Fatf و خروج کشور از انزوای سیاسی
حال که پس از مدت ها، عزمی جدی از سوی خصوصا دولت جدید در حل مشکلات تحریم وfatf و خروج کشور از انزوای سیاسی، اقتصادی جهانی را ملاحظه می کنیم مناسب دیدم در اهمیت این موضوع، نکاتی را بیان کنم.
حال که پس از مدت ها، عزمی جدی از سوی خصوصا دولت جدید در حل مشکلات تحریم وfatf و خروج کشور از انزوای سیاسی، اقتصادی جهانی را ملاحظه می کنیم مناسب دیدم در اهمیت این موضوع، نکاتی را بیان کنم.
به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصاد سرآمد، پس از اولین مشکل اصلی کشور که سو مدیریت وزارتخانه ها و نهادهای اجرایی بود چالش انزوای سیاسی، اقتصادی، تجاری، مالی و بانکی کشور و در مجموع تحریم ها عمده ترین ریشه مشکلات فعلی کشور و ملت ایران است. وقتی که دسترسی به تجارت، تکنولوژی و سرمایه بین المللی نداشته باشیم، نتوانیم جذب سرمایه وسرمایه گذار را داشته باشیم، نتوانیم صادرات و واردات خود را به راحتی انجام دهیم، چگونه می توانیم اقتصاد خود را به اقتصاد جهانی پیوند برنیم واز مزایای جهانی بودن استفاده کنیم؟
تحریم ها کاهش صادرات، کاهش ورود سرمایه خارجی، کاهش دسترسی و ورود تکنولوژی ها و فناوری های پیشرفته و بروز جهانی به کشور را باعث شده و به تبع آن کاهش تولید و افزایش بیکاری، کاهش درآمد ملت و سرانه ملی، کاهش امکان رقابت داخلی و خارجی، افزایش بسیار هزینه تولید وهزینه واردات و صادرات، واگذار کردن میدان به انحصارگرایانی چون خودروسازان و برخی مافیاهای واردات، صادرات، تولید و توزیع است. تحریم تنها کاسبان تحریم و بهره برداران از رانت ها و روابط غیررسمی و نامشروع را چاق تر می کند و روزبه روز باعث تضعیف درآمد، رفاه و معیشت قشر ضعیف و متوسط که اکثریت جامعه را تشکیل می دهد می گردد.
در حالی که می توانستیم با اجرای سیاست های واقعی اقتصاد مقاومتی، قدری از تاثیر تحریم ها کم کنیم آما سومدیریت، هماهنگ نبودن و جدی عمل نکردن در اجرای راه حل ها و برنامه های اقتصاد مقاومتی باعث شد تا اقدامات موثری در تعدیل و کاهش تاثیرات مخرب تحریم ها انجام ندهیم. هر چند با همت متخصصان نخبه ای ایرانی و شرکت های دانش بنیان دستاوردهایی داشته ایم اما با این حرکت کند و لاک پشتی هرگز نمی توانیم همانند کشورهایی مثل روسیه و..اثرات مخرب تحریم را کمتر و مهار کنیم. برای اثبات این ادعا، مختصرا به گوشه ای کوچک از اثرات تحریم ها اشاره می کنیم:
خسارات مستقیم وغیرمستقیم تحریم ها، در نزدیک به دو دهه گذشته بالغ بر ۴۰۰۰ میلیارد دلار یا ۴ تریلیون دلار برآورد شده است که رقمی نجومی و با این رقم می توانستیم کل کشور و اقتصاد آن را دگرگون کنیم . هر روز ادامه تحریم ها میلیون ها دلار خسارت بیشتر و هرماه حدود ۶ میلیارد دلار خسارت به کشور تحمیل می کند.
_اقتصاد ایران تنها در طی سال های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ حدود ۵ درصد در اثر تحریم ها کوچکتر شده است.
