◄ شیوه‌های تأمین مالی جدید برای دولت در دوران پس از کرونا

چکیده: شیوع بیماری کرونا، قطعا تأثیرات قابل توجهی بر اقتصاد جهانی و اقتصاد ایران بر جای گذاشته و خواهد گذاشت، در این گزارش به موارد زیر پرداخته نمی‌شود:

1- بررسی اثرات شیوع این ویروس بر اقتصاد جهان و ایران

2- بررسی این که این ویروس بر کدام بخش اقتصاد ایران اثر بیشتری خواهد گذاشت؟

3- بررسی نحوه حمایت دولت از بخش‌های مختلف اقتصادی و میزان آن

البته نه به علت کم اهمیت بودن این موارد، بلکه به این علت که گروه‌های کاری مختلف به موضوعات فوق می‌پردازند، اما اعتقاد داریم به «یافتن شیوه‌های ابتکاری و مهم تامین منابع مالی» کمتر پرداخته شده است.

صرفاً در این گزارش به این بخش خواهیم پرداخت که در هر بخش اقتصادی که ضربه خورده در صورتی که بخواهیم آن را جبران کنیم، چه منابع مالی جدیدی را می‌توانیم معرفی کنیم تا دولت از آن بهره گیرد.

هدف از این گزارش این است که این عامل منفی کرونا را به یک فرصت تبدیل کنیم تا بعضی اتفاقات مثبت را که تحت شرایط عادی انجام نمی‌دهیم‌، بتوانیم اجرا کنیم.

اسامی متخصصانی که در فضای مجازی در این بحث مشارکت نموده‌اند:

• آقای تقی زاده ‌ راه‌اندازی کننده این بحث جهت بهره‌گیری از نظرات صاحب نظران
• آقای دکتر ویسه
• آقای دکتر مشایخی استاد دانشگاه
• آقای دکتر افشین (معاون مرکز پژوهش‌های مجلس)
• آقای دکتر بیک محمدلو (رئیس کمیته حمل و نقل مجمع تشخیص مصلحت نظام)
• آقای دکتر غلامی
• آقای مهندس خباز مدیر بخش خصوصی و صاحب نظر در تولید
• آقای مهندس قربانعلی بیگ صاحب نظر در حمل و نقل
• آقای دکتر اشرفی صاحب نظر در ترانزیت
• خانم مهندس باریکانی متخصص امور شهری
• آقای مهندس امینی متخصص لجستیک

اقتصاد بعد از کرونا - شیوه های تأمین مالی جدید و ابتکاری

1- حذف پروژه‌های عمرانی بدون توجیه اقتصادی که صرفاً با لابی نمایندگان مجلس و مقامات محلی در بودجه قرار داده شده می‌تواند ده‌ها هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی ایجاد کند (حذف کامل مواردی که آغاز نشده‌اند یا صرفا مطالعات آن انجام شده و هنوز کار عمرانی آغاز نشده است و استمرار مواردی که آغاز شده و توقف آن ها منجر به بیکاری پیمانکاران و نیروهای آنها می‌شود ولی عدم آغاز اجرای قطعات جدید )

2- حذف ۹۰ درصد  از پروژه‌هایی که توسط شهرداری‌های مراکز استان ها اجرا می‌شوند که یا زائد هستند مانند توسعه ظرفیت معابر و ساخت پارکینگ و ... و یا توسط بخش خصوصی می‌تواند ساخته شود مانند پارک و نصب دوربین و ..... و نیازی نیست شهرداری‌ها در آنها هزینه کنند. منابع آزاد شده در این بخش می‌تواند صرف جبران زیان کسب و کارهای آن شهر و تقویت حمل و نقل عمومی گردد.

3- حذف پروژه‌های آزادراه‌سازی که با مشارکت و سرمایه‌گذاری بانک‌ها همه ساله انجام می‌شوند که هیچ یک منطبق بر طرح جامع حمل و نقل کشور نیست.

4- اقداماتی که انجام آن نیازی به بودجه ندارد ولی جسارت بالا می خواهد و تحت شرایط فعلی احتمال جلب نظر موافق مردم بالاست از قبیل : تک نرخی کردن ارز، واقعی کردن یارانه های انرژی، متناسب سازی قیمت خوراک پتروشیمی ها و قیمت مواد اولیه صنایع فولاد، مس، آلومینیوم، جلوگیری از فرار مالیاتی که با برنامه ریزی صحیح، می توان منابع حاصله را صرف سرمایه گذاری های زیر بنایی و اقدامات حمایتی از اقشار آسیب پذیر نمود. ضمن اینکه این مشکلات مزمن برای همیشه حل می شود .

5- ایجاد جهش تولید بدون سرمایه گذاری از طریق بهره ور کردن صنایع پایین دستی صرفا با برخی سیاستگذاری ها و اقدامات مدیریتی. زیرا سرمایه گذاری های انبوه قبلی در بخش صنایع مادر و معادن و صنایع پایین دستی انجام شده و این کار منجر به جهش تولید شده و هم اشتغال ایجاد می کند، هم حمل و نقل و لجستیک، هم ثروت و .... : صرفا اقدامات مدیریتی در موارد زیر باید انجام شود :

• سیاست‌های اقتصادی مناسب طراحی و اعمال شود
• بستر حقوقی و قانونی آن آماده شود
• ذهنیت و ابزار انگیزه ای مدیران به خصوص در صنایع مادر در جهت حرکت به سمت کاهش خام فروشی اصلاح شود.
• مقررات مالیاتی و گمرکی مناسب تنظیم و اعمال کرد.
• روابط سیاسی با بازارهای هدف برای پشتینانی صادرات محصولات بالاتر از مواد خام مدیریت وارتقاء یابد.
• چارچوب های همکاری و اتحاد استرتژیک برای صنایع بالا دستی و پائین دستی را تهیه کرد.

