر با یک گردشگر خارجی به اصفهان سفر کنید گاهی پیش می‌آید که فروشندگان صنایع‌دستی شما را ترغیب می‌کنند با دریافت کمیسیون محصولات صنایع‌دستی آنها را به گردشگر خارجی بفروشید و سماجت بسیاری به خرج می‌دهند تا راهنمایان گردشگری را راضی به همکاری کنند. او ادامه کرد: گاهی نیز راهنمایان سفر گردشگران را به بازدید مکان‌های گردشگری کمتری نسبت به آنچه در برنامه سفر گنجانده شده، می‌برند.
نوروزی درباره معضل نبود نظارت روی فعالیت‌های آژانس‌های گردشگری و راهنمایان سفر اظهار کرد: روی فعالیت‌های راهنمایان سفر کم و بیش نظارت وجود دارد اما بر فعالیت آژانس‌های گردشگری هیچ نظارتی وجود ندارد.
نظارت برعهده تعزیرات است
به گفته رئیس هیات‌مدیره جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی نظارت بر فعالیت‌های صنایع‌دستی بر عهده سازمان تعزیرات بوده و تشکل‌های خصوصی نمی‌توانند وظیفه نظارتی را بر عهده بگیرند.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز موظف است بر فعالیت‌های راهنمایان سفر نظارت و به تخلفات رسیدگی کند.
مسعود عبداللهی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» اظهار کرد: ما به عنوان تشکل راهنمایان گردشگری چه اقدامی می‌توانیم انجام دهیم؟ ما نهاد نظارتی نیستیم و نظارت بر عهده تعزیرات است و آنها باید روی فعالیت‌های فروشگاه‌های صنایع‌دستی نظارت کنند.
او افزود: ممکن است تعداد محدودی از راهنمایان گردشگری تخلف کنند، اما انگ تخلف بر تمام راهنمایان سفر زده می‌شود اما ما هم بسیار خشنود می‌شویم اگر نظارت روی کالاها و فروشندگان داشته باشند.
عبداللهی بیان کرد: در تشکل‌های خصوصی بحث نظارتی وجود ندارد، اما مشکلات راهنمایان گردشگری برطرف و دوره‌های آموزشی برای آنها برگزار می‌شود.
تلاش می‌کنیم حقوق راهنمایان گردشگری در زمینه قراردادهای کاری و دستمزد آنها رعایت شود.
او در ادامه با بیان اینکه تخلفات ویژه راهنمایان گردشگری نیست، اظهار کرد: در همه صنف‌های کشور تخلف می‌شود و ما به عنوان یک بخش کوچک خصوصی نیرو به میزان کافی نداریم که روی اقدامات راهنمایان گردشگری، نظارت داشته باشیم.
عبداللهی بیان کرد: اگر موردی از تخلفات راهنمایان سفر به ما گزارش شود، پیگیری خواهیم کرد. اگر از یک راهنمای سفر مستندی وجود داشته باشد ما می‌توانیم پیگیری کنیم که مشکل چه بوده است.
او درباره علت وقوع تخلفات از سوی راهنمایان گردشگری اظهار کرد: درحال‌حاضر هیچ قرارداد کاری بین راهنمایان و آژانس‌های گردشگری وجود ندارد.
رئیس هیات‌مدیره جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی گفت: تصور می‌کنم نظارت در حوزه صنایع‌دستی و گردشگری بسیار کم است و از اینکه سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به وزارتخانه تبدیل شود استقبال می‌کنیم چراکه از این طریق نظارت بر حوزه‌های مختلف صنایع‌دستی و گردشگری کشور نیز به طور اصولی و درست انجام می‌شود.
او افزود: مشکل تنها نبود نظارت بر فعالیت راهنمایان گردشگری نیست، بحث نظارت بر بهداشت غذای مکان‌های بین راهی و رستوران‌ها و بهداشت دستشویی‌ها نیز بسیار مهم است و درحال‌حاضر نبود نظارت بر حوزه‌های مختلف گردشگری مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است.
عبداللهی درباره اینکه گفته می‌شود جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی هرگونه تخلف از سوی راهنمایان سفر را انکار می‌کند، بیان کرد: ما به صورت واسطه‌ای بین آژانس‌های گردشگری و راهنمایان سفر قرار گرفته‌ایم و هرگونه تخلفی چه از سوی آژانس‌های گردشگری و چه از سوی راهنمایان سفر به طور مکتوب به ما ابلاغ می‌شود و پیگیری می‌کنیم. موارد زیادی نیز وجود داشته که هرگز انکار نکرده‌ایم. اگر راهنمایی نسبت به یک آژانس یا راننده یا هر مورد دیگری اجحاف کرده باشد از وی بازخواست و در عین حال که تلاش می‌کنیم حقوق آنها را حفظ کنیم، اگر تخلفی انجام دهند نیز با آنها برخورد می‌کنیم.
سخن پایانی
راهنمایان سفر فقط سفیران فرهنگی کشورها نیستند، بلکه نماینده صنفی از فعالان گردشگری هستند که تخلف عده‌ای هرچند محدود منجر به بدنامی تمام این صنف می‌شود و تخلفات آنها تبلیغات منفی در زمینه گردشگری کشور را در عرصه جهانی به همراه دارد. به گفته مدیران دولتی، راهنمایان سفر وظیفه‌ای حساس و مهم بر عهده دارند و اگر تخلف کنند صنعت گردشگری کشور را به خطر می‌اندازند بنابراین نظارت روی عملکرد آنها و در عین حال رعایت حقوق راهنمایان گردشگری بسیار مهم است.
