تمرکززدایی به جای جابه جایی؛ پایتخت منتقل می شود؟
در حالی مسئله انتقال پایتخت در کشور این روزها دوباره بر سر زبان ها افتاده که برخی کارشناسان می گویند امکان عملیاتی شدن این اقدام سخت است.
در حالی مسئله انتقال پایتخت در کشور این روزها دوباره بر سر زبان ها افتاده که برخی کارشناسان می گویند امکان عملیاتی شدن این اقدام سخت است.
به گزارش تین نیوز به نقل از فارس، فروردین سال 1392 بود که تیتر یکِ روزنامه ها از «تصویب کلیات انتقال پایتخت» خبر دادند. این طرح به دولت ابلاغ شد اما اجرایی نشد. شهریورماه سال جاری نیز مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کشورمان گفت که تهران با مشکلاتی دست به گریبان است که غیرقابل حل است و چاره ای جز انتقال مرکزیت اقتصادی و سیاسی به جنوب نداریم. در سال های اخیر شاهد سرریز جمعیت به دلایل مسائل شغلی، معیشتی، تحصیلی و... به تهران بودیم که مشکلات عدیده ای را به وجود می آورد. به ازای هر فردی که به تهران برای زندگی سفر می کند، یک خودرو یا یک موتور، یک ظرفیت شغلی، یک مسکن و... اضافه می شود؛ شاید موارد دیگر هم نقش داشته باشند اما جمعیت رکن اساسی مشکلات مذکور است.همچنین به گفته کارشناسان، برخی از روستاها به دلیل کمبود منابع آبی، بیکاری و... بالاجبار خالی از سکنه شدند و به تهران سفر کردند. از سویی دیگر ورود اتباع غیرمجاز به کشور به ویژه تهران باعث ارائه راهکاری برای کنترل این وضعیت از سوی مدیریت شهری و دولت شده است. این گونه افزایش جمعیت از طرفی دیگر نتایجی همانند ایجاد مشاغل کاذب و الزام به افزایش ظرفیت ها می شود. تهران به دلیل ابرشهر بودن، عمده امکانات و مراکز اداری و اقتصادی در آنجا متمرکز شده است؛ در این شرایط به دلیل عدم توزیع امکانات یکسان، برخی مردم مجبور می شوند به تهران بیایند.
کارشناس مسائل شهری: راه نجات تهران تمرکززدایی است
در طرح تمرکززدایی، برنامه ریزان به دنبال کاهش بار و حجم جمعیت و فعالیت های یک منطقه متراکم و انتقال آنها به مناطق کم جمعیت است. به دنبال این طرح، دیگر نیازی نیست افراد برای انجام کار اداری یا برای دریافت خدمات به پایتخت یا کلان شهرها تردد کنند.ایمان رضوانی، عضو معاونت علمی و پژوهشی دانشگاه مدرس در گفت وگو با خبرنگار فارس می گوید: لازم است که در صورت نیاز مردم برای انجام امور اداری، از طریق کارگزاری بخش خصوصی اقدام کنند که این موضوع نیازمند زیرساخت و تقویت در استان های مختلف است. در این راستا پرفسور آلرز یکی از استادان دانشگاه در مستند انتقال پایتخت تصریح کرد: تمرکززدایی به معنای تقویت سایر بخش هایی مثل تبریز، اصفهان، همدان و... است که از سرریزشدن مشکلات به تهران جلوگیری می کند. در مقابل بسیاری از کارشناسان در مقاله ها و مصاحبه های مختلف از انتقال پایتخت از تهران صحبت کردند و به دنبال پاسخ به این سوال بودند که آیا این تغییر می تواند گزینه بهتری به نسبت تمرکززدایی باشد.
