دسترسی ایران به دریای سیاه، راهکار مقابله با سنگ اندازی ترانزیتی ترکیه

مسیر دسترسی ایران به غرب مدت هاست که تحت انحصار ترکیه قرار دارد و این موضوع ریسک های امنیتی و ژئوپلیتیکی را برای کشور به همراه دارد.

سوم آن که مسیر دسترسی ایران به غرب، مدت هاست که در انحصار ترکیه قرار گرفته است و به لحاظ امنیتی و ژئوپلیتیکی، ریسک هایی را برای کشور به دنبال دارد که حضور ایران در دریای سیاه و اتصال به کشورهای بالکان و سپس سایر کشورهای اروپایی، جایگزین مناسبی برای این انحصار است.

وی ادامه داد: در آخر آن که با وجود تهدیدهای احتمالی در دریای سیاه و امکان اختلال در امنیت غذایی جهان هم زمان با جنگ روسیه و اوکراین، ایران می تواند مقدمات جذب مسیر ترانزیت محصولات راهبردی از جمله غلات را از خاک خود فراهم سازدحدودا ۱۰ روزی است که ترکیه با لغو معافیت مالیات بر سوخت رانندگان کامیون های ترانزیتی، تردد روزانه ۳۰۰ کامیون از مرز بازرگان را با اخلال مواجه کرده و منجر به ایجاد صف طولانی رانندگان در پشت این مرز شده و دسترسی ایران به اروپا را کاهش داده است.

کارشناسان ژئوپلیتیکی بر این باورند که تحولات سوریه و قفقاز، ردپای غیرمستقیمی در این تصمیم سخت گیرانه و غیرقابل توجیه ترکیه دارد و ریشه ی این اقدام ترکیه را سیاسی می پندارند. مصوبه باک پر که از چندین ماه قبل اجرای آن آغاز شده، به دلیل آن است که قیمت سوخت ایران با سایر کشورها تفاوت قابل توجهی دارد و انگیزه اقتصادی برای قاچاق سوخت کشور را فراهم می کند.

مهدی محمدی، کارشناس حمل ونقل و ترانزیت، اشاره کرد که از چند سال پیش هشدارهایی درباره اقدامات ترکیه مطرح شده است. در حال حاضر، مسیرهای ایران برای دسترسی به غرب و اروپا تنها از طریق ترکیه عبور می کنند و تک مسیر بودن این راه ها می تواند چالش های ژئوپلیتیکی و امنیتی به همراه داشته باشد.

وی تصریح کرد مسیر سوریه و دریای مدیترانه که درگیر تحولات منطقه و حضور آمریکایی ها در آن مناطق بود و خط ریلی جلفا، در این چند ساله مورد توجه قرار نگرفت. از طرفی، مسیر احتمالی سوریه برای رسیدن به دریای مدیترانه، با تحولات اخیر سوریه به بن بست رسید. در رابطه با گرجستان نیز در سال های اخیر سیاست و اقدام مشخصی وجود نداشته که بهتر است از امروز شروع به ترمیم رابطه تجاری با گرجستان بکنیم.

مطایق نظر کارشناسان، ایران به منظور بهره برداری از موقعیت جغرافیایی خود در جهت حصول منافع سیاسی-امنیتی-اقتصادی، می بایست به طور همزمان کریدور بین المللی شمال-جنوب (INSCT) و کریدور خلیج فارس-دریای سیاه (ITC) که هر دو اتصال دهنده کشور های جنوبی به شمالی اوراسیا هستند، در دستور کار قرار دهد تا علاوه بر مسیر ترکیه برای دسترسی به اروپا، به وسیله این دو کریدور جایگزین های دیگری داشته باشد و در بزنگاه های سیاسی و ژئوپلیتیکی، اکوسیستم اقتصادی و حمل ونقلی کشور را با مشکل مواجه نسازد.