◄ میادین میوه و تره بار یا توقفگاه اجباری ناوگان حمل کالا؟

در میادین میوه و تره بار کشورهایی که به واسطه فعالیت بر روی ناوگان یخچالدار و حمل مواد غذایی، فاسد شدنی، میوه و تره بار در آنها تردد داشته ام، سیاست دولت ها و مدیریت مسئولان در حمایت از تولید، تولید کننده و حمل و نقل به گونه ای است که محمولات غذایی، فاسد شدنی، میوه و تره بار باید حتما با ناوگان یخچال دار حمل شود و ناوگان حمل کالا باید در اسرع وقت تخلیه شده و به چرخه حمل و نقل باز گردد،  بنابراین صاحبان غرفه های میادین میوه و تره بار مکلف و موظف به احداث سردخانه در غرفه هایشان شده اند.

طبق مقررات کشورهای مورد نظر، مواد غذایی و میوه و تره بار یا باید داخل سردخانه کامیون یا در سردخانه غرفه میدان باشد،  نه مانند ایران در بیرون و داخل محوطه روباز کامیون باری و در هوای آزاد. 

بنابراین از آنجا که در آن کشورها کار بر مدار اصول و مدیریت صحیح استوار شده است، محمولات بر روی پالت بسته بندی می شوند و صاحب غرفه هم که قبلا از آمدن کامیون اطلاع دارد،  به محض رسیدن کامیون، با لیفتراک محموله را در مدت زمان کوتاهی (زیر یک ساعت) در سردخانه خود تخلیه نموده و اسناد حمل را رسید کرده و راننده و کامیون را راهی می کند.

بیشتر بخوانید: درگیری مرگبار صاحب بار با راننده کامیون/ قتل راننده با سلاح گرم

متاسفانه در ایران به دلیل عدم آگاهی بعضی از مسئولان و فرصت طلبی صاحبان غرفه ها،  میادین میوه و تره بار امروزی در ایران با همان طرز تفکر قرون گذشته مدیریت شده و فعالیت می کنند. حتی محصول کشاورزی را روزها و تا فروش آخرین صندوق داخل محفظه بار کامیون نگه می دارند و در صورت اعتراض راننده و درخواست تخلیه، بعضا با راننده درگیر هم می شوند،  با این روش کار غیر از تعدادی صاحب غرفه، دیگران متضرر شده و خسارت می بینند.

این حجره داران با این روش فعالیت چه ارزش افزوده ای برای جامعه و کشور دارند؟ بسیار بیشتر از سودی که می برند به دیگران از جمله کشاورز، حمل و نقل و رانندگان خسارت و ضرر می زنند.

بیشتر بخوانید: قتل راننده در میدان تره بار شایعه بود یا واقعیت؟+ فیلم جعلی

مسئولان در سراسر کشور فضاهایی را تحت عنوان میادین تره بار در اختیار افردای تحت عنوان حجره دار یا غرفه دار قرار داده اند که نقش حق العمل کار را بازی می کنند، بدین معنا که کشاورز و تولید کننده محصول خود را که با یارانه های آب، برق، سوخت و معافیت های مالیاتی دولتی که از جیب مردم برای تولید پرداخت شده است از سراسر کشور برای فروش راهی میادین میوه و تره بار می کنند، این حجره یا غرفه داران هم تنها اقدام به فروش بخش سالم محصول ارسالی نموده و بخش خراب شده را هم به حساب کشاورز دور می ریزند.

صاحبان غرفه ها از در آمد حاصله از محل فروش محصول بخشی را بابت حق العمل فروش خود از روی پول تولید کننده یا کشاورز بر می دارند و مابقی را به ایشان بر می گردانند. یعنی هیچ سرمایه گذاری نکرده اند و فقط در سود شریک هستند.

شاید عنوان شود که ساختمان حجره خود یک نوع سرمایه گذاری است، اما آن، یک نوع سرمایه گذاری برای خود صاحب غرفه و برای گرفتن مجوز فعالیت است و هر ساله ارزش افزوده برای ایشان دارد،  برای کشاورز و مصرف کننده جهت سالم نگه داشتن محصول چه سرمایه گذاری صورت گرفته است؟

فرض کنید فردی در بهترین نقطه شهر، مغازه ای خریده باشد، آیا بدون اینکه جنسی درون آن بریزد، می تواند چیزی بفروشد یا کاسبی کند؟ بنابراین وقتی صاحبان غرفه هیچ سرمایه گذاری غیر از ساختمان نکرده اند طبیعی است فقط به سود خودشان به هر قیمتی فکر می کنند و نابودی کشاورز، تولید کننده، حمل و نقل، راننده و کامیوندار، برایشان هیچ اهمیتی ندارد.

و بدین گونه به دلیل سوء مدیریت بعضی از مدیران تاوان سود بردن بخش اندکی سرمایه دار حق العمل کار تحت عنوان غرفه دار میادین میوه تره بار که همانا دلال است را بخش ضعیف و زحمتکش جامعه از جمله کشاورز، تولید کننده و راننده و کامیوندار و مردم جامعه پرداخت می کنند.

کشاورزان در طول سال زحمت کشیده و محصولی را تولید کرده  اند، ولی بعد از تولید به امان خدا رها می شوند. به دلیل کوتاهی وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت، سازمان ملی استاندارد و سایر ارگان ها و سازمان های دولتی ذیربط در انجام وظایف قانونی محوله و عدم حمایت از کشاورز در مراحل بعد از برداشت محصول، از آنجا که کشاورز توانایی آن را ندارد که پس از برداشت، محصول خود را به سردخانه انتقال داده، دمای آن را به حد مطلوب خاص آن محصول رسانیده تا از تخریب و فساد آن جلوگیری، سورت و بسته بندی نموده و سپس در گریت های مختلف روانه بازار فروش و مصرف می نماید.

