توافق جامع یا توافق بر سر کلیات؟
تین نیوز | تنها یک روز دیگر تا پایان مهلت تعیین‌شده میان ایران و گروه 1+5 برای رسیدن به توافق جامع بر سر برنامه هسته‌ای ایران فرصت باقی مانده است. با وجود این مهلت کم، فضای مذاکرات در وین هنوز مشخص نکرده است که سرنوشت مذاکرات هسته‌ای چه خواهد شد؛ اما در این میان 3 گزینه یا سه سناریو پیش روی مذاکره‌کنندگان قرار دارد که عبارتند از:
1- توافق راجع به کلیات و تمدید مذاکرات
2- رسیدن به توافق جامع
3- شکست مذاکرات.
در این رابطه نظر برخی کارشناسان را جویا شدیم که قریب به اتفاق معتقد بودند تا فردا سوم آذرماه، دو طرف بر سر کلیات به توافق خواهند رسید و رسیدن به توافق جامع زمان بیشتری را میطلبد؛ نظر این کارشناسان در زیر میآید.
حمیدرضا آصفی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه: در این دور از مذاکرات، مذاکره‌کنندگان بر سر برخی کلیات به توافق دست پیدا خواهند کرد.
ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران : ایران و گروه 1+5 برای عبور از فضای موجود به یک توافق ضمنی دست خواهند یافت؛ زیرا با توجه به شرایط فعلی به دلیل تفاوت گسترده رویکرد و مواضع دو طرف امکان رسیدن به توافق جامع بسیار بعید است. از یک طرف مطالبات آمریکا هیچ توازنی با روندهای کاهش تحریم ندارد و از طرف دیگر مذاکره‌کنندگان اصلا تمایل ندارند با بن‌بست مواجه شوند؛ بنابراین
در صدد راه‌هایی برای رسیدن به توافق نهایی هستند. به بیان دیگر این توافق نسبی و مرحله‌ای، یکی از گامها برای نیل به توافق جامع است. به‌نظر من دستیابی به توافق نهایی در 6 ماه آینده محتمل و این زمان برای حل مسائل جزئیتر ضروری است. همچنین احتمالا طی این فرآیند، تحریم‌ها به قوت خود باقی خواهد ماند و اگر کاهش تحریم هم باشد خیلی جزئی خواهد بود.
علی خرم، کارشناس مسائل هسته‌ای : در این مذاکرات ایران و 1+5 بر سر یک توافق کلی و مرحله‌ای به نتیجه می‌رسند، اما گفت‌وگو بر سر جزئیات و ریزمسائل به روزهای آینده موکول می‌شود. این مذاکرات تمدید نمی‌شود؛ بلکه بر سر جزئیات ادامه پیدا خواهد کرد و طرف‌ها طی دو ماه آینده برای رسیدن به نتیجه گفت‌وگو خواهند کرد.
علی بیگدلی، کارشناس مسائل آمریکا : هم‌اکنون یک موج جدید در فضای مذاکرات دمیده شده است که از دخالت فعال بالای لابی‌های صهیونیست در آمریکا حکایت دارد. بر این اساس گسترده شدن هرچه بیشتر مذاکرات راه رسیدن به یک توافق جامع را محدود می‌کند. در این مقطع رسیدن به توافقی جامع بعید به نظر می‌رسد، اما این به آن معنا نیست که مذاکرات به ناکامی کشیده شود؛ بنابراین می‌توان گفت که رسیدن به توافق نسبی منطقی‌تر است هرچند که ترسیم چارچوب آن سخت به‌نظر می‌رسد.
داود هرمیداس باوند، استاد دانشگاه : تا سوم آذرماه؛ یعنی آخرین روز مهلت تعیین شده برای رسیدن به توافق جامع، ایران و گروه 1+5 در یک چارچوب کلی به توافق دست خواهند یافت و توافق بر سر جزئیات و مسائل فنی و تکنیکی به آینده موکول خواهد شد. همچنین به نظر می‌رسد ادامه مذاکرات بعد از تعطیلات ژانویه یعنی حدود یک ماه و نیم دیگر دنبال شود.
مهدی مطهرنیا، آینده‌پژوه سیاسی: در شرایطی که مخالفان توافق هسته‌ای به‌خصوص رژیم صهیونیستی و نمایندگان جمهوریخواه کنگره آمریکا، منتظر اعلام شکست مذاکرات هستند ایران و 6 قدرت جهانی باید هر چه سریع‌تر به مرحله گذار برسند. در این میان به نظر می‌رسد که فردا، سوم آذرماه طرفین بر سر کلیات به یک توافق برسند و مذاکرات برای رسیدن به توافق جامع تمدید شود. پیش‌بینی دیگر من دستیابی به توافق جامع است و گزینه شکست مذاکرات را اصلا محتمل نمیدانم.
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین‌الملل : مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 بعد از سوم آذرماه نیز ادامه خواهد داشت، اما طرفین به یک سند مکتوب دست خواهند یافت. در واقع احتمال اینکه طرفین در مورد سانتریفیوژها به توافق برسند و درباره تحریم‌ها نیز جدول زمانی ارائه دهند، بسیار بالا است. از اطلاعات و اخبار رسیده این طور برداشت می‌شود که اگر یک چارچوب زمانی برای لغو تحریم‌ها مشخص شود ایران نیز در مورد تعداد سانتریفیوژها بر سر یک عدد مشخص توافق خواهد کرد. همچنین نباید از نظر دور داشت که طی یک سال گذشته هم ایران و هم 1+5 به تعهدات خود عمل کرده‌اند و تا حدودی دیوار بی‌اعتمادی از بین رفته است.
