تهدید زلزله و بحران آب؛ چالش های بی پایان پایتخت

به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم «حمیدرضا رمضانی» کارشناس ارشد آب در یادداشتی نوشت: توان اکولوژیک (Ecological Capacity) به معنای ارزیابی قابلیت های یک اکوسیستم برای تأمین منابع و خدمات ضروری جهت حفظ حیات در یک منطقه است. در واقع، توسعه پایدار، محصول توان اکولوژیک هر کشور، استان یا منطقه محسوب می شود. از این رو، شناخت این توان به ما امکان می دهد رابطه عمیق میان ظرفیت اکولوژیک و توسعه پایدار را درک کنیم.

توسعه پایدار یعنی توانایی نسل کنونی برای تأمین نیازهای خود بدون به خطر انداختن منابع و فرصت های نسل های آینده. این مفهوم پیوندی ناگسستنی با توان اکولوژیک دارد، زیرا چارچوبی برای شناخت محدودیت های منابع زمین و ضرورت بهره برداری مسئولانه از آنها را فراهم می آورد تا در دسترس بودن آنها برای آیندگان تضمین شود. از همین رو، ارتباط میان توان اکولوژیک و توسعه پایدار، نقش کلیدی در تحقق عدالت بین نسلی و پایداری زیستی دارد.

تفاوت توان اکولوژیک و ظرفیت تحمل اکولوژیک

توان اکولوژیک به میزان توانایی یک اکوسیستم در تأمین منابع و خدمات لازم برای حفظ حیات اشاره دارد.

ظرفیت تحمل اکولوژیک (Ecological Carrying Capacity) اما به حداکثر جمعیتی اطلاق می شود که یک محیط با توجه به منابعی مانند غذا، آب و زیستگاه قادر به پشتیبانی از آن در بلندمدت است.

توان اکولوژیک یک مفهوم کیفی است که سلامت و تاب آوری اکوسیستم را نشان می دهد. ظرفیت تحمل اکولوژیک اما، یک مفهوم کمی است که حداکثر جمعیت قابل پشتیبانی توسط محیط را اندازه گیری می کند.

عوامل مؤثر بر ظرفیت های اکولوژیکی

توان اکولوژیک تحت تأثیر عواملی همچون منابع آب، خاک، هوا و تنوع زیستی قرار دارد.

ظرفیت تحمل اکولوژیک به عواملی مانند میزان دسترسی به غذا، آب، فضای زیست و دیگر محدودیت های محیطی وابسته است.

یکی از شهرهایی که بارگذاری در آن بیش از توان اکولوژیک بوده، تهران است که این موضوع پایتخت را در شرایط بحرانی قرار داده است.

تهران، زلزله، فاجعه ای در انتظار!

استان تهران با 16 شهرستان، کمتر از 1 درصد وسعت کشور را در اختیار دارد، اما بیش از 20 درصد جمعیت و 30 درصد صنایع ایران را در خود جای داده است. در این میان، شهر تهران بیست ونهمین شهر پرجمعیت جهان و بیست وهفتمین شهر بزرگ دنیا محسوب می شود.

تهران در اعداد و ارقام

وسعت: 751 کیلومتر مربع

تعداد مناطق: 22

تعداد محله ها: 370

تعداد بزرگراه ها: 60

خیابان های اصلی: 345

خیابان های فرعی: 2351

بن بست ها: 32.000

تراکم جمعیتی: 12.200 نفر در هر کیلومتر مربع

جمعیت: بیش از 10 میلیون نفر (و نزدیک به 20 میلیون نفر در کل استان)

بافت فرسوده و خطرات زلزله

در شهر تهران 1/1 میلیون پلاک مسکونی وجود دارد که بیش از 30 درصد آنها در بافت فرسوده قرار دارند. این در حالی است که استان تهران روی بیش از 10 گسل فعال زلزله قرار گرفته که قدرت هرکدام از آنها بین 6 تا 7 ریشتر برآورد شده است. وقوع یک زلزله بزرگ در این شرایط، به معنای یک ابر بحران است که مدیریت آن از توان دولت خارج بوده و نیازمند کمک های بین المللی خواهد بود.

بحران تأمین آب در هنگام زلزله

نهادهای مسئول از جمله وزارت کشور، سازمان مدیریت بحران، هلال احمر، وزارت راه و شهرسازی و وزارت نیرو همگی به خوبی از این خطر آگاه اند. با این حال، در سطح شهر تهران تعداد مخازن آب اضطراری به 50 منبع هم نمی رسد که هرکدام تنها 100 هزار لیتر ظرفیت دارند که رقمی ناچیز در برابر نیازهای یک کلان شهر در شرایط بحران است.

آمار تکان دهنده از خسارات احتمالی

طبق پیش بینی پروفسور بهرام عکاشه، در صورت وقوع یک زلزله بزرگ، شمار تلفات و مجروحان در استان تهران بیش از 6 میلیون نفر خواهد بود. با وجود این هشدارها، دولت های پیشین نه تنها به گسترش جغرافیایی و فیزیکی تهران دامن زدند، بلکه سیاست های شهرسازی اشتباه آنها، معضلات را تشدید کرده است.

شهر پردیس؛ نمونه ای از سیاست های مخرب

شهر پردیس بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی فقط برای 2 هزار هکتار مجوز توسعه داشت اما با دخالت دولت های نهم، دهم و سیزدهم، وسعت آن به بیش از 7 هزار هکتار رسید! این اقدام، نه تنها بحران های زیست محیطی و تأمین منابع را تشدید کرد، بلکه خطر زلزله را نیز به شدت افزایش داد.