6- ایجاد حیات شبانه در بسیاری از شهرها یا زنده نگه داشتن شب ها که درآمد زیادی برای کسبه و  شهرداری ها می تواند داشته باشد و در رضایت مردم اثر بسیاری دارد.

7- افزایش ترانزیت عبوری از کشور با حذف بخشی از ۷۷ مشکلی که حذف آن ها نیاز به صرف بودجه ندارد.

8- تصویب و اجرای نقشه راه ایمنی راه های کشور که عدم اجرای آن منجر به ۱۷ هزار کشته سالانه و بیش از ۳۰۰ هزار مجروح شده است که صرفا سالی ۷۰ تا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان هزینه کشته ها است و هزینه مجروحین  محاسبه نشده است که اگر همین مقدار باشد، می شود سالی ۲۰۰ هزار میلیارد تومان علاوه بر آلام اجتماعی و صدمات روحی آن ( البته اجرای این طرح بیش از ۵۰ هزار میلبارد تومان در سال هزینه نیاز دارد)

9- اصلاح مراحل و  مکانیزم های سرمایه گذاری در کشور توسط ایرانیان . زیرا هم اکنون ایرانی های بسیاری در گردشگری و لجستیک و ... در کشورهای دیگر سرمایه گذاری های سنگین می کنند ، در حالیکه ما دنبال سرمایه گذار خارجی می گردیم!

10- افزایش قیمت گازوئیل با اطلاع رسانی شفاف و صادقانه

11- اعطاء مجوز به شرکت های حمل و نقل هوشمند جاده ای که هیچ هزینه ای ندارد ، اما ثمرات بسیاری دارد.

12- کاهش هزینه و زمان عبور ترانزیت از کشور باحذف کنترلهای اضافه و دوباره کاریهای غیر ضرور

13- اصلاح قوانین در راستای توجیه دار شدن فعالیت شرکتهای توانمند کریر

14- ایجاد وحدت رویه در فعالیت همه ارگانهای درگیر در ترانزیت و پنجره واحد تماس برای مشتریان خارجی جهت هماهنگی عبور کالا از کشور

15- همچنین یکی از راهکارهای بهبود بهره‌وری در حمل و نقل، شکل‌گیری شرکت‌های بزرگ مقیاس است که متاسفانه دستورالعملها و آیین نامه های فعلی عملا امکان شکل گیری چنین شرکتهایی را در بخش حمل و نقل جاده ایی نمی دهد و بازنگری در شیوه های صدور مجوز می تواند بیش از آنچه که تصور می شود در بهبود بهره وری موثر باشد.

16- شکل گیری شرکتهای بزرگ می تواند خود به عنوان محرک رشد و توسعه اقتصادی کشورها عمل کند و باعث توسعه اقتصادی شوند.

17- تسریع در واگذاری اموال مازاد دولتی از طریق ساز و کار بازار سرمایه

18- استفاده از ظرفیت اوراق بدهی برای پرداخت بدهی دولت به کارفرمایان

19- عدم ایجاد تعهد جدید در حوزه تعهدات عمرانی حتی در سال 1400 که بودجه بندی آن از تابستان 99 آغاز می شود.

20- پیگیری دریافت کمک از سازمانهای بین المللی

21- افزایش تعداد عرضه های اولیه و سهام شناور در بورس برای بالاتر بردن ظرفیت بازار سرمایه در راستای جذب نقدینگی و عمق بخشی به این بازار

22- کاربست طرحهای اشتغال حمایتی

23- تسهیل ورود به کسب و کارو لغو مجوزهای غیرلازم

24- کاهش عوارض و موانع واردات مواد اولیه

25-افزایش عرضه وام های کوچک به مصرف کنندگان و شهروندان (متاسفانه با معضل بحران بانکی، نرخ منفی بهره و محدودیت های عرضه اعتبارات هم مواجه هستیم)

26- افزایش تقاضای بخش دولتی از طریق انتشار اوراق بدهی و ابزارهای جدید مالی

27- بهره‌گیری از برخی روش‌ها بدون هزینه‌کردن شهرداری‌ها با شناسایی منبع درآمدی جدید از طریق تسهیل ورود و جذب سرمایه‌گذاران داخلی بنفع شهرداری‌ها، مردم و کسب و کارها. در این روش شهرداری‌ها صرفاً با اعطای مجوز قانونی و مطالعات مهندسی در حد یک الی ۲ میلیارد تومان بابت هر شهر می‌توانند طرح‌ها‌ی چندهزار میلیاردی رو بدون صرف هزینه از بودجه شهرداری یا بودجه دولتی اجرا کنند که درآمد آن بالتبع برای شهرداری ها و کسب و کارها ست دوسویه است. مانند پروژه‌های UUS (urban underground space) فضاهای زیرسطحی شهری که در دنیا متعارف است اما در کشور ما مغفول بوده که مهم‌ترین فایده آن در کنار توسعه شهری،  رونق کسب و کارها و ... می‌گردد. اگر شهرداری ها این کار رو انجام بدهند می‌توانند خیلی از کسب و کارها را مدیریت کرده و رونق دهند، از محل فروش و اجاره واحدهای تجاری هم به خود کمک کنند و هم کسب و کارها و همچنین این محیط ها می‌تواند منجر به ترغیب مردم برای خرید و محیطی برای توسعه گردشگری گردد که منجر به رونق کسب و کار می شود.

* این گزارش در کانال مدیریت حمل و نقل منتشر شده است.