احتمال از دست رفتن خط ترانزیتی منطقه CIS

وزارت راه و شهرسازی قصد دارد خط ریلی ایران وچین را احداث کند. اما آیا این امر شدنی است؟

به گزارش تین نیوز، اخیراً امین مرتفع، مدیرکل تجاری سازی و امور تشکل های وزارت راه و شهرسازی، اعلام کرد که ایران و چین می خواهد یک خط ریلی مستقیم از ایران به چین بکشد. این می تواند باعث تقویت رابطه ایران با اعضای پیمان شانگهای شود. اظهارنظری که با انتقاد فعالان بخش اقتصادی کشور مواجه است.

با فرض اینکه توان تاسیس یک چنین سامانه ریلی وجود داشته باشد، خط ریلی از ایران به چین می تواند برای ترانزیت ایران تهدید محسوب شود. چراکه برای مدت طولانی جنوب ایران مقصد کشتی های چینی، هندی و … است تا بتوانند کالاهای خود را به کشورهای مستقل مشترک المنافع ترانزیت کنند.

حال خط ریلی ایران به چین می تواند این کشور را به مناطق مورد اشاره وصل کند. بنابراین صادرات شرق دور به کشورهای مشترک المنافع از مسیر دریایی و ترانزیتی ما بی نیاز می شود. این در حالی است که ایران میلیاردها دلار هزینه برای اجرای پروژه ای می کند که باعث می شود میلیاردها دلار از دست بدهد.

مجتبی بهاروند، رئیس اسبق کمیسیون لجستیک و حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران، درباره خط ریلی مستقیم ایران به چین به تجارت نیوز گفت: مسئولان کشور پروژه هایی را عنوان می کنند که اساسا قابل اجرا نیست. متاسفانه این حرف ها کم هم نیستند. اما پروژه خط ریلی به چین را هم می شود از دو منظر مورد بحث قرار داد.

وی افزود: اولین جنبه بحث ترانزیت کالاست. یکی از فرصت های خوب ایران بندرهای جنوب کشور است. از آن جهت که ترانزیت دریایی ارزان ترین شیوه است، کالاهای چینی و هندی به بندرهای ما وارد می شوند؛ سپس این کالاها به افغانستان و کشورهای مستقل مشترک المنافع (CIS) ترانزیت می شوند. ایران درآمد خوبی از ترانزیت کالا به این کشورها دارد. اما اگر این ریل به آسیای مرکزی کشیده شود، ایران ظرفیت ترانزیتی خود را از دست می دهد و میلیاردها  تومان درآمد ترانزیت از دست می رود.

بهاروند بیان کرد: دومین جنبه مزیتی است که شیوه های ترانزیت برای ایران دارد. در بین تمام شیوه ها ارزان ترین و بهترین شیوه دریایی است. اگر ۲۰۰۰ دلار هزینه انتقال از خط ریلی کالا به چین باشد، هزینه دریایی آن ۵۰۰ دلار است. پس مزیت اقتصادی این است که کالا از طریق دریا حمل شود. تاکنون هم به غیر از بحث تحریم مشکلی با ترانزیت دریایی از چین نداشتیم. چرا باید کاری انجام دهیم که کالای داخل با سه برابر قیمت به بازار چین وارد شود؟

چین آمریکا را ارجح می داند

بهاروند اشاره کرد: این حرف ها خاستگاه سیاسی دارد و برخی مسئولان ایراد می کنند، متاسفانه این افراد ذهنیت اقتصادی ندارند.

او در پاسخ به این پرسش که «آیا خط ریلی ایران به چین، می تواند باعث تقویت روابط این دو عضو شانگهای شود؟» پاسخ داد: چرا باید منافع خودمان را برای حصول به این هدف تضییع کنیم؟ به عنوان یک فعال اقتصادی مطمئن نیستم سود زیادی از پیمان شانگهای ببریم. باید منافع اقتصادی کشور را در اولویت قرار دهیم.

رئیس اسبق کمیسیون لجستیک و حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران تأکید کرد: تجربه نشان می دهد که همیشه ایران هزینه پرداخت می کند. سپس چین حساب می کند که ثمره اش از تجارت با آمریکا ۸۰۰ میلیارد دلار است، اما با ایران به پنج میلیارد دلار هم نمی رسد؛ بنابراین ارتباطی را حفظ می کند که ۸۰۰ میلیارد دلار می ارزد. پس پروژه ایران بی استفاده باقی می ماند. چین هرگز منافع خود را به خاطر ایران فدا نکرده است.

وی در پایان یادآور شد: شاید اگر خط ریلی از چین کشیده می شد و از ایران تا اروپا می رفت منافع زیادی به دست می آوردیم. اما منفعتی در این نیست که ایران بخواهد با یک خط ریلی خود را به چین وصل کند.

گفتنی است که ایران تاکنون عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای بود که از روز جمعه ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ به عنوان عضو رسمی این سازمان شناخته شد. سازمان شانگهای نمادی از زنجیره همگرایی است که با گردهمایی سران کشورهای روسیه، چین، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان در سال ۱۹۹۶ شکل گرفت.