◄ ضرورت توجه به سرعت و هزینه در ترانزیت؛ لازمه رقابت پذیری در منطقه است

همانطور که می دانید در اوایل دهه هفتاد تمام کالاهای صادراتی و سپس ترانزیتی با ناوگان ایرانی جابجا و حمل می شد به مرور  ناوگان کشورهای آسیای میانه از جمله ازبکستان و کشورهای همسایه و ترکیه هم وارد صحنه حمل در مسیر عبوری از ایران شدند.

در سال های بعد به دلیل تورم و گرانی کامیون در ایران و ارزانتر بودن همین کامیون ها در کشورهای همسایه حمل با ناوگان ایرانی روز به روز کمتر و سهم ناوگان خارجی در این مسیر بیشتر شد اما باز هم سهم ناوگان ایرانی تا قبل از شیوع ویروس کرونا بیشتر از سایر کشورها بود اما با شروع کرونا دولت ترکمنستان با وضع قوانین سختگیرانه ورود و عبور کامیون های سایر کشورها را به خاک خود ممنوع اعلام کرد و در چاره اندیشی برای حفظ بازار کالاهای ترانزیتی و صادراتی ایران با توافقات انجام گرفته در خصوص ترانسشیپمنت کالای ترانزیت و صادراتی و تبادل نیمه یدک ایرانی و ترکمنستانی حمل های این مسیر بدین روال انجام شد. 

پس از اتمام دوره کرونا و روی کار آمدن دولت سیزدهم  سیاست تعامل و همکاری های نزدیک با همسایگان در دستور کار قرار گرفت که باعث شد مقداری از هزینه های سنگین که ترکمنستان وضع کرده بود از جمله قانون  پرداخت  هر تن کیلومتر پیمایش از خاک ترکمنستان مبلغ  ۱.۵ دلار پرداختی ناوگان ایرانی برداشته شود و عبور کامیون های ایرانی از سر گرفته شود و امکان تردد با ناوگان کشورمان  نیز فراهم شود اما هنوز حمل با ناوگان ایرانی به مراتب گرانتر از ترانسشیپمنت و تبادل نیمه یدک می باشد بخوبی میدانیم که در ترانزیت و تجارت بین المللی سرعت و هزینه دو عامل مهم و تعیین کننده می باشند.

بیشتر بخوانید:

حذف ترانشیپ کالا در مرز ترکمنستان؛ خدمت به منفعت طلبان صنفی و به ضرر مردم منطقه

در گزارش مورخه ۲۲ مرداد ماه ۱۴۰۲ آن رسانه  ( تین نیوز ) مصاحبه شونده محترم بدون اطلاع از نظرات  مطرح شده انجمن شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان در جلسه اشاره شده و صرفا از نگاه  یک گروه خاص  به موضوع پرداخته و انجمن های صنفی را به منفعت طلبی محکوم نموده است.

 حال آنکه در بحث ترانزیت باید به جای منافع سازمان یا گروهی خاص منافع ملی را در نظر گرفت و همه آگاه به وجود تحریم ها و وجود رقبای خارجی و مسیرهای جایگزین هستیم لذا می بایست با در نظر گرفتن همه جوانب به موضوع نگاه کرد.

در جلسه ای که در گزارش شما به آن اشاره شده که با حضور تعدادی از مسئولان  دولتی استان و تشکل های صنفی حمل و نقلی از جمله انجمن شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان  و  تشکل های مالکان کامیون و رانندگان تشکیل شد بدون در نظرگرفتن منافع گروهی خاص  و با بررسی همه جوانب و در نظر داشتن منافع ملی تصمیماتی گرفته شد که سهم تردد ناوگان ایرانی بیشتر شود و بخشنامه به هیچ عنوان در خصوص عدم ترانسشیپمنت کالاهای صادراتی نبوده و در مورد حمل یکسره با ناوگان ایرانی در موضوع کالای ترانزیتی بوده است.

اما موضع انجمن شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان که بنده نیز از حاضران در این جلسه بودم این گونه بود که تاجر خارجی به دنبال ارزان ترین شیوه حمل است و ما با توجه به تحریم ها و از دست دادن سهم زیادی از بازار ترانزیت و برای حفظ همین سهم فعلی و حتی افزایش آن می بایست امکان هر دو شیوه ترانسشیپمنت و تبادل نیمه یدک و حمل یکسره را مهیا کنیم اما انجمن خراسان تنها یک رای داشت و سایر تشکل های صنفی مالکان کامیون و رانندگان نیز نظر شان این بود که باید حمل یکسره صورت بگیرد تا کامیون دار ایرانی بتواند تردد بیشتری انجام دهد و برخی مسئولان نیز موافق حمایت از ناوگان ایرانی  بودند  البته انجمن خراسان با اینکه سهم ناوگان ایرانی بیشتر شود مخالف نبوده و نیست اما به شرطی که این تصمیم باعث گرانتر شدن ترانزیت از مسیر ایران نشود که خود همین عامل باعث تغییر مسیر تعداد زیادی از کالاهای ترانزیتی از مسیر ایران به سایر مسیرها میگردد.

انجمن خراسان معتقد بوده و هست که در تجارت بین المللی  و صنعت  ترانزیت  کالا باید شرایط رقابتی در کشور  وجود داشته باشد و هر فعالی در این بخش حق انتخاب بهترین گزینه را داشته باشد چرا که اگر ما بازهم به منافع جزیی از کل  فکر بکنیم  سهم مان از ترانزیت را بیشتر از دست خواهیم داد.

در حالی که می دانیم کشورهای همسایه و حتی کشورهایی مثل چین و هندوستان در کریدورهای دیگری نیز سرمایه گذاری کرده اند و چنانچه هزینه ترانزیت از مسیر ایران مقرون به صرفه نباشد کالاها از مسیر جایگزین حمل خواهند شد پس ما ناچار هستیم با در نظر داشتن شرایط رقابتی خارج از ایران؛  خودمان را در کورس رقابت نگه داریم والا با از دست دادن همین سهم فعلی نه تنها شرکت ها بلکه تمام زنجیره متصل به ترانزیت از قبیل کامیون دار و همان نیروهای بومی مرزها نیز متاثر و بیکار خواهند شد.

پس چاره ای نداریم جز آنکه با در نظر داشتن همه عوامل موثر تصمیم گیری کنیم و از  تصمیمات احساسی و غیر کارشناسی دوری کنیم. انجمن شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان با هیچ شیوه حمل ترانزیتی مخالف نیست بلکه معتقد است با توجه به ارزانترین و پرسرعت ترین شیوه باید سهم ترانزیت کشورمان را ارتقا ببخشیم و با در نظر داشتن رقبای منطقه ای باید بهترین و ارزان ترین شیوه مد نظر قرار گیرد تا تاجر خارجی رغبت استفاده از مسیر ایران را داشته باشد و امیدواریم همه دست اندرکاران بخش دولتی و خصوصی در جهت تسهیل و روانسازی ترانزیت صنعتی که امروزه در دنیا به عنوان صدور خدمات و ارز آور و اشتغال آفرین شناخته شده و کشورها روی آن سرمایه گذاری میکنند کوشا باشیم و بتوانیم گامی در جهت منافع ملی برداریم.