تجربه ها انتقال پایتخت را تایید می کند؟
«پکن» پایتخت چین و سومین شهر پر جمعیت جهان است، دوبرابر تهران جمعیت دارد اما مشکلاتی که تهرانی ها با آن دست به گریبان هستند را کنترل کرده است. تجربه جهانی از ترکیه، پاکستان و دیگر کشورها نشان داده که انتقال پایتخت به معنای انتقال مشکلات است نه حل آن. مثلاً ترکیه پایتخت را از استانبول تغییر داد اما این شهر همچنان درگیر شرایط گذشته خود مانده است.تهران به عنوان یک کلان شهر دارای ظرفیت هایی مانند دانشگاه های معتبر و تنوع شغلی است و یک سری ظرفیت ها و خرده فرهنگ ها در این شهر شکل گرفته است که انتقال آنها کار دشواری به نظر می رسد؛ اما این در حالی است که با انتقال پایتخت همچنان تهران به عنوان بازار سرمایه باقی می ماند؛ و در غیر این صورت، اگر تصمیمی بر انتقال گرفته شود، هزینه زیادی برای جابه جایی تولید می شود.مرتضی محمودی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی در این راستا به خبرنگار فارس گفت که انتقال وزارتخانه ها و بدنه دولت، بار مالی زیادی را به دوش دولت می گذارد و همچنین باید فضایی ایجاد شود تا دوباره ساخت وسازهایی در قالب مراکز سیاسی و اقتصادی انجام بپذیرد.مهرداد لاهوتی، نایب رئیس اول کمیسیون برنامه وبودجه مجلس شورای اسلامی نیز به خبرنگار فارس می گوید: انتقال پایتخت از اولویت های کشور نیست و بهتر است به جای این تغییر، تهران را مدیریت کنیم.اما در مقابل علی یزدی خواه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به عنوان موافق طرح انتقال پایتخت می گوید: برخی کشورها مانند سوئیس و آلمان مرکز اقتصادی شان را از پایتخت جدا است و باید از آنها درس گرفت؛ ضمن اینکه انتقال پایتخت نیازمند پروسه پژوهشی است.
جوانب افکار عمومی؛ یا ما از تهران برویم یا تهران برود!
مسعود داوری نژاد، کارشناس برنامه ریزی شهری معتقد است که دولت اگر بخواهد پایتخت را تغییر دهد، برای اولین قدم باید افکار عمومی را همراه و بار روانی اجتماعی را مدیریت کند.شهروندان پایتخت چه می گویند؟ یک ضلع دیگر این انتقال مردم پایتخت هستند، برای جویا شدن نظر پهروندان تهران به سراغ چند تن از آن ها رفتیم. برخی از شهروندان از انتقال پایتخت اظهار خوشحالی کردند و یکی از آنها که حدود 40 سال داشت، گفت: «تهران در حال انفجار است، بالاخره یا ما باید از تهران برویم یا تهران باید تغییر کند.»مستانه ۲۴ساله هم می گوید که «ما با تهران انس گرفتیم و حتماً مخالف انتقال پایتخت هستیم.» دوست او که از طرح انتقال پایتخت خبری نداشت، گفت: «آخه کجا جای تهران را می گیرد؟ تهران با چهارفصل تغییر می کند اما مثلاً تبریز در تابستان سرد و جنوب در زمستان گرم است.» یکی در میان اظهارات مختلف بود. یکی به فرهنگ هایی که در تهران شکل گرفته اشاره می کند و دیگری از زبان فارسی که در تهران غریبه نیست، حرف می زند. خانمی ۵۰ساله می گوید که تهران به خاطره پایتخت بودن، انواع و اقسام مشکلات را دارد، اگر همراه تهران مشکلات هم برود چرا استقبال نکنیم؟
به گفته کارشناسان اگر با انتقال پایتخت مشکلات تهران همچنان به قوت خود باقی بماند، مردم فکر می کنند که دولت آنها را در مشکلاتشان رها کرده است. برخی از کشورها که مرکزیت اقتصادی را از پایتخت جدا کردند، موفق بودند اما باید این شرایط در نظر گرفت که اول مدیریت تهران برای حل معضلات اولویت است.
