◄ چالش روابط ترانزیتی ایران با افعانستان/حوزه ترانزیت افغانستان برای بخش خصوصی ناامن شده است
در ترانزیت علیرغم موقعیت خدادادی آن توفیق زیادی حاصل نشده و از کاری که می‌شود چند صد هزار فرصت شغلی ایجاد کرد اما با گره‌ها و مشکلاتی که خلق‌شده ترانزیت را به همسایگان و رقبا واگذار کرده‌ایم و مسیر گرجستان- آذربایجان - دریای خزر و ترکمنستان و مسیر ترکیه به نسبت گذشته سهم بیشتری از ترانزیت را به خود اختصاص داده‌اند.
نایب‌رئیس انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی با بیان اینکه حوزه ترانزیت افغانستان برای بخش خصوصی ناامن شده است، گفت: قاچاق پیش‌سازهای مواد مخدر در دهه اخیر چندین شرکت حمل و نقلی را درگیر کرده است.
به گزارش خبرنگار تین‌نیوز محمود امتی نایب‌رئیس انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی افزود: تهدید جدی برای شرکت های حمل و نقلی در حوزه ترانزیت این است که همواره در معرض دو خطر ورود مواد مخدر ازافعانستان و خروج پیش‌ساز به آنجا هستیم.
او با اشاره به اهمیت و جایگاه ترانزیت و نقشی که در درآمد ناخالص ملی و ایجاد اشتغال دارد،گفت: شاید صنعت، تولید و کشاورزی کشور با بازارهای جهانی فاصله زیادی داشته باشد اما در مورد ترانزیت این‌طور نیست، ترانزیت برای کشور ما یک نعمت و فرصت است. کشورهایی مثل ترکیه از حدود ۲۰-۳۰ سال گذشته برای این فرصت تدبیر کردند و امروز با حدود 160 هزار ناوگان حمل‌ونقل سهم زیادی از درآمد ناخالص ملی آن‌ها به ترانزیت مربوط می‌شود.
امتی با اشاره به موضوع قاچاق و ارتباط آن با ترانزیت، گفت: متأسفانه با پدیده شوم قاچاق به طرق مختلف مواجه هستیم .جاساز کردن مواد مخدر در جوف کالاهای صادراتی که سال‌های اخیر معضلی برای رانندگان و شرکت‌های حمل شده و متأسفانه رانندگان مسیر اروپا در کشورهای ترکیه و بلغارستان و ... گیر افتاده‌اند که مشکلات عدیده‌ای را برای رانندگان و شرکت‌های حمل ایجاد کرده است .
وی ادامه داد: مورد دیگر قاچاق هم که به حوزه فعالیت شرکت‌های عضو این انجمن مربوط می‌شود موضوع پیش سازهای مواد مخدر است که در دهه اخیر چندین شرکت عضو این انجمن گرفتار آن شده‌اند.
چالش روابط حمل و نقلی ایران با افعانستان در حوزه ترانزیت
این فعال حمل‌ونقلی بابیان اینکه کشور افغانستان همسایه‌ای است که رابطه تجاری و حمل‌ونقلی بسیار زیادی با ما دارد، ادامه داد: خروج روزانه حدود 600 تا ۷۰۰ دستگاه کامیون از چندین مرز و هم‌چنین خروج سالانه 1.5 میلیون تن کالا به این کشور از مرزهای ایران، تراز بالا و مثبت تجاری با افغانستان موضوعاتی است که اهمیت روابط طرفین را دوچندان می‌کند.اما تهدید جدی این است که همواره در معرض دو خطر ورود مواد مخدر از آن کشور و خروج پیش ساز به آنجا هستیم.
به گفته امتی پیش‌سازها مصارف چندگانه و صنعتی داشته و معمولاً در کشورهای صنعتی به‌عنوان مواد اولیه استفاده می‌شود و به همین دلیل به سهولت قابل‌تولید و دسترسی است که در افغانستان با مصرف تولید مواد مخدر ارتباط داشته و به همین دلیل ترانزیت و حمل آن طبق کنوانسیون‌های سازمان ملل مجاز نیست.
وی با اعلام اینکه این مورد معمولاً در محمولات خروجی به افغانستان مشاهده‌شده و ده‌ها شرکت حمل‌ونقل را درگیر و حوزه ترانزیت افغانستان را برای بخش خصوصی ناامن کرده است ، گفت: اکنون شرکت‌ها با ترس و اضطراب ترانزیت را ادامه داده یا بعضاً از این شغل کناره گرفته‌اند. بنا به سوابق این موضوع در چند سال گذشته و سود آن برای مافیای مواد مخدر معمولاً به‌صورت رندمی و جاساز شده این محمولات بارگیری و بنام شرکت‌های مختلف ارسال می‌شود.
