سرمایه‌گذاری مورد نیاز در زیرساخت‌های لجستیک تجاری
تجربه توسعه زیرساخت‌ها در امریکا بیانگر آن است که حجم سرمایه‌گذاری دولت این کشور در توسعه زیرساخت‌های فیزیکی از ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۸میلادی (۱۳۳۹ تا ۱۳۸۷ شمسی) (آغاز بحران مالی اخیر امریکا) سالانه بین ۲/۳ تا ۳/۶درصد از تولید ناخالص داخلی آن کشور بوده است.
تجربه توسعه زیرساخت‌ها در امریکا بیانگر آن است که حجم سرمایه‌گذاری دولت این کشور در توسعه زیرساخت‌های فیزیکی از ۱۹۵۰ تا ۲۰۰۸میلادی (۱۳۳۹ تا ۱۳۸۷ شمسی) (آغاز بحران مالی اخیر امریکا) سالانه بین ۲/۳ تا ۳/۶درصد از تولید ناخالص داخلی آن کشور بوده است.
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، به تازگی، در بحران مالی سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۷ تا ۱۳۸۸ شمسی) در امریکا نیز مشاهده شد بسیاری از اندیشمندان اقتصادی، دوباره به سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌ها به عنوان عاملی کلیدی برای برون‌رفت از بحران پیش‌آمده و تحریک اقتصاد، اجماع‌نظر یافتند. در همین زمینه، کنگره امریکا قانون «ترمیم و سرمایه‌گذاری دوباره امریکا» را در سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ شمسی) به تصویب رساند که بر لزوم سرمایه‌گذاری بیشتر روی توسعه زیرساخت‌های این کشور تاکید می‌کند. با توجه به تجربه امریکا به عنوان کشوری رشدیافته که زیرساخت‌های آن، دارای وضعیت مناسب و توسعه‌یافته‌ای است و با در نظر گرفتن این نکته اساسی که کشورهای در حال توسعه، دارای زیرساخت‌های ضعیف‌تری نسبت به کشورهای پیشرفته (مانند امریکا) هستند، حجم سرمایه‌گذاری دولت روی زیرساخت‌ها در این کشورها، ازجمله ایران، چنانچه بخواهند به رشد اقتصادی مناسبی برسند، باید به‌مراتب بیشتر از کشورهای توسعه‌یافته باشد. با در نظر گرفتن سرعت شتابان رشد و پیشرفت تجاری کشورهای منطقه و توجه به این مسئله مهم که قرار است در سال ۱۴۰۴ شمسی به کشور اقتصادی نخست منطقه تبدیل شویم، لزوم سرمایه‌گذاری قابل توجه روی زیرساخت‌های صنعتی- تجاری که مبنا و اساس تحول اقتصادی کشور است، بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. با درنظر گرفتن شرایط ویژه کشورمان و لزوم سرمایه‌گذاری بیشتر روی زیرساخت‌ها در ۵ سال برنامه ششم، حجم سرمایه‌گذاری سالانه دولت روی توسعه زیرساخت‌ها، باید حداقل ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور باشد. با لحاظ کردن متوسط تولید ناخالص داخلی کشور برابر ۵۰۰ میلیارد دلار در برنامه ششم توسعه، برآورد حجم سرمایه‌گذاری مورد نیاز سالانه روی توسعه زیرساخت‌ها، حدود ۲۵ میلیارد دلار است. اما پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که چه بخشی از زیرساخت‌ها را زیرساخت‌های لجستیکی و تجاری دربرمی‌گیرد؟ یا به عبارتی چه بخشی از سرمایه‌گذاری ۲۵ میلیارد دلاری سالانه باید روی زیرساخت‌های تجاری انجام شود؟ به نظر می‌رسد سهم بخش‌هایی که از زیرساخت‌های تجاری بهره می‌گیرند در تولید ناخالص داخلی کشور بتواند ملاک مناسبی برای برآورد سهم زیرساخت‌های تجاری و صنعتی از کل زیرساخت‌های کشور باشد. این سهم براساس داده‌های مرکز آمار (بین سال‌های ۷۸ تا ۸۹) حدود ۷۰ درصد است. با در نظر گرفتن این محاسبات، برآورد می‌شود برای رسیدن به عملکرد قابل قبول لجستیکی و ارتقای قابل‌توجه جایگاه لجستیکی ایران در منطقه در پایان برنامه ششم توسعه، حجم سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌های لجستیک تجاری کشور باید سالانه حدود ۱۷/۵ میلیارد دلار (در مجموع ۸۷/۵ میلیارد دلار) در برنامه ششم توسعه باشد.
مجتبی سلیمانی سدهی - عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی
