◄ پندهای همکاری ایرباس، زیمنس و رولزرویس در توسعه هواپیمای هیبرید

وبلاگ عباس قربانعلی بیک- روز 28 نوامبر ۲۰۱۷ خبر ویژه‌ای در سایت شرکت ایرباس درج شد مبنی بر اینکه سه ابرگروه پیشرو صنعتی در اروپا برای همکاری در توسعه هواپیمای مسافری الکتریکی E-FanX با یکدیگر توافق کردند، این گروه قصد دارند هواپیمای مسافربری هیبریدی را در سال 2020 مورد آزمایش قرار داده و همچنین یک پرواز تجاری در سال 2025 انجام دهند.

پیش‌بینی شده است که برای آزمایش‌های هوایی از یک فروند هواپیمای 100 نفره چهار موتوره BAe-146 (ساخت شرکت بریتیش آئرواسپیس که نخستین پرواز آن در 1981 انجام و تعداد 387 دستگاه از آن تولید شد و از ایران نیز شرکت هواپیمایی ماهان یکی از استفاده کنندگان اولیه آن بوده) استفاده شود.

بر اساس خبر منتشره زیمنس در تاریخ فوق در صورت مثبت بودن نتایج آزمونهای جامع زمینی اولیه، ابتدا یک توربین از چهار توربین این هواپیمای فوق با موتور الکتریکی دو مگاواتی جایگزین خواهد شد و آزمونهای هوایی انجام خواهد شد و پس از اثبات بلوغ سیستم، اقدامات لازم برای تبدیل دومین توربین هواپیما به نوع الکتریکی معمول خواهد شد.

با توجه به تجربه ایرباس در ساخت و استفاده از هواپیمای سبک E-Fan، مسئولیت نهایی آزمایش‌ها را به عهده خواهد گرفت. رولزرویس مسئول ساخت موتور توربوشفت دو مگاواتى خواهد بود و با ایرباس در زمینه بهینه‌سازى نازل‌هاى موتور همکارى خواهد کرد. طراحى سیستم یکپارچه الکتریکى براى این موتور نیز بر عهده زیمنس است.

در این راستا خبر 9 ژانویه 2017 مجله Railway Gazette مبنی بر توافق اخیر بخش باری DB با شرکت Toshiba برای خرید اولیه 100 دستگاه لوکوموتیو هیبرید جهت جایگزینی لوکوموتیوهای مانوری 40 ساله راه­آهن آلمان یادآور دستاوردهای موفق مرکز تحقیقات راه آهن ایران برای توسعه لوکوموتیو مانوری هیبرید با الگوی مشابه ایرباس شد.

همزمان با مذاکرات فنی خرید لوکوموتیو 4000 اسب از شرکت آلستوم فرانسه با فناوری AC-AC که برای اولین بار قراربود وارد ناوگان ریلی کشور گردد، برای تقویت توانایی علمی کارشناسان مرکز تحقیقات راه آهن با حصول اطلاع از توانمندی متخصصین داخلی، طراحی مفهومی اولین لوکوموتیو مانوری هیبرید ایران (با استفاده از مولد داخلی حدود 200 کیلووات و بانک باتری به جای موتور آمریکایی 1400 اسب بخار) انجام و قرارداد طراحی و ساخت اولین لوکوموتیو هیبرید در سال 1377 با دانشگاه یزد منعقد شد و در سال 1380 اولین نمونه ساخته شده لوکوموتیو هیبرید ایران با استفاده از پلاتفرم لوکوموتیو G12 با تراکشن موتور AC و اینورترهای IGBT توسط مرحوم دکتر دادمان در زمان وزارت راه و ترابری رونمایی شد. ایشان در مورد ادامه این طرح که اتمام آن همزمان با رونمایی اولین لوکوموتیو مانوری هیبرید در آمریکا بود مقرر فرمودند که 5 نمونه دیگر تولید گردد که متاسفانه به فراموشی سپرده شد.

پس از ملاحظه نتایج موفق شرکتهای آمریکایی و کانادایی در تبدیل چندصد دستگاه لوکوموتیو قدیمی به هیبرید و چندموتوره و دو مرحله اخذ پیشنهاد و تلاش مجدد برای اجرای این طرح در نیمه دهه 80، فضای ایجاد شده و نگرانی تاثیرگذاری رویکرد مدیران شهرداری تهران در سال 94 بر شهرداران سایر شهرها و افکار عمومی مردم و حتی مسئولین (مشابه شرایطی که در سال 76 زمینه خروج ایستگاه قم به محمدیه را فراهم نمود) و با توجه به آثار مثبت بسیار زیاد استفاده از لوکوموتیوهای هیبرید DC(تراکش موجود) شارژشونده (Plug in hybrid) بویژه کاهش وابستگی، استفاده از ظرفیتهای داخلی  و کاهش آلایندگی و...، تلاشهایی برای جلب نظر بخش خصوصی برای اجرای این پروژه بعمل آمد.

طرح مذکور نه فقط موجب چندصدمیلیون دلار صرفه جویی اولیه و ده­ ها میلیون دلار صرفه جویی سوخت میگردد بلکه موجب کاهش یکی از بزرگترین ضعفهای صنعت ریلی کشور میگردد که با وجود تعداد کثیر قراردادهای خرید همراه با انتقال فناوری همچنان وابستگی شدیدی به خارج داشته و مجبور به کپی برداری از نمونه های نیم قرن قبل است.