چالش های گردشگری در شمال ایران/ چشم اندازی برای آینده نداریم!

به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم، صنعت پیچیده گردشگری، سیستمی متشکل از عناصری به هم پیوسته است که در تمامی مراحل سفر، با یکدیگر تعامل دارند؛ میان این عناصر، حمل ونقل به عنوان شریان حیاتی گردشگری نقشی محوری دارد. دسترسی مناسب به مقاصد، کیفیت خدمات حمل ونقل و ایجاد تجربه ای ایمن و راحت برای گردشگران، از پیش شرط های اصلی توسعه این صنعت محسوب می شود.

استان مازندران، به دلیل برخورداری از منابع طبیعی متنوع، جاذبه های فرهنگی غنی و موقعیت جغرافیایی استراتژیک در کرانه جنوبی دریای خزر، همواره یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری ایران بوده است. این استان با داشتن شبکه ای از راه های جاده ای، ریلی و هوایی، نقش مهمی در جذب گردشگران داخلی و خارجی ایفا می کند، اما بررسی های میدانی و نظرات کارشناسان نشان می دهد که علی رغم وجود زیرساخت های نسبی، ظرفیت های حمل ونقل مازندران به طور کامل توسعه نیافته و همچنان با چالش های اساسی روبه روست.

امروزه، بیشترین حجم سفرها به مازندران از طریق راه های زمینی و جاده ای انجام می شود؛ جاده های پررفت وآمدی مانند هراز، کندوان و سوادکوه، علاوه بر اتصال این استان به تهران و دیگر مناطق، نقش مهمی در جریان گردشگری ایفا می کنند، با این حال، کیفیت این مسیرها، ایمنی جاده ها، خدمات رفاهی بین راهی و مدرنیزاسیون وسایل حمل ونقل همچنان جای بهبود دارد؛ از سوی دیگر، حمل ونقل دریایی و ریلی، به رغم ظرفیت های بالقوه فراوان، کمتر مورد توجه قرار گرفته است،
در این میان، رفع موانع قانونی و اجرایی برای توسعه گردشگری دریایی، توسعه زیرساخت های حمل ونقل ریلی و هوایی و تقویت تعاملات بین بخش های حمل ونقل و گردشگری می تواند مازندران را به الگویی پیشرو در توسعه پایدار گردشگری تبدیل کند.

در گفت وگو با مهران حسنی نایب رئیس انجمن گردشگری مازندران ، نقش و جایگاه حمل ونقل در توسعه گردشگری این استان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت که از نظر خوانندگان می گذرد:

به عنوان پژوهشگر حوزه گردشگری و دبیر انجمن گردشگری مازندران، حمل ونقل چه جایگاهی در توسعه گردشگری دارد؟

گردشگری صنعتی پیچیده و چندوجهی است که عناصر مختلفی مانند حمل ونقل، غذا و مراکز پذیرایی، اقامتگاه ها، خدمات و جاذبه ها در آن نقش دارند؛ این عناصر در یک زنجیره ارزشی به یکدیگر متصلند و عملکرد هر کدام تأثیر مستقیم بر توسعه و پویایی این صنعت دارد. حمل ونقل به ویژه به عنوان عنصری اساسی، نقش بی بدیلی در اتصال مبدأ و مقصد ایفا می کند.

سیستم های حمل ونقل شامل جاده ای، ریلی، هوایی و آبی نه تنها مسافران را جابه جا می کنند، بلکه گاه خود به جاذبه ای گردشگری تبدیل می شوند، این اهمیت در انتخاب مقصد و روش سفر، به عواملی چون امنیت، قیمت، راحتی، سرعت و امکانات وابسته است.