به همین دلیل به ناچار محصول برداشت شده از زمین کشاورزی را با همان گرمای زیاد بدون هیچ گونه بسته بندی صحیح در صندوق های بزرگ، حتی در مورد هندوانه به صورت فله، با ناوگان غیر استاندارد و قدیمی که در ساخت آنها به جای بالن، از سیستم زیر بندی فنری استفاده شده است از مسافت های بسیار دور روانه حجره های میادین میوه و تره بار می کند.

در طول مسیر حمل به دلیل فشار محصول بر روی یکدیگر، عبور از آب و هوای گوناگون، شرایط جوی، بارندگی، دمای نامناسب و تکانه های شدید کامیون، حدودا 30 تا 40 درصد محصول تا رسیدن به میادین میوه خراب و فاسد شده و قابل فروش نیست. نکته بسیار مهم اینکه ساعت کار میادین تره بار معمولا ساعت 5 صبح شروع می شود، ولی صاحبان غرفه های میادین میوه و تره بار، رانندگان را اجبار به باسکول و اعلام حضور در قبل از ساعت 12 نیمه شب در میدان تره بار می نمایند.

حال تصور بفرمایید راننده ای امروز از میناب بندر عباس در استان هرمزگان یا جیرفت در استان کرمان یا کازرون در استان بوشهر برای میدان تره بار تهران بار گیری کرده است،  قاعدتا راننده هنگام بارگیری باید در محل بارگیری حضور داشته باشد، طبیعتا امکان استراحت و خواب برای راننده وجود ندارد، در بهترین حالت بارگیری تا ظهر یا ساعت 14 بعد از ظهر طول می کشد، تصور بفرمایید که این راننده بعد از بیداری در طول روز و در مدت بارگیری، باید مسافت 1000 کیلومتری یا بعضا بیشتر را در مدت 10 الی 12 ساعت بدون هیچ گونه توقفی رانندگی کند تا بتواند تا ساعت 12 شب خود را به میدان تره بار تهران برساند،  راننده حامل میوه و تره بار در پایان مسیر و نزدیک تهران مخصوصا از اتوبان سلفچگان، ساوه تا تهران از فرط خستگی در حالت خواب آلودگی و بسیار خطرناک هم برای خود هم برای دیگران رانندگی می کند، بعضا هم در بهترین حالت اگر به وسیله دیگری برخورد نکند و حادثه منجر به جرح و فوت و خسارت ایجاد نکند، کامیون را واژگون می کند.

چرا باید اینقدر فشار بر روی راننده باشد؟ اگر کامیون تا 5 صبح به مقصد برسد که راننده بتواند با سرعت مجاز، رعایت ساعات رانندگی و حداقل خواب کوتاهی در مسیر داشته باشند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مهم تر اینکه اگر مانند سایر کشورها این محصولات، میوه و تره بار به جای حمل با ناوگان باری غیر استاندارد، با کامیون یخچالدار حمل شود تا راننده با رعایت ساعات رانندگی و استراحت، نهایتا روز بعد به مقصد برسد چه اشکالی دارد؟

نکته بسیار حائز اهمیت اینکه بعد از این همه فشار و بگیر و ببند، وقتی کامیون وارد میادین میوه و تره بار می شود صاحب حجره روزها محصول را با همان شرایط در کامیون نگه می دارد تا آخرین صندوق را هم داخل کامیون به فروش برساند و این یعنی تحمیل خواسته حجره دار بر راننده و حمل و نقل.

به دلیل سوء مدیریت بعضی از مسئولان مربوطه، حجره داران میادین میوه و تره سراسر کشور با این حرکت ناشایست خود با نگه داشتن کامیون زیر بار، همه روزه تعداد زیادی از ناوگان حمل کالا را در میادین میوه و تره بار کشور مجبور به توقف اجباری نموده و حجم عظیمی از ناوگان فعال در بخش حمل کالا را از گردونه حمل و نقل کشور خارج می کنند.

اگر در کشور ایران هم مدیران متوجه این حجم از فاجعه، خسارات و ضرر و زیان به اقتصاد کشور و حمل و نقل و رانندگان گرفتار بودند، حتما صاحبان حجره و غرفه داران میادین میوه و تره بار را موظف و مکلف به ساخت سردخانه در محوطه و سوله غرفه و تخلیه محموله در سردخانه غرفه می نمودند تا آسیب کمتری به محصول، زحمات یک ساله کشاورز، یارانه های دولتی، حمل و نقل و معیشت رانندگان و کامیونداران وارد شود.

چرا صاحبان غرفه به خاطر منافع و آسایش خودشان و عدم سرمایه گذاری، سرمایه های هزاران میلیاردی و تنها ابزار امرار معاش رانندگان و خانواده های ایشان را بدون پرداخت حق توقف روزها متوقف کرده و موجب غیر اقتصادی شدن فعالیت در بخش حمل و نقل عمومی کالا می شوند؟

با توجه به توضیحات فوق ضرورت دارد مسئولان به خاطر بهداشت آحاد جامعه، منافع ملی، جلوگیری از غیر فعال شدن ناوگان حمل و نقل، اقتصاد کشور و معیشت رانندگان، فکر و تصمیمی عاجل برای جلوگیری از این فاجعه عظیم و بر طرف نمودن مشکلات موجود بنمایند.

* رئیس هیئت مدیره انجمن رانندگان کامیون‌ های یخچال‌ دار استان تهران