سرعت انتقال کالا و هزینه حمل؛ حلقه مفقوده ترانزیت در ایران

وی افزود: ما با ارگان های مختلفی برای بحث ترانزیت در ارتباط هستیم که حیاتی ترین آنها سازمان راهداری و گمرک است. پیشنهادی که به سازمان های ذیربط ارائه شده، این است که تمام سازمان های مرتبط، زیر یک پنجره واحد قرار بگیرند تا باعث تسهیل و سرعت انتقال کالا شود.

رئیس کمیسیون حمل و نقل ترانزیت و مرزی اتاق بازرگانی، صنایع معادن خراسان رضوی با اشاره به پیامدهای طولانی بودن پروسه ترانزیت کالا، بیان کرد: بحث ترانزیت کالا به سه عامل کلیدی سرعت انتقال کالا، هزینه حمل و امنیت و سلامت کالا بستگی دارد. در کشور ما امنیت و سلامت کالا جزو مواردی است که به آن توجه کامل می شود. برای ارتقای ترانزیت در ایران نیاز است به دو مقوله دیگر نیز به صورت کامل توجه شود. به عنوان مثال زمان استاندارد برای ترانزیت کالا، بین سه یا چهار روز است، اما در ایران به دلیل وجود تشریفات اداری این زمان گاهی به ۲۰ یا ۲۵ روز نیز طول می کشد. پیامدهای این تأخیر، علاوه بر از دست دادن مشتریان خارجی، افزایش هزینه انبارداری و دموراژ را به دنبال دارد.

زمانیان حمل و نقل را پایه اقتصاد هر کشور دانست و افزود: حمل و نقل به خصوص ترانزیت کالا، علاوه بر اشتغال زا بودن، درآمدزا نیز است به همین علت نیاز است به این مقوله توجه ویژه ای شود و باید موانع موجود بر سر راه این حوزه برداشته شود. باید ترکیه را به عنوان کشوری که حرف اول را در صنعت حمل و نقل می زند، الگو قرار دهیم. این کشور علاوه بر نوسازی ناوگان جاده ای، سهولت ترانزیت رکن اصلی حمل و نقل ترکیه است. به طور مثال باری که از مبدأ چین به قزاقستان ارسال می شود و تمامی مدارک آن موجود است، به چه دلیل باید ۲۰ روز داخل ایران بماند؟

وی با اشاره به لزوم فعالیت گمرکات مرزی کشور به صورت ۲۴ ساعته، گفت: با توجه به اعلام آمادگی گمرکات مرزی مبنی بر فعالیت ۲۴ ساعته، هنوز عملیاتی نشده است. می بایست برنامه ریزی های مناسب انجام شود تا خدمات رسانی گمرک به عنوان دروازه بان اقتصادی کشور بدون انقطاع انجام شود. در راستای متناسب سازی فعالیت گمرکات استان هرمزگان با حجم تخلیه کالا در بنادر این استان(بندر شهید رجایی و بندرعباس)، فعالیت شبانه روزی این گمرک از واجبات است.

رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی، لزوم استفاده از سوخت هیدروژنی را منوط به نوسازی ناوگان حمل و نقل دانست و افزود: با وجود پیگیری های مکرر ما در کمیسیون حمل و نقل اتاق، مبنی بر لزوم نوسازی ناوگان، متأسفانه هنوز این اقدام انجام نشده است. زیرساخت لازم برای استفاده از سوخت جایگزین، نوسازی ناوگان است. با توجه به اینکه عمر متوسط ناوگان ما ۳۰ ساله است، نمی توان برای استفاده از سوخت هیدروژنی برنامه ریزی انجام داد.

زمانیان با اشاره به نوسانات ارز و معضلات پیش رو، گفت: عدم ثبات ارز در حوزه حمل و نقل تبعات جبران ناپذیری دارد. به طور مثال صاحب کالای خارجی برای ترانزیت کالا از طریق ایران، از شرکت حمل و نقل بین المللی استعلام قیمت می گیرد. همکاران براساس نرخ روز دلار، قیمت را برای بازه یک ماهه تا ۴۵ روزه اعلام می کنند. با تغییر نرخ دلار قیمت ریالی آن تغییر می کند، این موضوع باعث بالا رفتن هزینه انتقال کانتینر به مقصد، زیر سؤال رفتن اعتبار شرکت حمل و نقل بین المللی و انتخاب مسیر جایگزین برای ترانزیت کالا می شود. پیشنهاد ما برای حل این معضل در حوزه حمل و نقل، ثبات ارز برای مدت زمان مشخص، به طور مثال بازه چند ماهه است تا علاوه بر اینکه اعتبار شرکت ها نزد تجار خارجی محفوظ بماند، مانع از حذف ایران برای مسیرهای ترانزیتی شود.

وی با تاکید بر عدم اجرای ماده قانونی معافیت شرکت های حمل و نقلی از ارزش افزوده، یادآور شد: بنا بر قانونی که در دی ماه ۱۴۰۰ توسط مجلس شورای اسلامی مصوب شد، تمامی شرکت های حمل و نقل بین المللی معاف از پرداخت ارزش افزوده هستند. اما مالیات فقط به مصرف کنندگان و تولیدکنندگان داخلی تعلق می گیرد، برای حمل و نقل فرستنده و گیرنده کالا خارج از ایران هستند و ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده به آن تعلق نمی گیرد. وقتی اداره دارایی از شرکت ها مالیات می گیرند و ما نیز به طور طبیعی بر روی صورت حساب های تجار خارجی ارزش افزوده را لحاظ می کنیم، این موضوع باعث افزایش هزینه حمل برای تجار می شود.

رئیس انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی هوشمندسازی را باعث شفاف سازی در امور، تسهیل دسترسی و کاهش هزینه ها در حوزه حمل و نقل دانست و گفت: استفاده از سامانه های هوشمند به منظور افزایش بهره وری و کارایی فرآیندهای حمل و نقل است.

وی با اشاره به بهره برداری از سامانه یکپارچه حمل و نقل کالا، افزود: این سامانه از خرداد ماه سال جاری با مشارکت چندین سازمان، گمرک، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و وزارت صنعت، معدن و تجارت، اجرایی شده است.

زمانیان هدف از اجرای این سامانه را بهبود و تسهیل فرآیند اداری نام برد و ادامه داد: با وجود اینکه سامانه دو سال به طور آزمایشی، اجرا شده ولی هنوز مشکلات زیادی دارد. عدم پاسخگویی پشتیبان و فرآیندهای پیچیده اداری، باعث خواب چند روزه ماشین ها در مرزها می شود.

رئیس انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی با اشاره به لزوم وجود مدیریت واحد برای رفع موانع موجود، گفت: برای مرتفع شدن مشکلات موجود در زمینه حمل و نقل و ترانزیت مرز نیاز است که متولی واحد به عنوان تصمیم گیرنده نهایی مشخص شود و تمام سازمان ها از او پیروی کنند.