نقش هزینه حمل ونقل در سفرهای گردشگری چگونه است؟

هزینه حمل ونقل اغلب بیش ترین بخش از هزینه سفر را تشکیل می دهد و می تواند به شدت بر انتخاب گردشگران تأثیر بگذارد، به عبارتی، تابع تقاضای سفر در صنعت گردشگری تحت تأثیر مستقیم هزینه های حمل ونقل قرار دارد، هرچه هزینه ها مناسب تر باشد، تقاضا نیز افزایش می یابد، ازاین رو، برنامه ریزی برای بهبود زیرساخت ها و کاهش هزینه ها از طریق توسعه سیستم های کارآمد حمل ونقل، امری ضروری است.

شرایط حمل ونقل در مازندران را چگونه ارزیابی می کنید؟

مازندران استانی است با ظرفیت های بی نظیر طبیعی، فرهنگی و گردشگری که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، به عنوان یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری کشور شناخته می شود. این استان از طریق جاده های اصلی مانند هراز، کندوان و سوادکوه به مرکز کشور متصل است و از راه های دیگر به استان های همجوار ارتباط دارد، همچنین، سه فرودگاه فعال در شهرهای ساری، نوشهر و رامسر و یک خط ریلی زیبا از جمله زیرساخت های حمل ونقل استان هستند.

با وجود این امکانات، بیشترین حجم سفرها به مازندران به صورت جاده ای انجام می شود، چرا که این استان به تهران و البرز، که سهم عمده گردشگران داخلی را دارند، بسیار نزدیک است، این امر اهمیت بهبود کیفیت راه های دسترسی، ایمنی جاده ها و ارتقای خدمات حمل ونقل جاده ای را دوچندان می کند.

وضعیت گردشگری دریایی در مازندران چگونه است؟

متأسفانه گردشگری دریایی در مازندران کمتر توسعه یافته است و با وجود پتانسیل بالا و تقاضای قابل توجه، تاکنون استفاده از شناورهای تفریحی و برگزاری تورهای دریایی به دلیل موانع قانونی امکان پذیر نبوده است، اما با تصویب ماده 83 قانون برنامه هفتم توسعه، این ممنوعیت رفع شده است و امید می رود سرمایه گذاران با انگیزه بیشتری به این حوزه ورود کنند.

 چه پیشنهادی برای هماهنگی بیشتر بین بخش گردشگری و حمل ونقل دارید؟

حسنی: رابطه بین گردشگری و حمل ونقل رابطه ای ناگسستنی است؛ توسعه هر دو حوزه نیازمند همکاری های بین بخشی و برنامه ریزی مشترک است، پیشنهاد می کنم یک کارگروه تخصصی متشکل از متولیان هر دو بخش تشکیل شود تا در فرایند تصمیم گیری و اجرا، منافع مشترک هر دو صنعت لحاظ شود، این امر می تواند به تقویت زیرساخت ها، کاهش موانع و در نهایت، افزایش رضایت گردشگران منجر شود.

با توجه به گستردگی گردشگری جاده ای در مازندران، مهم ترین چالش های این حوزه چیست؟

گردشگری جاده ای در مازندران به دلیل نزدیکی به استان های پرجمعیت مانند تهران و البرز و همچنین تنوع جاذبه های طبیعی و فرهنگی، سهم عمده ای از سفرهای گردشگری را به خود اختصاص می دهد، اما در این حوزه چالش های متعددی وجود دارد. نخستین چالش، کیفیت نامناسب برخی جاده ها و ظرفیت محدود آن ها در برابر حجم بالای ترافیک است، به ویژه در تعطیلات و فصل های پرتردد.  

چالش دیگر، کمبود خدمات بین راهی مناسب است. در بسیاری از مسیرهای منتهی به مازندران، امکانات رفاهی نظیر استراحتگاه ها، پمپ بنزین ها و مراکز امداد جاده ای یا ناکافی است یا کیفیت مناسبی ندارد؛ همچنین ایمنی جاده ها به دلیل نقص در زیرساخت ها و عدم رعایت استانداردهای مهندسی، یکی دیگر از دغدغه های جدی است.  