معضلات شرکت‌های حمل‌ونقلی قربانی قاچاق
این فعال حمل‌ونقلی ادامه داد: آنچه در این ماجرا قابل‌تأمل است؛ یقیناً فرستنده که محموله را بارگیری می‌کند و گیرنده کالا که محموله را در مقصد نهایی تحویل می‌گیرد از عوامل اصلی بوده و قابل‌شناسایی هستند. خط کشتیرانی که کانتینر را در مبدأ به فرستنده تحویل و بارنامه حمل دریایی صادر می‌کند قطعاً هویت فرستنده را احراز و شناسایی کرده است اما شرکت حمل‌ونقل صرفاً بنا به اسناد دریافتی از صاحب کالا و بدون اینکه از محتوای داخل کانتینر مطلع باشد کالا را اظهار می‌کند.
وی گفت:عملاً در مواردی که تاکنون اتفاق افتاده آسیب جدی و مشکلات برای شرکت‌های حمل‌ونقل بوده است بطوری که به‌محض کشف، عموماً کلیه عملیات فورواردری شرکت متوقف و شرکت از کار می‌افتد.
امتی ادامه داد: گرچه تقریباً در تمامی موارد شرکت‌ها در محاکم قضایی تبرئه شده‌اند اما فاصله کشف تا حکم برائت و بعد از آن شاهد این بوده‌ایم که بخش خصوصی و به‌تبع آن ترانزیت و سایر تجاری که با آن شرکت کار می‌کردند خسارات مالی و معنوی زیادی را متحمل شده‌اند. نتیجه و بازتاب آن برای سایر شرکت‌های فعال در مسیر افغانستان دلهره و نگرانی و عدم سرمایه‌گذاری در بخش حمل‌ونقل بین‌المللی بوده است.
وی این خبر را داد که تصمیمات سخت‌گیرانه باعث شده است محموله‌های سایر تجار متوقف شود صاحبان کالا و تجار خارجی ناراضی شوند، جهت ارزیابی فیزیکی کانتینرها در اواخر سال ۹۵ صدها محموله متوقف شود، هزینه‌های دموراژ و انبارداری و افزایش کرایه به شرکت‌ها و تجار تحمیل شود، و نهایتاً به دلیل توقف و افزایش مصارف بخش زیادی از محمولات افغانستان به کراچی پاکستان منتقل شود.
نایب‌رئیس انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی ادامه داد: اگر به ترانزیت و مزیت‌هایش باور داریم و از طرفی پذیرفتیم که با کشور افغانستان همسایه هستیم و می‌بایست کلیه محموله‌ها کنترل و نظارت شود تضعیف بخش خصوصی و برخوردهای قهری و سخت‌گیرانه و باز کردن و متوقف کردن محموله‌ها ترانزیت چاره کار نیست و بنا به امکانات موجود ایجاد دیوار الکترونیکی و اسکن‌های پیشرفته و سریع در مبادی ورودی و خروجی می‌تواند ریسک و هزینه را برای مافیا افزایش دهد.
وی گفت:تصمیمات فعلی صرفاً خودزنی است بدون اینکه عوامل اصلی و خارجی آسیب ببینند.
به گفته امتی در ترانزیت علیرغم موقعیت خدادادی آن توفیق زیادی حاصل نشده و از کاری که می‌شود چند صد هزار فرصت شغلی ایجاد کرد اما با گره‌ها و مشکلاتی که خلق‌شده ترانزیت را به همسایگان و رقبا واگذار کرده‌ایم و مسیر گرجستان- آذربایجان - دریای خزر و ترکمنستان و مسیر ترکیه به نسبت گذشته سهم بیشتری از ترانزیت را به خود اختصاص داده‌اند.
امتی بابیان اینکه میزان ترانزیت حدود ۱۱ میلیون تن است درحالی‌که می‌توانستیم ترانزیت را به ۲۰ میلیون تن برسانیم ، ادامه داد: لازمه کار روان‌سازی ، مدیریت ، نوسازی ناوگان به نرخ مناسب ، حمایت و تقویت بخش خصوصی و اعتماد به آن است. اینکه چه بکنیم که حمل پیش ساز به حداقل برسد بسیار عالی و خوب است اما مشروط به اینکه ترانزیت آسیب نبیند و شاهد رشد و تقویت جایگاه ترانزیت و بخش خصوصی باشیم و این میسر نخواهد شد مگر با دوراندیشی و مدیریت صحیح و باور به ترانزیت .