_سال هایی که در این دو دهه ما گرفتار تحریم ها و انزوا بودیم، کشورهای همسایه و منطقه از عدم النفع های ما به واسطه تحریم ها حداکثر بهره واستفاده را در جذب سرمایه گذاری هایی که می توانست درشرایط عادی به سمت ما بیاید، نموده و به سرعت رشد و توسعه خود را دنبال کرده اند. کشوری کوچک چون امارات به ۵۰۰ میلیارد دلار درآمد می رسد و کشور قطر کوچک به تولید ناخالص داخلی ۲۰۰ میلیارد دلاری دست می یابد، و تنها از عدم النفع ما در تولید گاز lng با تبدیل شدن به بزرگترین تولید کننده گاز lng به ۱۲۰ میلیارد دلار درآمد گاز می رسد و فقط از توسعه هواپیمایی قطر ایرویز به ۱۴ میلیارد دلار درآمد دست می یابد. در مورد بهره برداری و شکار فرصت توسط دیگر کشورهای منطقه چون ترکیه که در سال گذشته فقط از درآمد توریست دوبرابر درآمد نفت ما بهره برده است چیزی نمی گوییم.
تحریم ها باعث افزایش سرسام آور بهای کالاها و خدمات، شوک منفی به صادرات و واردات کشور و کاهش شاخص های مرتبط، افزایش بسیار نرخ ارز وکاهش ارزش پول ملی ،افزایش شکاف طبقاتی، افزایش قیمت مواد اولیه سرمایه ای و به تبع آن کاهش تولید،کاهش تولید ناخالص داخلی ،افزایش ریسک اعتباری مراودات جهانی، افزایش هزینه های مبادله، مشکلات مرتبط با اعتبارات اسنادی، سردرگمی در نحوه تسهیلات ارزی و افزایش ریسک صنعت بیمه، مهاجرت متخصصان و نخبگان کشور و مشکلات بسیار دیگر گردیده است.
در این میان کشورهایی مثل چین با تخفیف قابل توجه نفت ما را می خرند واغلب کالای خود را به ما می فروشند و کشورهای همسایه که باید در این شرایط یار و یاور ما می بودند به شکار فرصت های از دست رفته ما به واسطه تحریم ها پرداختند و با جذب سرمایه هایی که باید سمت ایران روانه می شد بیشترین رشد و توسعه خود را در دوران تحریم های ایران کسب نموده اند.
استاد دل انگیزان لیستی جامع از اثرات تحریم ها بر کشور تحریم شده را تحریر کرده است که بد نیست مروری بر آن داشته باشیم:
۱. محدود شدن جدی و شدید ارتباطات مالی، تجاری و اقتصادی بین المللی
۲. کاهش شدید درآمدهای ارزی
۳. کاهش شدید و جدی قدرت همکاری و تعامل و معامله با اقتصاد بین الملل
۴. کاهش شدید ارزش پول ملی
۵. شکل گیری موج های قدرتمندی از تورم های شوک محور مبتنی بر کاهش شدید ارزشپول ملی، افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی و کاهش ارتباطات بین الملل
۶. کاهش شدید قابلیت های رشد اقتصادی
۷. کاهش شدید قابلیت های اشتغال زایی کشورهای تحریم شده و لذا ایجاد شرایط جدی توسعه بیکاری آشکار و پنهان
۸. حذف کشور تحریم شده از زنجیره های گسترده تأمین، عرضه و تولید جهانی
۹. کاهش شدید قابلیت و قدرت وارد کردن مواد اولیه وارداتی برای صنایع و تولیدات داخلی
۱۰. کاهش شدید قابلیت و قدرت واردات مواد اولیه و نهاده های اساسی تولید محصولات اصلی غذایی و خوراکی انسان و دام
۱۱. کاهش جدی قدرت جذب سرمایه های خارجی
۱۲. محدودیت همکاری صنایع با صنایع بین المللی و خروج شرکای تجاری خارجی صنایع از کشور و قطع همکاری
۱۳. محدود شدن شدید انتقال انواع تکنولوژی به داخل
۱۴. ایجاد شرایط اقتصادی ناامن و بی اعتمادی شدید اقتصادی در داخل
۱۵. ایجاد شرایط و تحریک جدی مهاجرت نخبگان
۱۶. ایجاد شرایط و تحریک جدی مهاجرت کارآفرینان
۱۷. ایجاد شرایط و تحریک جدی فرار سرمایه های مالی و پولی از کشور
۱۸. افزایش شدید ریسک های سیستماتیک و غیرسیستماتیک در داخل
۱۹. کاهش جدی تا حد صفر سرمایه گذاری در زیر ساخت ها به گونه ای که در مدتی کمتر از ۱۰ سال عملاً امکان سایر سرمایه گذاری های جدید به علت نداشتن سرمایه های زیر ساختی پایه، مانند برق، آب و دسترسی از دست برود.
۲۰. کاهش جدی و تا حد صفر سرمایه گذاری در تجهیزات و ماشین آلات در کارخانه های موجود، به گونه ای که حتی توان پاسخ دهی به استهلاک سرمایه ها را نداشته باشند.
۲۱. هدایت منابع و سرمایه های داخلی به سمت بخش های نامولد غیرقابل تجارت مانند مسکن و دلالی (نوعی بیماری هلندی جدید و ناشی از تحریم).
۲۲. ایجاد جوّ شدید نارضایتی و سپس هدایت به سمت اعتراض های داخلی در راستای کاهش مشروعیت داخلی حاکمیت ها.
۲۳. ایجاد شرایط جدی بایکوت بین المللی به گونه که کشور تحریم شده در جهان کاملاً تنها بماند.
۲۴. افزایش جدی جمعیت فقیر در یک کشور و حذف تدریجی طبقه متوسط
۲۵. هدایت استعدادها و قابلیت های داخلی به سمت تولید داخلی محصولات تحریم شده با کیفیت های بسیار پایین و بنابراین عادی شدن تولید بی کیفیت و رویه شدن سیستم و مسیرهای تولیدی بی کیفیت.
۲۶. کاهش جدی تمرکز حاکمیت و مردم کشور تحریم شده به محیط زیست و از آن طریق ایجاد شرایط جدی تخریب شدید محیط زیست.
۲۷. کاهش بهره وری، قابلیت رقابت پذیری، قدرت تأمین و بازآفرینی سرمایه در گردش و ناتوانایی بخش های تولیدی در تداوم تولید و لذا از آن طریق کاهش جدی دستمزدها و تشدید زنجیره فقیرسازی بخش های بزرگی از جمعیت.
۲۸. تضعیف شدید مهارت های مدیریتی کلان از طریق وادار کردن حاکمیت ها به انتخاب مدیران شدیداً همسو و گوش به فرمان.
۲۹. کاهش شدید قابلیت ها و قدرت پذیرندگی حرف مخالف و انتقادهای منطقی و به جا توسط حاکمیت ها.
۳۰. ایجاد جدی ظرفیت ها و مسیرهایی برای توسعه دور زدن قوانین با نام و به منظور دور زدن تحریم ها و لذا توسعه تکثیر فسادهای مالی و تجاری.
۳۱. توجه به افراد دارای ظرفیت برای دور زدن تحریم ها و ایجاد زمینه برای رشد آن ها و سپس نفوذ جدی آن ها به لایه های مدیریتی کلان و تشکیل مافیاهای همه جانبه در همه حوزه ها به گونه ای که چارچوب اقتصادی سیاسی کشورهای تحریم شده به شدت به سمت اولیگارشی هدایت می گردد.
۳۲. کنارگذاری بیشتر افراد آزاده، هوشمند و سالم و البته منقد و مخالف دورزدن قوانین از مدیریت های کلان
۳۳.سختگیرانه شدن نظام های گزینشی و لذا تقویت گروه های ریاکار حرفه ای و دارای ظرفیت بالای فساد در شغل های مدیریتی، همزمان با مهاجرت گسترده نخبگان و شایستگان و در نتیجه ریزش جدی سرمایه انسانی و اجتماعی در دولت های تحریم شده.