برای رفع این چالش ها، سرمایه گذاری در بهسازی و توسعه جاده ها، به ویژه راه های پرتردد مانند هراز، کندوان و سوادکوه، ضروری است. ایجاد و تجهیز استراحتگاه های مدرن با امکانات رفاهی، نصب سیستم های هوشمند مدیریت ترافیک و همچنین افزایش نظارت بر ایمنی جاده ها می تواند تجربه سفر گردشگران را بهبود بخشد. همچنین، توسعه مسیرهای جایگزین و ارائه خدمات حمل و نقل عمومی ایمن و سریع می تواند از بار ترافیکی بکاهد.  

شما به گردشگری دریایی اشاره کردید. چرا این بخش در مازندران توسعه نیافته و چه برنامه هایی برای احیای آن وجود دارد؟  

 گردشگری دریایی در مازندران یک ظرفیت مغفول مانده است. علی رغم وجود تقاضای بالا برای تورهای دریایی و استفاده از شناورهای تفریحی، سال ها ممنوعیت ورود کشتی های تفریحی و ضعف در زیرساخت های بندری، مانع توسعه این بخش شده است.  

با تصویب ماده 83 قانون برنامه هفتم توسعه، این ممنوعیت برداشته شده و اکنون فرصت مناسبی برای جذب سرمایه گذاران به این حوزه وجود دارد. برنامه ریزی برای احداث و تجهیز اسکله های مناسب، ارائه مشوق های مالی و تسهیل قوانین مربوط به ورود شناورهای تفریحی ازجمله اقداماتی است که می تواند این بخش را متحول کند. علاوه بر این، توسعه فرهنگ گردشگری دریایی و ایجاد خدمات جانبی مانند رستوران های ساحلی و بازارچه های محلی، می تواند گردشگران بیشتری را به این حوزه جذب کند.  

یکی از ظرفیت های دیگر مازندران، گردشگری ریلی است. نظر شما در این خصوص چیست؟  

 مازندران به واسطه داشتن یکی از زیباترین خطوط ریلی ایران، ظرفیت بی نظیری در توسعه گردشگری ریلی دارد. خط آهن شمال، با عبور از مناظر کوهستانی و جنگلی شگفت انگیز، خود به تنهایی یک جاذبه گردشگری محسوب می شود؛ اما متأسفانه از این ظرفیت بهره برداری مناسبی نشده است.  

برای توسعه گردشگری ریلی، برنامه ریزی برای راه اندازی قطارهای گردشگری لوکس و ارائه خدمات متنوع در طول مسیر ضروری است. همچنین، می توان با ایجاد ایستگاه های گردشگری در نقاط کلیدی این خط آهن، مسافران را به بازدید از جاذبه های نزدیک ترغیب کرد. بازاریابی هدفمند و ارائه تورهای ترکیبی ریلی و زمینی نیز می تواند به جذب گردشگران داخلی و خارجی کمک کند.  

 اگر بخواهید چشم انداز آینده حمل و نقل گردشگری در مازندران را ترسیم کنید، چه مواردی را مدنظر دارید؟

چشم انداز آینده حمل و نقل گردشگری مازندران در گرو سرمایه گذاری های هدفمند، بهره گیری از فناوری های نوین و تعامل نزدیک بین بخش های حمل و نقل و گردشگری است. توسعه زیرساخت های ترکیبی جاده ای، ریلی، هوایی و دریایی، همراه با ارائه خدمات باکیفیت و متنوع، می تواند مازندران را به یکی از پیشروترین مقاصد گردشگری کشور تبدیل کند.  

در این راستا، ایجاد یک نقشه راه جامع برای توسعه حمل و نقل گردشگری، جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی و همچنین تقویت همکاری های بین المللی در حوزه حمل و نقل و گردشگری، از اولویت های مهم است. هدف نهایی، ایجاد تجربه ای منحصربه فرد برای گردشگران و دستیابی به توسعه پایدار در این صنعت است.