◄ شهروند ما کدام مدیر شهری را موفق، توانمند، برش دار و اثر بخش می بیند؟

بخش اول گفتگو با شهاب الدین کرمانشاهی، استاد حمل و نقل شهری دانشگاه تهران روز گذشته منتشر شد.

بخش دوم و پایانی این گفتگو در ادامه می آید:

اخیرا مطرح شده است که بدنه فعلی مدیریت شهری تهران تاکید خاصی بر توسعه خطوط بزرگراهی و تونل سازی (تونل دو طبقه صیاد) دارد تا توسعه خطوط مترو تهران. سوال اینجاست، اگر بدنه مدیریت شهری تهران در پی خدمت به آحاد شهروندان است، آیا نمی داند که شبکه مترو به مراتب برای اقشار متوسط و کم برخوردار جامعه مناسب تر است؟

باید متذکر شوم، افرادی که وجهه آنها در نظر آحاد مردم مهم است، همواره سعی در انجام پروژه هایی دارند که توسط توده های مردم بیشتر دیده شود.

یک سوال مهم این است، شهروند ما کدام مدیر شهری را موفق، توانمند، برش دار و اثر بخش می بیند؟

واقعیت این است که بخشی از رفتار شهرداران نیز ناشی از شیوه انعکاس نظرات مردم (به درستی و یا نادرستی) توسط رسانه هاست.

مثلا می گویند فلان شهردار توانمند نبوده، چون نتواسته است بزرگراه ها را توسعه دهد.

بنابراین در انعکاس نظرات مردم، این گونه برداشت می شود که اگر ابر پروژه ای توسط مدیریت شهری به انجام برسد، قابلیت و قدرت نمایی دستگاه مدیریتی در اجرای پروژه های بزرگ در زمان بندی مشخص را پر رنگ می کند.

حال حمل و نقل همگانی خوب نیست

به طور کلی چرا پروژه های بزرگراهی، تقاطع های غیر همسطح و تونل سازی ها جذاب تر هستند؟

این قبیل پروژه ها سریع تر به نتیجه می رسد و توسط آن بخش از جامعه که صدای بلند تری دارد، بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. استفاده کنندگان از خودروهای شخصی که طبیعتا خود مدیران هم شامل آن ها می شوند به چنین پروژه هایی اقبال بیشتری نشان می دهند. در مقابل پروژه هایی مانند نوسازی ناوگان اتوبوسرانی نوعا توسط آحاد کم بضاعت جامعه و اصطلاحا قشر ضعیف بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.

از طرفی دیگر، پروژه هایی نظیر بزرگراه سازی شامل بخش سازه ای است که قابل افتتاح با قیچی کردن روبان در مقابل دوربین های متعدد باشد، اعلام رسمی شود و در رسانه ها بازتاب گسترده ای داشته باشد.

هر چند طرح هایی از قبیل نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و به طور کلی حمل و نقل همگانی نیز بازتاب رسانه ای دارند، اما ابر پروژه های حوزه حمل و نقل شخصی مثل تونل سازی و بزرگراه سازی دیده می شوند.

به این واقعیت باید توجه داشت که در بسیاری از شهرهای ما عملا پروژه های حمل و نقل همگانی سنگین اصلا وجود ندارند، لذا این عادت وجود دارد که در یک شهر کوچک اگر یک تقاطع غیر همسطح به بهره برداری برسد، می گویند شهردار فرد بسیار خوبی بوده است.

این قضیه از سطوح پایین مدیران شهری شروع شده و در کلانشهرها تکرار تونل ها، بزرگراه ها و تقاطع های غیر همسطح یکی از ابزار قدرت نمایی است. البته در شهرهای بزرگ، مترو هم جزو گزینه هاست.

لذا در باب حمل و نقل شخصی از طرفی همه آحاد جامعه متوجه می شوند که چه اتفاقی افتاده، از طرفی دیگر بخش بزرگی از مدیران نظیر مقامات رسمی، اعضای شورای شهر و نمایندگان مجلس نیز از آن استفاده می برند. در حالی که حمل و نقل همگانی این طور نیست.

در مورد آنکه چرا بدنه مدیریت شهری تهران توجه خاصی به شبکه حمل و نقل شخصی دارد می تواند ناشی از فشار شرکت های پیمانکار نیز باشد. باید قبول داشت که شرکت های پیمانکار به دنبال تعریف کار برای خود و بقا در بازار رقابت هستند. چرا که نیروی کار و ماشین آلات آنها می بایست به کار گرفته شوند.

البته این قضیه صرفا ارتباطی با ایران ندارد و در تمام دنیا رایج است،ا شرکت جایکا ژاپن مثال بارز این ماجراست که برای زنده نگه داشتن ظرفیت های فنی و اعتبار ژاپن در عرصه بین المللی در کشورهای در حال توسعه برای خود کار تعریف می کند.

در قالب چند واژه، چه مشکلاتی را مانع بهره وری حمل و نقل همگانی می دانید؟

کمبود ناوگان ، کمبود خطوط مترو و کمبود ناوگان مترو

این ها بخشی از مشکل است، سوال بعدی این است که منابع مالی را چگونه مدیریت می کنیم؟

با این منابع مالی محدود چگونه می خواهید مدیریت کنید؟

هنر در مدیریت آن است که با منابع محدود و مشکلات متعدد چگونه می خواهیم مدیریت کنیم؟

مدیریت قدرتمند، توان خود را در جهت دهی هدفمند به منابع محدود نشان می دهد.

چطور رضایت افراد را با منابع محدود بالا ببریم، چون نه ربان موجود است نه رسانه ای که آن را بازتاب گسترده دهد، لذا خیلی هم در مدیریت شهری علاقه مند ندارد.

متاسفانه علاقه مند برای افزایش بهره وری حمل و نقل خیلی کم است، زیرا که آنچنان ملموس نیست، اما نوسازی، خرید، توسعه و ساخت بسیار طالب دارد.

سوال آخر، آینده حمل و نقل همگانی را چگونه توصیف می کنید؟

نکته آخر، باید توجه داشت که موج بعدی حمل و نقل همگانی اتفاقا سیستم های سنگین نیستند و شبکه های سبک سفارشی شده هستند. تاکسی های اینترنتی مصداق بارز این قضیه هستند. ‌در واقع حمل و نقل همگانی نوین، وسایل حجیم تر و شلوغ تر را شامل نمی شود و سرویس به صرفه در ابعاد کوچک (Customized) خواهد بود، سرویس های ویژه سفارشی شده مخصوص خود مسافر. در یک کلام نسل جدید حمل و نقل همگانی می شود ترکیب آی تی با ناوگان کوچک و متوسط. 

پایان