۳۴. اتخاذ تصمیمات دستپاچه، اشتباه، گسیخته و مکرر، توسط سیستم های مدیریتی کشور تحریم شده و از آن طریق گسترش فرایندها و مسیر های هدررفت منابع محدود و ایجاد جو ناامیدی مردم از مدیریت های رسمی.
۳۵. جدایی ناگزیر و ناگریز مردم از دولت و حاکمیت در کشورهای تحریم شده.
نتیجه گیری: فرار سالانه ۱۲ میایارد دلار سرمایه از کشور، صدها هزار نخبه ومتخصص و جوان و... فقر، رکود تورمی، بیکاری و گرانی همه ارتباط مستقیمی با انزوای سیاسی اقتضادی کشور دارند در این میان در عرصه داخلی هم کاسبان تحریم بدون رعایت هیچ بوروکراسی ومبادلات شفاف مالی، تجاری، مالیاتی و... به سودجویی هرچه بیشتر می پردازند.
در این میان برخی از کشورهای منطقه وهمسایه هم از این فشارها و انزوا استفاده کرده و بعضا تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران و ایرانیان را به چالش کشانده اند.
درگیر شدن و به انزوا رفتن نمی تواند نشانه اقتدار و استقلال باشد، شما کشور چین را ببینید در این چند دهه سیاست درهای باز را آغاز نمود و با استفاده از سرمایه و تکنولوژی غرب، خود را رشد و ارتقا داد و الان هم که به عنوان غول اقتصادی دنیا شده تلاش می کند با غرب وغربی ها درگیر نشود و حداکثر استفاده را از همه کشورهای دنیا می برد.
باید در زمینه رفع انزوای سیاسی، تجاری و اقتصادی با جامعه جهانی، استراتژی های خود را تصحیح کنیم با این اندیشه که برای پیشرفت در عرصه جهانی وبه دست آوردن اهداف فرامنطقه ای اول باید اول در داخل اقتصاد معیشت و رضایت ملت را ارتقا دهیم. باید اول کشورمان؛ خودمان و ملت مان را قوی کنیم و بعد به منطقه و جهان بپردازیم ولازمه این امر تشکیل تیمی بسیار توانمند جهت رایزنی وتعامل با برنامه ریزی های کارشناسی قوی وحساّب شده با دنیای غرب با حفظ اصول عزت مندانه کشور و ملت و برمبنای استراتژی برد برد می باشد که باید نتیجه آن خروج از تحریم ها، اجرای کامل برجام و لحاظ نمودن حقوق حقه ملت و کشور ایران باشد. شکی نیست که بالاخره هر چند دیر به این نتیجه می رسیم که از این انزوای فعلی با به نتیجه رسانیدن برجام وfatf باید خارج شویم و گرنه ضربات و زیان های وارده ما را به نقطه غیرقابل جبران خواهد رساند پس چرا با تاخیرات بیشتر خسارات بیشتری را به کشور و ملت وارد می کنیم در هر حال گاهی مصلحت کشور و ملت و اسلام و انقلاب حکم می کند تا با دشمنان خود صلح کنیم و کنار بیاییم همان گونه که امام حسن مجتبی با معاویه صلح کرد تا اسلام و مسلمانان را حفظ کند پس با حفظ عزت و استقلال مان و با در نظر داشتن منافع ملی گفتگو و تعامل کنیم و به یاد داشته باشیم که شرق هم همانند غرب قابل اعتماد و تکیه کردن نیست. لذا برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور و ملت هیچ راهکاری جز بکارگیری سیاست تنش زدایی و احیای مناسبات ارتباطی بدون واسطه با غرب نداریم . لذا باید با تشکیل یک تیم قوی وبا لحاظ عزت و اقتصاد ومصلحت ملی . ملت و کشور این مهم را به سرانجام برسانیم .ان شالله در سایه عنایات باری تعالی وحضرت ولیعصر (عج) ایران اسلامی در اقتدار وعزت وافتخار همیشگی باشد.
